Enflasyon, yaşam maliyetlerinden ayrı olarak ülke ekonomisini yakından etkileyen bir kavramdır. Son derece önemli olan enflasyon ülke ekonomisi üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bir para biriminin alım gücünün düşmesi şeklinde tanımlansa da çok daha detaylı incelenmesi gereken bir kondur. Bu açılardan enflasyon nasıl ölçülür, neden artar ve ne anlama gelir sorularını sizler için araştırdık ve yazımızda paylaştık.
Enflasyon son yılların en çok konuşulan terimlerinden biridir. Belirli bir düzeyde olması gereken enflasyon çeşitli nedenlere bağlı olarak yükselebilir. Fazla yükseldiğinde ise ekonomi açısından ciddi bir çıkmaz haline gelebilir. En basit tanımı ile enflasyon mal ve hizmetlere ilişkin genel fiyat düzeyinin yükselmesi ve bunun karşılığında da paranın alım gücünün düşmesidir.
Merkez bankaları ekonominin normal bir seyirde olması için enflasyonun yükselmesinin önüne geçmek için çeşitli para politikaları geliştirmek durumundadır. Enflasyonu sınırlandırmak merkez bankasının en önemli görevleri arasında yer alır.
Enflasyon paranın alım gücünün giderek düşme hızı şeklinde basit bir tanımlama yapılabilir. Bu kavram ekonomi ve iktisat için son derece önemlidir. Birçok nedene bağlı olarak enflasyonun yükselmesi kaçınılmaz olur. Ancak tek bir nedenden bahsetmek mümkündür. Mal ve hizmetlere karşı aşırı bir talep olduğunda bu durum talep enflasyonu olarak tanımlanıyor.
Maliyet enflasyonu ise şirketlerin üretim maliyetlerinin artış göstermesi durumunda ortaya çıkan bir enflasyon türüdür. Şirketler kendi kar marjlarını koruyabilmek için maliyet artışı karşısında fiyatları yükseltmek durumunda kalıyor. Bu durum da enflasyon kavramını ortaya çıkarıyor. Para enflasyonu ise çok fazla para kaynağı olması durumunda ortaya çıkan bir enflasyon türüdür. Yani bir şeyin miktarı ne kadar fazla ise onun o kadar az değeri vardır anlayışına dayanır.
Çekirdek enflasyon, Merkez Bankasının doğrudan kontrol etmediği gıda gibi çeşitli anların manşet enflasyondan çıkarılması ile elde edilen enflasyon türüdür. Çekirdek enflasyon dışında ılımlı enflasyon, yüksek enflasyon, hiperenflasyon türleri de ekonomi açısından önemlidir.
Enflasyon verileri her ay düzenli bir şekilde takip edilir. Bu veriler aylık ve yıllık olarak açıklanır. Aynı zamanda Merkez Bankası belirli aylarda yapılan çalışmalar doğrultusunda yılsonu enflasyon beklentisini de belirli oranlar bazında açıklar. Bu şekilde şirketler bu veriler kapsamında gerekli yılsonu tedbirlerini rahatlıkla alabilirler. Enflasyonun etki ettiği konular şu şekildedir:
Bu durum da doğrudan ekonomiyi etkiler.
Enflasyon hesaplama işlemi yapılırken genel olarak resmi istatistik kurumlarından alınan veriler kullanılır. TÜİK enflasyon değerlerinin belirlenmesinde en önemli kurumlardan biridir. Kullanılan iki temel endeksten birisi Tüketici Fiyat Endeksi, diğeri ise Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi'dir.