Temizlik, yemek yapma, alışveriş, çocuk, hasta, yaşlı bakımı için binlerce aile ev hizmetlerinde yardımcı çalıştırıyor. Ev işlerinde çalışanların sosyal, mali haklarının bilinmesi uzun vadede sorun yaşanmasını önler. Ev hizmetlerinde çalışma gün sayısı 10 veya daha fazla olanlar için SSK hükümleri uygulanırken, çalışılan günler için uzun vadeli sigorta kollarına tabi primler yatırılır. Ayda 10 günden az çalıştırılanlar için ise sadece iş kazası, meslek hastalığına karşı kısa vadeli sigorta primi yatırması yeterli bulunuyor.
Asgari ücrete yapılan zamla birlikte ev hizmetlerinde 10 günden az çalışanların primi günlük 8.94 lira, 10 günden fazla çalışanların da 145.32 lira oldu. Asgari ücretle 10 gün çalışan için 1 Temmuz'dan itibaren işveren hissesi, işsizlik sigortası primi dâhil 1676 lira, ayda 30 gün çalışan için de 5 bin 30 lira ödeme yapılacak. Primini düzenli ödeyenlere 5 puanlık indirimle birlikte 10 gün çalışanlar için yatırılacak prim tutarı 1453 lira, 30 gün çalışanlar için de 4359 lira olacak.
Hangi işler ev hizmeti sayılır?
Ev içinde temizlik, ütü, yemek yapma, çamaşır, bulaşık yıkama, alışveriş ve bahçe işleri, çocuk, yaşlıların bakım işlerinin ev halkı dışındaki bireyler tarafından yapılması ev hizmeti sayılıyor. Çocuk, yaşlı veya özel bakım işinin ev hizmetinde çalışanın evinde ya da hastane, bakımevi gibi yerlerde yapılması da bu kapsamda yer alıyor. Aynı evde oturan üçüncü dereceye kadar akraba olanların yaptıkları işler ev hizmeti sayılmıyor. Evde hastaya bakan, çocuklara eğitim dersi verenler ev hizmeti kapsamında değerlendirilmiyor. Herhangi bir çalışması olmayanlar, isteye bağlı sigortalılar, Kurum'dan aylık ve gelir alanlar on günden az çalışabilir.
Ev hizmetinde ayda 10 günden az çalışanların sigortalılığı nasıl sağlanıyor?
Evinde ayda 10 günden az süre ile sigortalı çalıştıranların bu kişiler için çalıştırdıkları her bir gün için asgari ücretin günlük tutarının yüzde 2'si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödemesi gerekiyor. 10 günden az çalıştırılanlar için e-Devlet üzerinden kolay işverenlik başvurusu yapılabilir. İş kazası ve meslek hastalığında 1 Temmuz-31 Aralık tarihleri arasında bir gün için ödenecek tutar 8.94 liradır. Ev işinde çalışanlar eksik günlerinin primini ödeyerek 30'a tamamlayabilir. Primini kendi ödeyenlerin de günlük 145 lira, aylık da 4 bin 359 lira yatırması gerekiyor. Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışması olanlar uzun vade ve genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri halinde sağlık yardımlarından yararlanabilir.
Ev hizmetlerinde çalışanlara yönelik sigorta uygulaması nasıl işliyor?
Ev işlerinin ay içinde 10 günden az ve 10 günden fazla yapılıp yapılmadığına göre işlem yapılıyor. Ayda 10 günden az çalışanlar iş kazası ve meslek hastalığı yönünden sigorta yapılıyor, primleri çalıştıran kişi tarafından ödeniyor. Sigortalılar isterlerse takip eden ayın sonuna kadar uzun vade (emeklilik) ve genel sağlık sigortası primi ödeyebilir. Ayda 10 gün ve üzerinde çalışanların primleri işverenleri tarafından kolay işverenlik uygulamaları çerçevesinde ödeniyor.
Ayda 10 günden az sigortalı çalıştıranlar prim ödemesini nasıl yapacak?
Evine temizlik ya da başka bir iş için 10 günden az eleman çalıştıran "Ev hizmetlerinde on günden az çalıştırılacaklara ilişkin form" ile SGK'ya müracaat edebilir. Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süre ile sigortalı çalıştıranlar "www.turkiye.gov.tr" uygulaması aracılığıyla da bu işlemler gerçekleştirilebilir. Çalışanların kolay tescil edilebilmesi, tahsilatın daha kolay yapılabilmesi için cep telefonu kısa mesaj servisi (SMS) aracılığı ile de işlem yapılabiliyor. Kullanılacak cep telefonu hattının mobil ödemeye açık olması gerekiyor.
Ayda 10 günden az süreyle çalışan sigortalılar prim ödeyebilecek mi?
Ev hizmetinde ayda 10 günden az çalışan sigortalılar için ayrıca 30 gün üzerinden uzun vadeli sigorta kolları (emeklilik) ve genel sağlık sigortası primi ödemelerine imkân sağlanmış olup sigortalıların bu primi ödemeleri için Kuruma müracaat etmeleri gerekmiyor. Ev hizmetinde çalışan kişinin uzun vade ve genel sağlık sigortası primi ödemesi için çalıştıran kişi tarafından 1 gün iş kazası primi bildirilmesi yeterli.
10 gün ve üzerinde çalışanların ödeyeceği sigorta primi ne kadar?
Ayda on gün ve üzerinde işçi çalıştıranlar en az asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasında değişen kazanç üzerinden prim ödemek durumunda. Asgari ücretle işçi çalıştıranlar 10 günlük çalıştırdıkları kişi için işçi ve işveren hissesi ile işsizlik sigortası primi dahil 1676 lira yatıracak. Ayda 30 gün çalıştıranlar da 5 bin 30 lira ödeme yapacak. Asgari ücrete kadar vergi muafiyeti olduğu için vergi ödenmiyor.
Ev hizmetlerinde çalışanlara kıdem, ihbar ödeniyor mu, yıllık izin hakkı var mı?
Ev hizmetlerinde çalışanlara 4857 sayılı iş Kanunu uygulanıyor. Bu kapsamda çalışanlar ihbar, kıdem tazminatından yararlanamıyor. Buna karşın Borçlar Kanunu kapsamında benzer tazminat hakları bulunuyor. Buna göre ev hizmetlerinde çalışanlara ilişkin hizmet sözleşmesi feshedilirken, karşı tarafa önceden bildirim yapılması zorunlu. Bu süre İş Kanunu'na göre daha az olup, 3 yıldan fazla çalışanlarda 8 hafta, beş yıldan fazla çalışanlarda 6 hafta uygulanıyor.
