Erken emeklilikten çift maaşa, isteğe bağlı sigortadan malulen emekliliğe kadar birçok başlıkta ekonomik ve sosyal kazanımlar için püf noktaları gözden kaçırmamak gerekiyor. İş Kanunu'na göre SSK veya Bağ-Kur'lu olarak işe başlayanların yetim aylığı kesilmiyor, çift maaş alınmasının önünde bir engel bulunmuyor. Mirası reddeden ölen yakınının borçlarını ödeme yükümlülüğünden kurtulurken yetim aylığı almaya devam ediyor. İşte emeklilik ve sosyal güvenliğin püf noktaları...
1-Reddi mirasta bulunanların dul, yetim aylığı kesilir mi? Dul ve yetim aylığı ölen sigortalının
hak sahiplerine yazılı talep bulunmaları
halinde bağlanır. Yasada mirası reddedenlere
ölüm aylığı bağlanmayacağına
yönelik bir hüküm bulunmuyor.
Mirası reddeden eş veya çocuklara (ölen
kişinin sigorta süresi, prim gün sayısı
yeterliyse) miras reddedilse bile dul,
yetim aylığı bağlanır.
2-Mirastan çıkarılana aylık bağlanır mı?
Yargı kararıyla mirasçı olmaktan çıkarılan kişilere gelir veya aylık ödemesi yapılamıyor. Ödenmiş aylıklar da geri alınıyor. Sosyal Sigortalar ve Emekli Sandığı Kanunu'na göre hak sahibine karşı ağır bir suç işlediği veya buna karşı aile hukukundan doğan yükümlülüğünü yerine getirmediği gerekçesiyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirastan çıkarılanlara dul ve yetim aylığı bağlanamıyor.
3-Emekli, dul, yetim aylıklarına haciz konulabiliyor mu?
Yasaya göre, sigortalılar ve hak sahiplerinin
gelir, aylık, ödenekleri Sosyal
Sigortalar Kurumunun prim alacakları
ve nafaka alacakları dışında emekli
maaşının haczi mümkün değildir.
4-Emekli aylığında kesintilere itiraz edilebilir mi?
Emekli aylıklarında muayene, reçete ve
ilaç katılım payları nedeniyle kesintiler
olabiliyor.
5- SGK emekli aylığından yapılan yersiz ve haksız kesintileri iade eder mi?
Kurum tarafından yapılan incelemede
kesintinin haksız olduğu tespit edilirse
iade edilir. Ancak kesintinin yerinde olduğu
kanaatine varılırsa itiraz reddedilir. İtirazın
reddi durumunda kesintinin haksız olarak
yapıldığını düşünen çalışan iş mahkemesine
başvurabilir.
6-Malulen emeklilik başvurusu için işten ayrılmak gerekiyor mu?
Malulen emeklilik için çalışma gücünde
en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık
raporu alınması gerekiyor. Malulen
emeklilik için işten ayrılmadan başvuru
yapılabilir.
7-Emeklilikte yaşı bekleyenler sağlık hizmetinden nasıl yararlanabilir?
Ailede kişi başına düşen aylık geliri brüt
asgari ücretin üçte birinden az çıkanlar
prim ödemeden sağlık hizmetinden
yararlanabilir. Geliri bu oranın üzerinde
çıkanlar gelecek yıl aylık 161.55 lira
ödeyip sağlık hizmeti alabilir.
8-Staj, çıraklık sigorta başlangıcı emeklilikte dikkate alınıyor mu?
Çıraklık, stajyerlik dönemindeki sigorta
başlangıcı emeklilikte dikkate alınmıyor.
Emeklilikte uzun vadeli sigorta kolları (malullük,
yaşlılık, ölüm sigortası) dikkate alınıyor.
Doğum borçlanmasında bu süreler nedeniyle
yapılan sigorta başlangıç kabul ediliyor.
9-Emekli çalışanlar kıdem ve ihbar tazminatı alabilir mi?
Emekli aylığını kestirip tüm sigorta
kollarına tabi olarak çalışmaya
devam edenler emekli kabul edilmiyor.
Dolayısıyla ihbar, kıdem tazminatı hakları
devam ediyor.
10- Mahkeme kararıyla yaşını büyüten erken emekli olabilir mi?
Emeklilikte sigorta başlangıç tarihi ile
doğum tarihi büyük önem taşıyor. Kütüğe ilk
yazılan doğum tarihleri esas alınıyor.
