Hükümet, 85 milyon vatandaşa yönelik sosyal koruma alanlarını güçlendirirken evlat edinen kadınlara üç çocuğa kadar borçlanma imkânıyla emeklilik kapısı açıyor. İki yaşını geçmemiş bir çocuğu (en fazla üç çocuk) eşiyle birlikte ya da tek başına evlat edinen kadın sigortalılar da doğum borçlanması yapabilir. Evlat edinen kadın sigortalılar 3 çocuk için borçlanarak 2 bin 160 gün kazanıp 6 yıl erken emekli olabilir. Sadece SSK'lı kadınlar değil, aynı zamanda Bağ - Kur ve Emekli Sandığı'na tabi kadın çalışanlar da bu kapsamda borçlanma yapabilir. Bebeği doğar doğmaz evlat edindiyse 2 yılın tamamı için borçlanma yapabilecek. Bu yıl için tek çocuk için borçlanma tutarı 153 bin 619 lira olup, evlat edinen veya geçimini sağladığı üvey çocuğu olan kamu çalışanlarına da her bir çocuk için aile yardımı veriliyor. Bu yıl okul öncesi için 3 bin 614 lira ilköğretimde okuyan çocuk için 5 bin 421 lira, ortaöğretimde okuyan için 5 bin 782 lira, yükseköğrenimde okuyan çocuk için de 6 bin 505 lira destek verilecek. Bakıma muhtaç engelli çocuğu bulunan, evlatlık edinen anneler hiçbir işte çalışmadığı halde isteğe bağlı sigortayla da emekli olabiliyor. Evlat edinen, koruyucu aile olanlara sağlanan desteklere ilişkin merak edilen soruların yanıtları şöyle:
Üç çocuk evlat edinen her biri için borçlanarak erken emekli olabilir mi?
Doğum borçlanması 2014 yılından önce sadece iki çocuk için yapılabiliyordu artık üç çocuk için borçlanma mümkün. Sigortalılık süresi ve yaşını tamamlayan ancak günü eksik olan kadın sigortalılar her bir çocuk için 720 gün, 3 çocuk için de toplam 2.160 gün borçlanma yoluyla hizmet alıp erken emekli olabilir. Evlat edinen evli ya da bekar kadın çalışanlar da prim günü eksiği olan evlat edindiği üç çocuk için 2.160 gün borçlanarak eksik günlerini tamamlayıp emekli aylığına hak kazanabilir.
Doğum borçlanması emeklilik tarihini daha öne çeker mi?
Doğum borçlanması ancak doğumdan önce (evlat edinmeden önce) sigorta girişi olan kadın sigortalılar tarafından yapılabilir ve prim ödeme gün sayısı kazandırır. Sigorta girişi geri gitmez. Dolayısıyla, doğum borçlanması yapan kadın sigortalı daha önce hangi koşullara tabi olarak emekli olacaksa, yine aynı koşullar üzerinden emekli olabilir. Bunun tek istisnası staj ile ilk kez uzun vadeli sigorta kollarına tabi olunan süre arasındaki doğumların borçlanılmasıdır. Tek çocuk için 2 yıllık borçlanma tutarı bu yıl için 153 bin 610 lira uygulanıyor.
Evlat edinen çiftler analık izni (ücretsiz izin) kullanabilir mi?
Doğum izni sonrası kadın çalışanın 6 aya kadar ücretsiz izin kullanma hakkı bulunuyor. Çalışanın talebi üzerine, işverenin kabul şartına bağlı olmadan ücretsiz izin kullandırma zorunluluğu bulunuyor. Ancak bu durumda kadın işçi ücrete hak kazanamayacağı gibi bu sürenin de hizmet süresinden sayılması söz konusu olmuyor. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen çalışana çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren 8 haftalık analık izni hakkı doğar. Analık izni evlat edinen ailedeki kadın veya erkek çalışandan bir kullanabilir, bekar çalışan evlat edindiyse de analık izni kullanabilir. Kullanılan 16 haftalık analız izni bitiminden itibaren çocuğun bakımı için kadın çalışan ile (3 yaşını doldurmayan çocuk) evlat edinen kadın veya erek çalışanlar istekleri halinde birinci çocuk için 60, ikinci çocuk için 120, sonraki çocuklar için 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar, kısmi süreli ücretsiz izin veriliyor. İkiz çocuk halinde bu sürelere 30'ar gün daha ekleniyor.
Evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği miktarı ne kadar?
Doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı (Brüt asgari ücret 20 bin lira, günlük brüt ücret 666,75 lira) kadardır. Doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneğinden yararlanılabilmesi için işçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması gerekiyor. Bunun yanı sıra çalışanın haftalık yasal 45 saatlik çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışması ve doğum ve evlat edinme sonrası analık hâli izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde Kuruma yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekiyor.
Hem doğuran hem evlatlık alan doğum borçlanması yapabilir mi?
Sosyal Güvenlik Kurumu genelgesiyle evlat edinen kadın çalışanlara doğum borçlanması hakkı verildi. Kadın sigortalılar 2 yaşını geçmeyen çocuğu evlat edindiğinde çocuklar için borçlanma yapabiliyor. Diğer yandan doğum yaptıktan sonra çocuğunu evlatlık veren de borçlanma hakkına sahip. Ancak evlatlık veren çocuğun yanında kaldığı süre kadar borçlanabilir Örneğin; 15 Ocak 2002'de doğum yapan bir kadın 15 Haziran'da çocuğunu evlatlık verdiyse kendisi 15 Ocak ile-15 Haziran arasındaki 6 aylık süreyi, evlat edinen anne de 15 Haziran-15 Ocak 2004 arasındaki 1.5 yıllık süreyi borçlanabilecek. Toplamda bir çocuk için 2 yıl olan borçlanma hakkının 6 ayını çocuğu doğurup evlatlık veren, 1.5 yılını da çocuğu evlat edinen anne kullanabilecek.
Doğum izni sonrası ilköğretim çağına kadar kısmı süreli izin hakkından evlat edinen de yararlanabilir mi?
Üç
yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferiden evlat edinenler de çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten itibaren aynı koşularla ve eşlerin her ikisinin çalışıyor olması koşulu ile bu haktan yararlanabilir. Doğum izinlerinin bitiminden sonra, çocuğun anne veya babası ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir. Bekar çalışan da aynı hakka sahip bulunuyor.
