Merkez Bankası'nın uyguladığı sıkı para politikasının büyüme üzerindeki etkisi hissedilmeye başladı. Türkiye ekonomisi üçüncü çeyrekte yıllık yüzde 2.1 büyürken, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.2 daraldı. Piyasalarda beklenti yıllık büyümenin yüzde 2.5 gelmesi yönündeydi. Üçüncü çeyrekteki yüzde 2.1'lik yıllık büyüme, pandemi etkisiyle yaşanan 2020'deki yüzde 9.9'luk daralmadan bu yana kaydedilen en düşük büyüme oldu. Üçüncü çeyrekte en çok inşaat sektörü büyüdü. İnşaat sektörü geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.2 büyüme gösterdi.
Üst üste iki çeyrekte de daralma yaşayan sanayi sektöründe ise üçüncü çeyrekteki daralma yüzde 2.2 oldu. ilk 3 çeyrekte büyüme yıllık yüzde 3.2 olarak gerçekleşti. Milli gelir yıllıklandırılmış olarak 1 trilyon 260 milyar dolara ulaştı. Türkiye bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 5.3, ikinci çeyreğinde yüzde 2.4, üçüncü çeyreğinde yüzde 2.1, yılın 9 ayında ise yüzde 3.2 büyüdü.
SANAYİDE DÜŞÜŞ
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK), yılın üçüncü çeyreğine (temmuz-eylül dönemi) ilişkin açıkladığı büyüme rakamlarına göre, deprem bölgesindeki konut yapımları nedeniyle inşaat sektörü en fazla büyüyen sektör oldu. GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, 2024 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla göre inşaat yüzde 9.2, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 6.2, tarım sektörü yüzde 4.6, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2.5, ürün üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar yüzde 2.3, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 2.2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 1.9 ve hizmetler yüzde 1.4 arttı.
Buna karşılık diğer hizmet faaliyetleri yüzde 2.4, sanayi sektörü yüzde 2.2, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri ise yüzde 0.3 azaldı.
TÜKETİM ARTTI
Hanehalklarının tüketim harcamaları 2024 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3.1 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları ise yüzde 0.9 azaldı. İşgücü ödemelerinin ekonomi içerisindeki payı geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 31.9 iken, bu oran 2024 yılında yüzde 36.4 oldu.
17 ÇEYREKTİR BÜYÜYORUZ
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, "Yatırım, istihdam, üretim, ihracat odağında ve enflasyonla mücadeleye katkı verecek bir zeminde ekonomimizi büyütmeye devam ediyoruz. Siyasi istikrar ve öngörülebilirlik çerçevesinde büyüme performansımız 17 çeyrektir kesintisiz devam etmektedir. Güçlü siyasi irade ve koordinasyon içinde uyguladığımız ekonomik program neticesinde cari açıkta düşüş sürerken, rezervlerimiz güçlenmeye, risk primimiz düşmeye, işsizlik tek haneli seviyelerde seyretmeye devam etmektedir" dedi.
BÜYÜME ÖNGÖRÜMÜZ DOĞRULTUSUNDA
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dezenflasyon sürecinde büyümenin, öngörüleri doğrultusunda ılımlı ve dengeli seyrettiğini belirterek, "Enflasyondaki düşüşle birlikte artan öngörülebilirlik, ticaret ortaklarımızdaki toparlanma, küresel ticaretteki iyileşme ve destekleyici küresel finansal koşullar sayesinde gelecek yılın ikinci yarısından itibaren ekonomik aktivitenin ivme kazanmasını öngörüyoruz. Kurala dayalı ve öngörülebilir politikalarımızla önemli kazanımlar sağladık. Haziranda başlayan dezenflasyon sürecinde yıllık enflasyon 26.9 puan azaldı. Mali disiplin güçleniyor" dedi. Şimşek, 2025'in ikinci yarısında ekonomik aktivitenin ivme kazanacağını söyledi.
İHRACATIN KATKISI 2.2 PUAN
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ekonomi programının makro çerçevesiyle uyumlu şekilde, enflasyonu düşürme önceliğiyle dengeli bir büyüme patikasında ilerlediklerini bildirdi. Bolat, büyümenin ana itici gücünün dış ticaret olduğuna dikkati çekerek, "Net mal ve hizmet ihracatının büyümeye katkısı 2.2 puan olmuştur. Net mal ve hizmet ihracatının büyümeye pozitif katkısı güçlenerek üç çeyrektir devam ediyor. Ekonomi programımızın makro çerçevesiyle uyumlu bir şekilde enflasyonu düşürme önceliğiyle dengeli bir büyüme patikasında ilerliyoruz" dedi.
İŞ DÜNYASI NE DEDİ?
İş dünyası temsilcileri yılın üçüncü çeyreğine ilişkin büyüme verilerini değerlendirdi. İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç, "Üçüncü çeyrekte sıkı para politikasının özellikle etkilediği sanayi ve yatırım verileri, 2025'te 'üretim ve ihracatı önceliklendiren reformların' baş aktör olacağı yeni bir faza geçilmesinin yararlı olacağına işaret ediyor" dedi. İstanbul Ticaret Borsası Başkanı Ali Kopuz da büyüme oranının yüksek enflasyona karşı halihazırda uygulanmakta olan sıkı para politikası ve maliye politikasının bir yansıması olarak değerlendirdiklerini anlattı. Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği Başkanı Orhan Aydın, sanayide yüzde 2.2'lik küçülmeye dikkat çekerek, "Sanayi sektörümüz desteklenmeli" ifadesini kullandı. Ankara Ticaret Odası Başkanı Gürsel Baran, enflasyonla mücadele sürecinde reelde hissedilenin büyüme rakamlarıyla teyit edildiğini kaydetti. Ankara Sanayi Odası Başkanı Seyit Ardıç da "Yüzde 2.2'lik daralma, ekonominin istihdam ve katma değer oluşturabilmesi açısından risk oluşturuyor" dedi.
