Çin'den sonra 694 milyon tonluk ikinci büyük NTE rezervini Eskişehir Beylikova'da keşfeden Türkiye, katma değerli ürün üretimine de geçti. Cevher sahasını gezdiren Eti Maden İşletmeleri Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serkan Keleşer, sahadan çıkarılan lityum karbonatla bir firmanın pil ve batarya üretimine başladığını söyledi.
Keleşer, "Lityum karbonat, pillerin hammaddelerinden biri. Biz bu lityum karbonatı üretebiliyoruz. Bir firma, bizim ürettiğimiz lityum karbonattan pil yapıyor. Hatta Scotter'lara da bu pillerden takılıyor. Bu pillerin seri üretimine geçiliyor. Lityum üreten tesisi açtığımızda dünyaca ünlü bir firma bizi aradı, 'Siz bu teknolojiyi nereden aldınız?' diye sordu, 'Kimseden almadık, biz yaptık' dedik. Onlar istiyor ki kendileri dışında kimse bu işi yapamasın. Lityumu ürettik, onlara da gönderdik" dedi.
PİLOT TESİSTE İŞLENİYOR
Şu anda pilot tesiste elementlerin işlenmeye devam ettiğini anlatan Sertan Keleşer, "Endüstriyel boyuta geçildiğinde yılda 570 bin ton cevher işleyecek bir tesis kuracağız. Burada yılda 10 bin ton NTE, 72 bin ton barit ve 70 bin ton florit elde edeceğiz" diye konuştu. Keleşer, şöyle devam etti: "Türkiye, NTE'lerle ilgili üretim yapan ülkeler arasına girmiş olacak. Nadir toprak elementleri; savunma sanayi, cam sanayi, mıknatıslar gibi alanlarda uydu haberleşmesinde, akıllı füzelerde, araç parçalarında ve 'hard disc'lerde, petrol rafinerilerinde, fiber optik, lazerler ve sensörlerde kullanılıyor. Yüksek teknolojilerde kullanılmadığı yer yok. NTE olarak bilinen 17 elementin tamamı bu sahada var ama biz 5-6'sıyla uğraşıyoruz. İşin fizibilitesini değerlendirdik."
"BORDAKİ KATMA DEĞER, NTE İÇİN DE GEÇERLİ"
Eskişehir'deki cevher sahasının parasal ve stratejik olmak üzere iki önemi olduğuna dikkat çeken Keleşer, "NTE'lerin kullanıldığı sektörlerin dünyadaki pazar payı milyarlarca dolar. Örneğin dünya bor piyasası, 4 milyon tonluk ve 2 milyar dolarlık bir piyasa. Daha önce bor cevheri olarak 150 dolara, borik asit olarak 1.000 dolara satılan ürün, bor karbür olarak 35-45 bin dolar oldu. Bu bor karbürden de zırh yapılınca tonu 400 bin dolara, roket nozulu yapınca tonu 4 milyon dolara çıkıyor. Dünyadaki tüm bor madenini satsanız 2 milyar dolar elde ediyorsunuz, bor seramiklerinden yapılan ürünlerin pazar büyüklüğü ise 60 milyar dolar. Aynı şey, burası için geçerli" şeklinde konuştu.
SERYUM VE LANTAN'DA SAFLIK YÜZDE 95
Cevherin saflığının, ürünün maddi değerini artırdığını söyleyen Keleşer, Seryum ve Lantan'da yüzde 95 civarında, Florit ve Barit'te de yüzde 70'in üzerinde saflık oranı yakaladıklarını söyledi. Keleşer, "Saflık testlerinin laboratuvar ölçekli demelerini yaptık. Laboratuvarda gramlar seviyesinde test yapılıyor, şimdi bu oranları kilogram ve ton seviyesinde yakalamak için çalışacağız" bilgisini verdi.
