Turkuvaz Medya Grubu'nun amiral gemisi Sabah Gazetesi tarafından düzenlenen 6'ncı 'Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi' kapsamında "Türkiye'nin hizmet ihracatı vizyonu, fırsatlar ve yeni teşvikler" paneli gerçekleştirildi. Sabah Gazetesi Ekonomi Müdürü Dilek Güngör'ün moderatörlüğünü yaptığı panelin konuşmacıları; Ticaret Bakan Yardımcısı Özgür Volkan Ağar, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney, Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Aydın ve İhracatı Geliştirme (İGE) A.Ş. Genel Müdürü Kasım Akdeniz oldu. Panelde konuşan Bakan Yardımcısı Ağar, ihracatçı firmaların krediye ulaşmakta yaşadığı sorunun çözümü için Ticaret Bakanlığı'nın prefinansman modelini hayata geçirdiğini söyledi.
GEÇEN HAFTA BAŞLADI
Prefinansman modelinin detaylarını anlatan Ağar, "Türk firmalarımıza proje, program ve statü bazlı bazı programlar oluşturduk. E-turquality kapsamındaki firmalarımız ya da markalaşma desteği kapsamındaki firmalarımız belli. Biz o firmalara zaten destek veriyoruz. Onlar da Eximbank'a gidip kredi başvurusunda bulunacak. Eximbank da bankacılık anlamında gerekli değerlendirmeleri yapacak. Ticaret Bakanlığı'ndan da destek alacağı için Eximbank'ın değerlendirmesi ve kredi vermesinde büyük kolaylık olacak" dedi.
Prefinansman modelinde Eximbank'ın kefaleti İGE üzerinden alacağını anlatan Ağar, "Ticaret Bakanlığı olarak destek harcamasını Eximbank'taki kredi karşılığında firmaya değil bankaya yapacağız. Bu noktada firmalarımızın en büyük sorunlarından biri olan finansman ve krediye erişim, prefinansman modeliyle kısman de olsa aşılmış olacak" ifadelerini kullandı. Prefinansman modelini geçen hafta uygulamaya aldıklarını anlatan Ağar, "İlk uygulamayı mal ihracatı bölümünde başladık. Şu an için daha çok az firma bundan faydalandı. Ancak bunun kapsamı ve firmalarımızın sayısı gitgide artacak" şeklinde konuştu.
DÜNYADAN % 1 PAY
Dünya hizmet ihracatının 6.1 trilyon dolar olduğuna dikkat çeken Bakan Yardımcısı Ağar, "Türkiye 2021'de 61 milyar dolarlık hizmet ihracatı gerçekleştirdi. Yani dünya hizmet ihracatından aldığımız pay yüzde 1. Bu oranı verdiğimiz teşviklerle artırmak hedefindeyiz" diye konuştu. Hizmet ihracatını geliştirmek için Hizmet İhracatçıları Birliği'nin kurulduğunu aktaran Ağar, "Buranın 10 Kasım itibarıyla yaklaşık 3 bin 445 üyesi var. Bu sayı giderek artıyor. Bakanımız hizmet ihracatının geliştirilmesi için bakanlık içerisindeki bir yapılanmayı teşkil etti. Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle, Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğü kuruldu" dedi.
BU YILI 80 MİLYAR DOLARLA KAPATACAĞIZ
HIB Başkan Yardımcısı Mustafa Aydın, hizmet sektörünün ithal girdisinin çok az olduğuna, yerli üretimi destekleyen özelliği ile de Türkiye'nin ekonomisini cari açıktan koruyan bir sektör olduğuna dikkat çekti. 2018'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı ile sektörleri bir araya getirerek Hizmet İhracatçıları Birliği'ni oluşturduklarını anlatan Aydın, "İçinde 10 ayrı alt sektör var, eğitim, sağlık, liman hizmetleri gibi... Türkiye'nin yumuşak gücünü oluşturan sektörlerin birlikte olmasını sağladık. Tabii bununla beraber aynı zamanda bakanlığımızın bünyesinde de bir genel müdürlük kuruldu" dedi. Geçen yıl 61.4 milyar dolarlık hizmet ihracatı yapıldığını, 2022'de 80 milyar dolara doğru yürüdüklerini aktaran Aydın, "2023 itibariyle hedefimiz ise 130 milyar dolar. Durmadan çalışmaya devam edeceğiz" dedi.
ÖNCE TANIMI YAPILDI ARDINDAN DESTEKLER VERİLDİ
Hizmet ihracatı ve döviz kazandırıcı faaliyetlere önceki dönemlerden beri teşviklerin olduğunu hatırlatan Ağar, şöyle devam etti: "2012'de başladı bu süreç. 2015'te kapsam biraz daha genişletildi. Ama daha önce, Türkiye'de hizmet ihracatı nedir? Döviz kazandırıcı faaliyet nedir? Bunun sınıflaması nedir? Tanımlaması nedir? Noktasında bir soru sorduğunuz zaman referans alacağınız bir hukuki metin dahi yoktu. Genel müdürlüğümüzün faaliyete geçmesiyle birlikte Nisan 2022'de yepyeni bir hizmet destek paketi sunuldu. Teşvik paketi oluşturuldu." Çalışmalar kapsamında ilk etapta hizmetler tanımlarının yapıldığına dikkati çeken Ağar, daha sonra bunlara yönelik destek unsurlarının oluşturulduğunu kaydetti. Ağar, "Fuarcılık alanında destekler oluşturuldu. Lojistik ve taşımacılık sektörüne yönelik uçtan uca teşvikler planlandı. Türkiye'den gideceğiniz coğrafyalara kadar hepsine yönelik destekler oluşturuldu. Bunların depolarından danışmanlıklarına hepsine yönelik destek verildi. Mal ihracatına yönelik desteklerimiz devam ediyor. Şu anda 26 tane firmamız Turquality, 40 firmamız da marka desteği programından yararlanıyor. E-Turquality'de özel bir destek tanımlandı. Bunun içinde yazılım oyun akıllı kent uygulamaları yapay zeka big data dediğimiz teknolojilere yönelik danışmanlık hizmetlerinden başlayarak bunu karşılayan bir program oluşturduk. Kültürel faaliyetlerde de dizi filmlerin giderlerini destek kapsamına aldık" ifadelerini kullandı.
DİJİTAL İŞ KONSEYİNE TALEP ÇOK YÜKSEK
DEİK Başkanı Nail Olpak, hizmet ihracatı kapsamında DEİK çatısı altında Dijital Teknolojiler İş Konseyi'ni kurduklarını söyledi. Yeni kavramlara hızlı bir şekilde uyum sağladıklarını anlatan Olpak, "Dijitalleşme bir tercih değil artık zorunluluk. O nedenle Dijital Teknolojiler İş Konseyi'ni kurduk. Ve buraya büyük bir teveccüh olduğunu gördük. Bu konseye üye olmak için müracaat edenlerin yüzde 80'i DEİK üyesi bile değil" dedi. Son dönemde yaşanan olaylardan çok şey öğrendiklerini anlatan Olpak, şunları anlattı: "Önce Kovid süreci, ardından Rusya-Ukrayna savaşı... Zor bir dönemden geçiyoruz. Bu süreç bize şunu öğretti: Sınırlı sayıda kaynakla çalışırsanız toslayabilirsiniz. Çip krizi yağ sorunu gibi durumlarda bunu yaşadık. Toplam mal ihracatının yüzde 55'ini Avrupa'ya yaparken orada bir nezle olduğunda bizim bundan etkilenmemiz mümkün değil. O nedenle İGE'nin çok faydalı bir girişim olduğunu düşünüyorum. Eximbank'ta eksik kaldığımız alanlarda İGE devreye giriyor."
EXİMBANK'TAN HİZMET İHRACATINA 2 MİLYAR DOLARLIK DESTEK
TÜRK Eximbank Genel Müdürü Ali Güney, hizmet ihracatı yapan firmaları Eximbank olarak desteklediklerini belirterek, "Bu yıl ekim sonu itibarıyla ihracatçılarımıza nakdi 15.8 milyar dolarlık kredi desteği sunduk. Bunun 2 milyar doları hizmet ihracatı içindi" dedi. Gelecek yıl hem ihracatçılara yönelik destekleri hem de destek verdikleri şirket sayısını artırmayı hedeflediklerini belirten Güney, "Desteklerimizin bu yıldan daha fazla olacağını söyleyebilirim" diye konuştu. Bu yıl 2 bine yakın firmayı Eximbank destekleri ile tanıştırdıklarını dile getiren Güney, "KOBİ'lerin toplam desteklerimiz içindeki payı 2017'de yüzde 60'lardaydı. Şu anda yüzde 80'e çıktı. İhracatın tabana yayılması ve daha çok firmanın ihracat ailesine katılması için desteklerimizi gelecek yıl da sürdüreceğiz. KOBİ'lerde ne kadar çok destek verirsek ihracattaki artış o kadar ivmelenir. İGE ile teminat sorunu çözüldü. Hizmet ihracatında da benzer bir model oluşturacağız" dedi.
İHRACATÇIYA HAZİNE'DEN 1.7 MİLYARLIK KAYNAK
İGE A.Ş. Genel Müdürü Kasım Akdeniz, 20 bankanın daha sisteme ortak olduğunu belirterek, "Halkbank, Akbank, Yapı Kredi'de sistemlerini oluşturdu. Diğer bankalar da hızlıca tamamlayacak" dedi. Mart 2020'de Eximbank ile imzaladıkları protokolle ilk kefaleti sağladıklarını hatırlatan Akdeniz, kuruluşunda 840 milyonluk kaynakla kaldıraç etkisiyle 13 milyarlık bir kredi hacmi oluştuğunu, bankaların ortaklığıyla 25 milyarlık bir hacim oluşturduklarını vurguladı. Akdeniz, şöyle devam etti: "İhracatçı bankaya başvurduğunda banka değerlemesini yapıyor ardından bu değerlemeyi İGE'ye gönderiyor. İhracatçıya bir kredi notu veriyoruz bu not geçerli ise kredi kefalet talebini kabul ediyoruz. Şu anda kadar Eximbank'tan bize 3 bin 206 başvuru geldi 3 bin 52 başvuruyu kabul ettik. Hazineden kefalet üretmek için protokol imzaladık. 1 milyar 750 milyon TL'lik kaynak. Aralıkta bunu da kullandıracağız."
