Son dönemde yaşanan kiralık ev sıkıntısı fırsatçılığı beraberinde getirirken, ev sahipleri eski kiracılarına "ya fiyatı artır ya da evden çık" baskısı yapıyor. Yüksek kira baskısıyla karşılaşan kiracılar tüketici dernekleri, CİMER, Maliye, Ticaret Bakanlığı'na şikâyet yağdırdı, bir yandan da mahkemenin yolunu tuttu. Ticaret Bakanı Mehmet Muş, İstanbul'da da yüzde 200'ü geçen kira artışlarını değerlendirirken, "Üretici, tedarikçi, perakende işletmelerce bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamaz" dedi.
FAHİŞ ARTIŞA 'TAVAN' TALEBİ
TÜFE üzerinde artış ve kira parasında ek zam isteyen ev sahiplerine yönelik şikâyetler tüketici hakem heyetlerini, sektör temsilcilerini, ilgili kurumları harekete geçirdi. Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar, kirasını düzenli ödeyen, enflasyon oranında artıran kiracıların sözleşme sürecinden önce evden çıkarılmasının yasal olarak mümkün olmadığını belirterek, "Ev sahiplerinin bunun aksine talepleri olması durumunda kira miktarına göre il ve ilçelerdeki tüketici hakem heyetlerine, Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması Genel Müdürlüğü, Maliye, CİMER'e şikâyette bulunmalılar. Kira sözleşmesine ödeyecekleri bedeli, süreyi mutlaka yazmalılar" dedi. Sektör temsilcileri de kirada fırsatçılığın son bulması için geçici olarak zam sınırlaması, tavan getirilmesini önerdi. Ayrıca, beş yılı dolan kiracılardan rayiç bedel isteme süresinin 8 yıla çıkarılması da talepler arasında yer alıyor. Ticaret Bakanı Muş, kiralara ilişkin ilişkin soru önergesine verdiği yanıtta, "Kira sözleşmeleri ve kira ücretlerinin belirlenmesine ilişkin hükümler Türk Borçlar Kanunu'nda düzenlenmiştir" diye konuştu.
SÖZLEŞME SONA ERDİRİLEMEZ
Borçlar Kanunu'na göre, kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine herhangi bir değişiklik yapılamıyor. Konut ya da işyeri kiralarında kiracı, sözleşme süresinin bitiminden en az 15 gün önce bildirimde bulanmazsa sözleşme aynen devam eder. Yenilenmeyen kontratlar aynı şekilde 1 yıl süreyle daha geçerli olur. Bu durumda mal sahibi, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Sektör temsilcileri, "Çocuğum evleniyor, kendim taşınacağım" gerekçesiyle evin boşaltılmasını isteyen ev sahiplerinden noterden yazı istenmesi uyarısında bulunuyor. Kiracılar, bu koşulla çıkarıp 2 ay sonra kiraya veren ev sahiplerinden 1 yıllık kira kadar tazminat, taşınma masrafı alabilir.
BORÇLAR KANUNU NE DİYOR?
SÖZLEŞMEDE belirlenen koşulların üzerinde fahiş kira artışı yapılamaz. Borçlar Kanunu'nun 344'üncü maddesi, "Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır. Kira bedeli, bir önceki kira yılının TÜFE'deki 12 aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla hakkaniyete göre belirlenir" hükmünü içeriyor.
