Çalışanların emeklilik hakkı kazanması ve sağlık hizmeti almasında devlete ödenen sigorta primi büyük önem taşıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim tutarı çalışanın aldığı brüt maaş üzerinden hesaplanarak belirleniyor. Yıllarca yatırılan bu primlerle sağlık harcamalarının bir kısmı, engelli veya malul olma durumunda bağlanacak maaş, raporda alınan iş göremezlik ödeneği, işsizlik maaşı karşılanıyor. Prim günü ve yaş dolduğunda alınacak emekli aylığının karşılığı olarak bu primler kesilmiyor.
EN DÜŞÜK PRİM 6.400 TL
Sigorta primini kendi ödeyerek emekli olmak isteyenler isteğe bağlı sigorta yaptırabiliyor. İsteğe bağlı sigorta primi bu yıl için en düşük 6.400 lira, kendi adına ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanların ödeyeceği prim de 6 bin 900 lira oldu. İsteğe bağlı sigorta priminde aylık üst sınır da 48 bin 6 liraya çıktı. Doğum, askerlik borçlanması için günlük tutar 213.36 lira, yurtdışı borçlanma da 300 lira oldu. Bu yıl için günlük yemek parası 157.69 TL, aylık çocuk parası 400 TL, aile zammı-yardımı 2 bin liraya çıktı. İsteğe bağlı sigorta, evde çalışanlar için yatırılacak prim tutarları, yurtdışı borçlanma başta olmak üzere merak edilen soruların yanıtları şöyle:
İsteğe bağlı sigorta nasıl yapılır? Bu yıl ödenmesi gereken tutar kaç lira?
İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenler e-devlet üzerinden veya "İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi" ile ikametgâhının bulunduğu yerdeki SGK müdürlüklerine başvurabilir. İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek prim kişinin tercihine bağlı olmakla birlikte sınırlama bulunuyor. En az brüt asgari ücretin yüzde 32'si, en çok da brüt asgari ücretin 7.5 katının yüzde 32'si kadar. Bu yıl isteğe bağlı sigorta yaptıracaklar aylık en az 6 bin 400 lira ödeyecek.
Yaş şartını yerine getiriyorum. İsteğe bağlı sigortayla borçlanarak emekli olabilir miyim?
İsteğe bağlı sigorta 4A kapsamında olup 30 günden az çalışan veya tam gün çalışmayan, herhangi bir şekilde mecburi olarak sigortalı olma zorunluluğu olmayanlara primini ödemesiyle sağlık hizmeti almayı, emekli olma fırsatı sunuyor. İsteğe bağlı olarak prim yatıranların uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tabi olmasını sağlar. Yaş şartı tamamsa borçlanma yoluyla toplu ödeme ile erken emeklilik mümkün olabilir.
Net asgari ücretin 17 bin 2 lira olmasıyla çalışan emeklilerden kesilen destek primi kaç lira oldu?
Günlük brüt asgari ücret 666.75 lira olup sosyal güvenlik destek primi tutarı 6 bin 400,8 lira oldu. Esnaf ve çiftçi 4/B primi eşitlenirken aylık alt sınır 6 bin 900, 86 lira, 5 puan teşvikli prim tutarı da 5 bin 900,74 liraya çıktı. Vergiden muaf olan ev kadınlarının (Bağ-Kur) ödemesi gereken prim tutarı da 6 bin 400 lira.
SGK'ya fazla ödenen sigorta primleri iade alınabilir mi?
Birden çok iş yerinde çalıştığı için yüksek prim ödeyen sigortalıların fazladan ödedikleri primleri geri alma hakları bulunuyor. SGK, aldığı uzun vadeli sigorta primlerinin, yaşlılık aylığı bağlayamadığı kısmını iade eder. Tavanı aşan kısmın tamamının sigortalı hissesi çalışana ödenebiliyor. Ancak emekli aylığı çalışanın mevcut prim gün sayısı üzerinden hesaplanır. Prim iadesi olmaz.
İsteğe bağlı sigorta için gerekli şartlar neler?
İsteğe bağlı sigorta giriş bildirgesiyle SGK'ya başvuru, 18 yaşını doldurmuş olmak ve her ay prim yatırılması gerekiyor. Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak, ay içinde 30 günden az çalışmak, kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmaması gerekiyor.
Yaşım tutuyor, emeklilik için borçlanmaya gideceğim. Ne kadar ödemem gerekiyor?
Bu
yıl borçlanma için günlük prim tutarı 213.36 lira olup, 12 aylık askerlik borçlanması için 76 bin 809 lira, 18 aylık askerlik borçlanması içni de 115 bin 214 lira yatırılması gerekiyor. Tek çocuk için 2 yıllık borçlanma tutarı da 153 bin 619 lira, ihya borçlanması için de günlük 230,03 ödenecek.
Ev hizmetlerinde ayda 10 gün altı ve üstü çalışanlar için bu yıl yatırılacak prim tutarı ne kadar?
Ev
hizmetlerinde ayda 10 gün çalışan için en az ev hizmetlerinde ayda 10 günden az işçi çalıştıranlar sadece iş kazası, meslek hastalığı sigortası primi yatırıyor. Bu kapsamda ödenecek prim tutarı günlük 13.34 lira, 10 gün ve üzeri çalıştırmaları halinde de 216.69 lira oldu. Ev hizmetlerinde aynı işverenin yanında ayda 10 günden az çalışanlar primini yatırabilir.
Yurtdışında yaşayıp borçlanmaya gidecekler kaç lira prim ödeyecek?
Yurt dışı borçlanmada prime esas kazancın yüzde 45'i oranında prim alınıyor. Yurt dışı borçlanması yapacakların günlük en az 300.04 lira prim ödemesi gerekiyor.
