Türkiye'nin yeni ekonomi modelinin en önemli saç ayağı olan ihracatta tarihi rekorlara imza atılmaya devam ediliyor. 20 milyar dolarla tüm zamanların en yüksek ihracat rakamına ulaşılan şubat ayında, yıllık bazda ise 231.9 milyar dolarla Orta Vadeli Program Hedefi aşıldı. Türkiye'deki işletmelerin yüzde 99.8'ini oluşturan ve ihracatın yüzde 56.3'ünü gerçekleştiren KOBİ'lerin sıklıkla başvurduğu finansal enstrümanlardan olan biri olan faktoring, ihracat işlemlerinde de Türkiye'yi üst sıralara taşıyor.
RİSKİ ÜSTLENİYOR
Faktoring, mal ve hizmet satışından doğmuş/doğacak vadeli alacakların temlik yoluyla bir faktoring şirketine devredilmesi ve bu alacakların faktoring şirketi tarafından yönetilmesi olarak tanımlanıyor. Faktoring, sunduğu hizmetler ile ticari alacakların finansal nedenlerden dolayı ödenememe riskini üstlenirken, tahsilat işlemlerini takip eder, alacakları vadesinden önce nakde dönüştüyor. Faktoring işlemleri, alıcı ve satıcı firmanın yerleşik olduğu ülkeye göre yurtiçi ve yurtdışı faktoring olarak sınıflandırılıyor.
ÖNDE GELEN OYUNCU
Türkiye, ağırlıklı olarak yurtiçi faktoring işlemlerinin yapıldığı bir ülke olmakla birlikte, yurtdışı faktoring işlemlerinde, özellikle de ihracat faktoringi işlemlerinde, dünyanın önde gelen oyuncularından biri konumunda bulunuyor. Uluslararası Faktoring Birliği'nin (FCI) 2020 yılı verilerine göre; Türkiye, ihracat faktoringi işlemlerinde Tayvan'ın ardından dünyada ikinci sırada yer alıyor. Ayrıca Türkiye'de faaliyet gösteren faktoring şirketleri FCI'ın yayınladığı en iyi ihracat faktoringi şirketleri sıralamasında uzun yıllardır ilk üç sırada bulunuyor.
36 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT
İhracat faktoringi işlemlerinde faktoring şirketi, garanti ve tahsilat hizmetlerini çoğu zaman yaygın muhabir ağını kullanarak vermekte, bazı durumlarda ise bu hizmetleri doğrudan kendisi de üstlenebilmekte. Ayrıca, ihracatçı firmanın talebi olması halinde ihracat alacakları için finansman hizmeti de sağlanabiliyor.
Faktoring şirketleri tarafından ihracatçı firmalara yönelik olarak Merkez Bankası kaynağından Türk Eximbank aracılığıyla kullandırılan uygun maliyetli krediler özellikle ihracatçı KOBİ'lere önemli bir finansman desteği sağlıyor. Merkez Bankası reeskont kredileri dahil faktoring şirketleri 2015 yılından 2021 yılsonuna kadar ihracatçıların yaklaşık 36 milyar dolarlık yurtdışı satışlarına aracılık ederek hem garantörlük hizmeti verdi, hem de uygun maliyetli fon kaynağı sağladı.
KATMA DEĞER YARATACAK
Türkiye'nin 2021 yılı ihracatının yüzde 66'sını oluşturan ve herhangi bir teminatı olmayan mal mukabili ihracat işlemlerinde, faktoring ürün ve hizmetlerinin daha fazla kullanılması, ihracatçı firmaların alacaklarının garanti altına alınarak, herhangi bir tahsilat sorunu yaşanmaksızın kur riski oluşmayacak şekilde döviz bedellerinin ülkemize gelmesini sağlayacak, böylece ülke ekonomisi için katma değer yaratacak.
İHRACAT FAKTORİNG YAPAN FİRMALARIN KAZANIMLARI
Faktoring şirketinin ihracatçı firmaya verdiği tahsilat garantisi sayesinde ihracatçı firmanın rekabet gücü ve yeni pazarlara girme imkânı artar.
İhracatçı firmaların yurtdışı alacaklarının, iş alanında uzman faktoring şirketleri tarafından yönetilmesi sayesinde tahsilat sürecinde karşılaşılabilecek riskler düşürülür, yurtdışında yerleşik alıcı firmalar disipline edilir. İhracatçı firma, lisan ve ihracat yaptığı ülkenin kanunlarını bilmemekten dolayı doğabilecek sorunları bertaraf eder.
İhracatçı firma, yurtdışında yerleşik alıcı firmanın finansal durumu hakkında kısa zamanda bilgi sahibi olur ve güvenli satış yapma imkânı elde eder.
Alıcı firma mali sıkıntı nedeniyle ihracat faturasını ödeyemezse yurtdışındaki muhabir firmanın garantisi çerçevesinde ilgili bedel ihracatçı firmaya ödenir.Böylece ihracatçı firmalar ihracat bedellerini aynı döviz cinsinden kur riski yaşamadan tahsil ederler.
Muhabir faktoring şirketi tarafından yurtdışında yerleşik alıcı firma adına verilecek garanti limitinin, alıcı firmaya hiçbir maliyeti olmadığı gibi işletmeyi akreditif, vesaik mukabili vb. gibi maliyetli işlemlerden kurtarır. İhracatçı firmanın kredi değerliliği artar, zaman ve maliyet tasarrufu sağlanır.
İŞLEM HACMİ % 34 ARTTI
Finansal Kurumlar Birliği (FKB) verilerine göre, faktoring işlem hacmi 2021'de, 2020'ye göre yüzde 34'ün üzerinde artış göstererek 149 milyar TL'den 200 milyar TL'ye çıktı. Aktif büyüklüğü yüzde 35'lik artışla 48 milyar TL'den 65 milyar TL'ye ulaşırken, alacaklar kalemi ise yüzde 33'ün üzerinde artarak 59 milyar TL'yi geçti. Faktoring işlemlerinin, sektörel dağılımında ilk sırayı, 2020 yılına göre payını yüzde 22'den 23.2'ye yükselten Toptan ve Perakende Ticaret Motorlu Araçlar Servis Hizmetleri sektörü alıyor.
FKB tarafından 2015 yılında kurulan Merkezi Fatura Kaydı Sistemi (MFKS), aynı ticari alacağın mükerrer temlik ve finansmanını engelleyerek kayıt dışı ekonomi ile mücadeleyi destekledi. MFKS'de, kayıt esnasında yapılan mükerrerlik, tutar aşımı gibi kontroller sayesinde, 2021 yılsonu itibariyle 1.1 milyonun üzerinde riskli işlem engellendi. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) e-belge sistemi ile entegre çalışan ve eşzamanlı olarak e-faturaların ve diğer e-belgelerin doğruluğunu GİB'den teyit eden MFKS'de, kurulduğu 2015'te yüzde 23 olan e-belge oranı 2021 sonu itibarıyla yüzde 93'e çıktı. Ayrıca, 2015 yılında 123.2 milyar TL tutarında 5.5 milyon adet alacak belgesinin girişinin yapıldığı MFKS'ye, yıllık fatura kaydı artarak devam etti ve 2021 sonu itibarıyla toplam 1 trilyon 155 milyar TL tutarında 35 milyon adet belgeye ulaştı.
