AA muhabirinin Ticaret Bakanlığı verilerinden yaptığı derlemeye göre, Kovid-19 salgını sürecinde piyasa aksaklıklarına sebep olan haksız ve rekabeti bozucu faaliyetlerin önlenmesine yönelik çalışmalar kapsamında 16 Nisan 2020'de Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarını engellemek ve gerekli hallerde idari para cezası kararı almak amacıyla Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturulmuştu.
Kurulun oluşumu, görev ve yetkileri ile fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarının denetlenmesine ve idari para cezalarının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar 28 Mayıs 2020'de çıkarılan Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu Yönetmeliği ile belirlenmişti.
Haksız fiyat ve stokçuluğa yönelik faaliyetler kapsamında, Bakanlığa gelen fahiş fiyat artışlarına yönelik şikayetler üzerine geçen yıl başta büyükşehirler olmak üzere, ticaret il müdürlükleri koordinasyonunda marketler, pazar yerleri ve toptancılarda temel gıda ve tüketim ürünlerine yönelik 81 ilde denetimler yapıldı.
Denetimlerde, arz talep dengesiyle uyuşmayan fiyat artışları gözlemlenen ürünler tespit edilerek, denetlenen firmalardan savunma alınarak ürünlerin alış ve satış faturaları gibi gerekli bilgi ve belgeler talep edildi. Firmaların savunmaları ve temin edilen bilgiler değerlendirilmek üzere Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna sunuldu.
Toplam 13 üyeden oluşan Kurul tarafından fahiş fiyat artışı yaptığı tespit edilen firmalara ceza uygulandı.
Stokçulukla mücadelede cezaların etkinliğinin artırılması ve caydırıcılığın sağlanmasını temin etmek üzere yapılan kanun değişikliğiyle üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunanlara uygulanan idari para cezasının alt ve üst sınırı yeniden belirlendi.
Buna göre, 50 bin lira olan alt sınır 100 bin liraya, 500 bin lira olan üst sınır 2 milyon liraya çıkarıldı.
GEÇEN YIL ZİNCİR MARKET DENETİMLERİ AĞIRLIK KAZANDI
Zincir marketlerde özellikle temel gıda ve ihtiyaç maddelerinde fahiş fiyat artışları olduğuna ilişkin Bakanlığa ulaşan şikayet başvuruları üzerine müfettişlerce, ülke genelinde faaliyet gösteren, en yaygın şube ağına sahip zincir marketlerin 2021 yılında belirlenen ürünlerin satışında fahiş fiyat artışı yapıp yapmadığının tespiti amacıyla inceleme başlatıldı.
Bakliyat, yağlar, et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, meyve ve sebze ile temizlik malzemelerinin fiyatları incelendi.
Ayrıca 2021 yılının son çeyreğinde fahiş fiyat artışları ile ilgili Bakanlığa yapılan şikayetler nedeniyle 81 ildeki ticaret il müdürlüklerine haksız fiyat denetimlerinin gerçekleştirilmesi talimatı verildi. Bu kapsamda 81 ilde eş zamanlı gerçekleştirilen haksız fiyat denetimlerinde toplam 14 bin 181 firma ve 101 bin 338 ürün denetlendi.
Kurul göreve başladığı günden bugüne toplamda 17 toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda, başta bakliyat ve sebze meyve gibi temel gıda maddelerinin yanı sıra cerrahi maske ve dezenfektan ile koruyucu sağlık ürünleri gibi birçok ürün kategorisinde fahiş fiyat artışı yaptığı değerlendirilen 896 firmaya toplamda 25 milyon 448 bin 428 lira idari para cezası uygulanmasına karar verildi.
Sıfır kilometre araç fiyatlarının düşürülmesini amaçlayan Cumhurbaşkanı Kararı sonrasında Bakanlığa ulaşan şikayetler üzerine denetim başlatıldı. Denetim sonuçlarının Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunda görüşülmesi sonucunda ise bir otomotiv bayisine stokçuluk yaptığı gerekçesiyle ceza üst sınırı olan 545 bin 550 lira idari para cezası verilmişti.