Türkiye ekonomisi sıkı para politikasının uygulandığı 2024'te beklentilerin üzerine çıkarak yüzde 3.2 büyüdü. Milli gelir geçen yıl 1.3 trilyon doları, kişi başı milli gelir ise 15 bin doları aştı. 2024 yılında iç talebin büyümeye katkısı 2.1 puan, net dış talebin ise 1.1 puan oldu. Geçen yıl en hızlı büyüyen sektör deprem bölgesindeki yatırımların etkisiyle yüzde 9.3 ile inşaat oldu. Sanayideki yavaşlama ise dikkat çekti. Son çeyrekte büyüme yüzde 3 oldu. Böylece, Türkiye ekonomisi 18 çeyrektir kesintisiz büyümesini sürdürdü.
EN YAVAŞI SANAYİ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2024 yılında bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; inşaat sektörü toplam katma değeri yüzde 9.3, ürün üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar yüzde 7.7, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 4.9, tarım yüzde 3.9, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 3.4, hizmetler yüzde 3.1, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2.4, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 1.8, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 1.4, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 1.2 ve sanayi yüzde 0.5 arttı. Sanayi sektörü, geçen yılın ikinci ve üçüncü çeyreğindeki aranın ardından son çeyrekte pozitife geçerek yıllık büyümeye az da olsa yeniden katkı verdi.
TÜKETİM YÜZDE 3.7 ARTTI
Hanehalkı nihai tüketim harcamaları, 2024'te yüzde 3.7 arttı. Hanehalkı tüketim harcamalarının cari fiyatlarla GSYH içindeki payı yüzde 59.2 oldu. 2024'te büyümeye en yüksek katkı 2.4 puanla hanehalkı tüketimi verdi. Net ihracatın katkısı 1.1 olurken, kamu harcamaları ve yatırımların katkısı 0.3 puan olarak gerçekleşti. 2024 yılının tamamında stoklar ise 1 puanlık negatif etki yarattı.
OECD'DE BİRİNCİ G20'DE BEŞİNCİ
Türkiye, verisi açıklanan Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkeleri arasında ilk sırayı İspanya ile paylaştı. Türkiye ve İspanya'yı, yüzde 2.9'luk büyüme oranıyla Polonya takip etti. Bu ülkeyi yüzde 2.8 ile ABD, yüzde 2.7 ile Litvanya ve yüzde 2.1 ile Norveç izledi. Gayrisafi yurt içi hasıla verileri açıklanan OECD ülkelerinden Avusturya ve Almanya'da ise daralma görüldü. Buna göre, ekonomisi en fazla küçülen ülke yüzde 1 ile Avusturya oldu. Bu ülkeyi yüzde 0.2'lik daralmayla Almanya takip etti. G20 ülkeleri arasında ekonomisi en hızlı büyüyen ülke, yüzde 5.03 ile Endonezya olurken bu ülkeyi yüzde 5 ile Çin ve yüzde 4.1 ile Rusya izledi.
KİŞİ BAŞI GELİR 15.463 DOLAR
2024 sonu itibarıyla Türk ekonomisi 1 trilyon 322 milyar 408 milyon dolarlık büyüklüğe ulaştı. Kişi başı gelir ise 15 bin 463 dolar olarak hesaplandı. Bir önceki yıl kişi başı gelir 13 bin 243 dolar seviyesindeydi.
İÇ TALEPTE SAĞLIKLI TOPARLANMA
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, siyasi istikrar ve öngörülebilirlik çerçevesinde Türkiye ekonomisinin 15 yıldır, çeyreklik bazda ise 18 çeyrektir kesintisiz büyüdüğünü bildirdi. Yılmaz, "Enflasyonla mücadele kapsamında yürütülen politikaların dengelenme sürecine olan katkısı sürerken, makroekonomik istikrarı güçlendirecek şekilde iç talepte sağlıklı toparlanma gözlenmektedir" değerlendirmesini yaptı. Yılmaz, yurt içi talebin büyümeye katkısının 3.8 puana yükselerek ekonomik dinamizmin sürdüğünü gösterdiğini, aynı zamanda bu ivmenin enflasyonist bir baskı oluşturmadığını belirtti. Yılmaz, "2024'te iş gücü ödemelerinin milli gelir içindeki payı bir önceki yıla göre 5 puan artışla yüzde 34'e yükselmiştir. Diğer taraftan 2024 yılında istihdam yaklaşık 1 milyon kişi artarken, işsizlik oranı 2012 sonrası en düşük seviyesine gerilemiştir" dedi.
KIRILGANLIKLARIMIZI AZALTTIK
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomi programıyla bugüne kadar birçok alanda önemli başarılar elde ettiklerini belirterek, "Kırılganlıklarımızı azalttık ve makro temellerimizi sağlamlaştırdık. Tüm bu kazanımlarımızı kalıcı hale getirmek için ülkemizin yapısal dönüşümünü hızlandıracak politikalarımıza devam edeceğiz" dedi. 2024'te iç talebin 2.1 puan, net dış talebin 1.1 puan katkısıyla dengeli bir büyüme gerçekleştiğini vurgulayan Şimşek, "Böylece cari açığın milli gelire oranı 2.8 puan gerileyerek 2024'te yüzde 0.8 oldu. Azalan cari açık dış finansman ihtiyacının gerilemesine, rezerv birikimine ve ekonomik istikrarın güçlenmesine önemli katkı sağladı" değerlendirmesinde bulundu.
BÜYÜMENİN MOTORU İHRACAT
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, zorlu küresel konjonktüre rağmen, kararlılıkla uygulanan ekonomik programın olumlu sonuçlarını almaya devam ettiklerini belirterek, "Türkiye ekonomisi son 4.5 yıldır, yani 18 çeyrektir üst üste büyümeye devam etti. 2024 yılında cari fiyatlarla gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH), 1 trilyon 322 milyar dolara yükselerek rekorunu yineledi. Kişi başına düşen GSYH, bir önceki yıla göre tüm zamanların rekoru olan yüzde 16.8 artışla 15 bin 463 dolara yükseldi. Net mal ve hizmet ihracatının büyümeye katkısı 1.1 puan olmuştur. Yani büyümenin motoru mal ve hizmet ihracatı oldu" dedi.
