Kiracı ve ev sahipleri arasında arabulucuya taşınan uyuşmazlıklara "satılık evi alıcıya gösterme" de taşındı. Bazı ev sahipleri yüksek kira artışı ya da evden çıkmayı kabul etmeyen kiracıların evine satma gerekçesiyle gece yarısı müşteri getirerek ya da elektrik, suyu keserek bezdirmeye çalışıyor. Kiracı satılığa çıkarılan konutu makul gün, saatlerde göstermekle yükümlü bulunuyor. Ankara'da yaşanan olayda arabulucu, yüksek yargı kararları doğrultusunda ev sahibinin istediği saatte müşteri getirmesini kişinin özel hayatına müdahale olarak yorumladı.
EVİ GÖSTERMEK ZORUNLU
Kira uyuşmazlıklarındaki artışla beraber, kiracılı evin satılması için dairenin alıcılara gösterilmesi ya kiracının göstermekten kaçınması konusunda yaşanan ihtilaflar da arttı. Bunun bir örneği Ankara'da yaşandı. Mamak'ta oturan Abdullah Y. gece 23.00'ten sonra satılığa çıkarılan evine alıcı getiren ev sahibini arubulucuya şikayet etti. Kiracı ve ev sahiplerinin Kat Mülkiyeti Kanunu, Borçlar Kanunu kapsamında hem yasal hem de sözleşme kapsamında yükümlülüklerine dikkat çekildi. Kiracının satılığa çıkarılan mülkü yeni alıcıya gösterme zorunluluğu bulunuyor.
Borçlar Kanunu'nda, "Kiracı, kiralananın ayıplarının giderilmesine ya da zararların önlenmesine yönelik çalışmalara katlanmakla yükümlüdür. Kiracı, bakım, satış ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlü bulunuyor. Kiraya veren, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce kiracıya bildirmek" hükmü yer alıyor. Taraflar masada uzlaşırken, ev sahibini satılığa çıkardığı mülkünü göstermesi için Çarşamba, Cumartesi günleri saat 14.00-16.00 saatleri belirlendi. Ev sahibinin bu hakkı kullanabilmesi için, kiracıya uygun bir süre önceden yazılı veya sözlü olarak bildirim yapması gerekiyor. Makul süre cumartesi günleri 14.00-16.00 olup Yargıtay da ev sahibi ya da emlakçının istediği saatte müşteri getirmesini kişinin özel hayatına müdahale olarak yorumluyor. Ev sahiplerinin mülküne talip olanları kiracıyla birlikte belirlenen saat aralıklarında getirme hakkı bulunuyor.
İZİNSİZ GİRİLMESİ SUÇ, ABONELİK İPTAL EDİLEMEZ
KİRAYA verenin mülkiyet hakkını kiracının konut dokunulmazlığını ihlal etmeden kullanması gerekiyor. Kiracı evde yokken kapının açtırılması, yasal koşulları taşımadan konuta girilmesi Türk Ceza Kanunu'na göre suç teşkil ediyor. Konuta rıza olmadan girilmesi durumunda şikâyet üzerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilebiliyor. Tehdit amaçlı ya da gece vakti eve girilmesi durumunda 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası hükmolunuyor. Ev sahibinin kiracıyı çıkarmak için elektrik, su, doğalgazını kesmesi suç teşkil ediyor. Yargıtay'ın bu konuda kiracıya manevi tazminat ve şartları varsa maddi tazminat verilmesi yönünde kararları bulunuyor.
KEŞİF VE BİLİRKİŞİ DEVREYE GİRER
BAZI kira sözleşmelerinde, "Kiracı sözleşmenin sona ermesi, satılığa çıkarılması durumunda kiralananın görülmesine izin vermek zorundadır" ibaresine yer veriliyor. Ancak Borçlar Kanunu'na göre evin gösterilmesinin kiracı aleyhine olacak şekilde düzenlenmesine izin vermiyor. Ev sahibinin kiracının manevi değerlerini gözeterek hareket etmesi, kiracının da ev sahibinin mülkiyet hakkını kullanmasını engellememesi gerekiyor. İhtilafın çözülmemesi durumunda dairede keşif, uzman bilirkişi aracılığıyla inceleme yapılarak kiralananın gösterilmesine yönelik zaman dilimi belirleniyor.
