Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının "Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Yeniden İmar ve Gelişme Raporu"ndan yapılan derlemeye göre, Kahramanmaraş merkezli depremler 120 bin kilometrekarelik alanda 14 milyondan fazla insanı etkiledi.
Deprem sonrasında, kara, hava ve deniz yolundan haberleşmeye kadar bölgenin altyapısına yönelik önemli yatırımlar gerçekleştirildi.
Afetten etkilenen yollar onarıldı, bu yollardaki sinyalizasyon, oto korkuluk ile yatay ve düşey işaretlemeler yenilenerek trafik güvenliği tedbirleri artırıldı.
Köprülerin bakım ve onarımı, deprem sismik takviye izolatörlerinin değişimi, tünellerin yapısal olmayan hasarlarının giderilmesi için çalışmalar yapıldı.
Bu kapsamda, kara yolu ve otoyollarda meydana gelen hasarların giderilmesine yönelik 22,9 milyar liralık yatırım planlanırken, 2024 sonu itibarıyla yaklaşık 12,7 milyar lira harcandı. Bu kapsamda yüksek pay, 7,08 milyar lirayla Hatay'da yapılan 52 kilometrelik kara yolu onarımı ve 4 sanat yapısı işi için ayrıldı.
Deprem kapsamında kurulan yeni yerleşim yerleri ile konut ve sosyal tesis alanlarına erişimin sağlanmasına yönelik yapılan imar ve bağlantı yolları için 33,2 milyar liralık yatırım planlandı. Bu alan için 2024 sonu itibarıyla yaklaşık 15,3 milyar liralık harcama gerçekleştirildi.
DENİZ YAPILARI İÇİN YATIRIM
Bu süreçte, afet bölgesindeki kıyı tesislerinde oluşan hasarların giderilmesine yönelik ön projelendirme çalışmaları tamamlandı. Hatay'da yer alan trafik gözetleme istasyonu ve bir fenerdeki hasarın onarılması için yaklaşık 31 milyon liralık yatırıma ise bu yıl başlanacak.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yürütülen "Madenli Yat Limanı ve Su Sporları Merkezi Projesi'nin ihalesi gerçekleştirildi. İskenderun sahil koruma ile İskenderun 3. kısım kıyı tahkimatı inşaatlarının projeleri tamamlandı.
Hatay'da bu alanda yapılacak yatırımlar için 705,4 milyon lira ayrılırken, geçen yıl 311,7 milyon lira harcandı. Bu ildeki en yüksek harcama 310,4 milyon lirayla deniz yolu altyapısına yönelik sahil tahkimatı için gerçekleştirildi.
HAVALİMANLARI İÇİN 16,2 MİLYAR LİRALIK YATIRIM PLANLANDI
Afet sonrasında havalimanlarında meydana gelen hasarların giderilmesi için de çalışmalar yürütüldü. Malatya ve Hatay'daki havalimanlarının altyapısındaki hasarların giderilmesine yönelik 16,2 milyar liralık yatırım planlanırken ve bu tesislere 2024 sonu itibarıyla yaklaşık 8 milyar lira harcandı.
Deprem bölgesinde yük ve yolcu taşımacılığı yapılan hatların alt ve üstyapı ile sanat yapılarında hasar oluştu. Bu hasarın giderilmesi için demir yolu hatlarında 34,2 milyar liralık yatırım planlanırken, 2024 sonu itibarıyla yapılan harcama ise 18,6 milyar lira olarak gerçekleştirildi.
Bölgeden en yüksek harcama, Gölbaşı-Malatya-Elazığ, Malatya-Çetinkaya demir yolu hatları için yapılacak. Söz konusu hatların alt ve üstyapı, elektrifikasyon, köprü ile sinyalizasyon çalışmaları için 7,4 milyar lira harcandı.
HABERLEŞME ALTYAPISINA YATIRIMLAR SÜRÜYOR
Depremlerde hasar gören haberleşme altyapısına yönelik çalışmalar da sürüyor. Bölgedeki sabit telefon, mobil şebeke ve internet erişimi gibi kritik altyapıların genişletilmesi amacıyla kapsamlı çalışmalar yürütülüyor.
Eylül 2024 itibarıyla deprem bölgesindeki 11 ilde sabit telefon erişim hat sayısının 780 bin 940, mobil telefon abone sayısının da 13 milyon 336 bin 561 olduğu belirlendi.
Bölgedeki sabit genişbant internet abone sayısı 2 milyon 94 bin 261, mobil genişbant abone sayısı 11 milyon 756 bin 229, fiber-optik kablo uzunluğu 71 bin 666 kilometre olarak kayıtlara geçti.
Depremde, işletmecilerin santral noktalarında yer alan cihazlarında, şebeke altyapısında ve baz istasyonlarında toplam 6,5 milyar lira hasar oluştuğu hesaplandı.
Söz konusu hasarın giderilmesi ve yeni altyapının inşası için ocak ayı itibarıyla işletmecilerce santral ve son kullanıcı donanımları, şebeke ve fiber optik kablo kalemlerinde 7,7 milyar lira yatırım yapıldı.
Bölgenin yeniden imar ve inşası kapsamında 1400 civarında kalıcı baz istasyonu kurulması da sağlandı.
Deprem sonrasında posta hizmetlerinin normale dönmesine, sosyal desteklerin ulaştırılmasına ve e-ticaret altyapısının devam ettirilerek bölgede ekonominin canlanmasına yönelik tedbirler de alındı. Afet sonrası hizmet sunmak amacıyla kiralanan mobil araçlar için 7,2 milyon lira, geçici iş yerleri oluşturmak amacıyla kullanılan konteyner ve bu konteynerlerde kullanılan makine teçhizat için 21,1 milyon lira harcama yapıldı.
Bölgede deprem sonrası haberleşme alanında yapılan harcama, 2024 sonu itibarıyla 90,8 milyon lira olarak kaydedildi.