Meclis süreci hızlanan emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasa teklifi öncesi binlerce kişi kademeli prim uygulamasıyla birlikte yeniden hesap yapıyor. Emeklilik başvurusunda bulunmadan önce prim ve yaş hebasının dikkatli yapılması gerekiyor. Kadın 20, erkek 25 yıl sigortalı olma hesabında bu yılların başlangıcında sigorta girişi 16,17 yaş olanlar için 18 yaş sonrası esas alınacak. Ancak, 1 Nisan 1981'den önce işe girenlerde 18 yaş öncesi yapılan sigorta dikkate alınacak. Memurlarda 5434'e tabi olanların hizmet borçlanmasını emeklilikten en az 6 ay önce yapması gerekiyor, yasa çıktıktan sonra borçlananlar bu sürenin sonunda emekliliğe başvurabilecek. Kamuda 5510'a tabi çalışanlar için ise bu koşul bulunmuyor. Son yedi yılın yarısından çoğu hangi sigorta kolunda geçtiyse o yasanın kuralları geçerli olacak. Son 1260 günü SSK'da geçen kademeli tabloya göre emekliliğe hak kazanacak. Borçlanmaya rağmen 5.975 gün için primi yetmeyen SSK'lılar ya fiilen bir işte çalışacak ya da 1260 günü aşmamak koşuluyla isteğe bağlı sigorta primi ödeyecek. Kamu çalışanları da ücretsiz izin günlerini borçlanabilecek. Kademeli EYT'de prim ve yaş hesabında kritik detaylara ilişkin soruların yanıtları şöyle:
Hem SSK hem Bağ-Kur'lu çalışıp borçlananların primleri nereye eklenir?
Askerlik, doğum gibi hizmet borçlanması, borçlanmanın yapıldığı statüdeki günlere ya da çalışılan sigorta koluna eklenir. Bugün itibarıyla SSK'lı çalışanın yaptığı askerlik borçlanması bu sigorta kolu günlerine sayılır ancak askerliğin yapıldığı dönemin prim gününe eklenir.
24 yıllık öğretmenim, 8 aylık ücretsiz izin dönemini borçlanabilir miyim?
5510 sayılı Kanununa tabi memurlarda emeklilikten en az 6 ay önce borçlanma yapılması zorunluluğu bulunmuyor. Memurluğa 8 Eylül 1999'dan önce başladığınız için bu süreyi de borçlanarak emekli olabilirsiniz. Bugüne kadar başvurmadıysanız borçlanma müracaatınızı hemen yapmanızda fayda var.
5000 güne borçlanma yaptım. 5600 'le emekli olabileceğim. Ne yapacağım?
İlave borçlanma hakkınız yoksa prim gününü doldurmak için ya çalışmanız ya da isteğe bağlı sigorta yaptırmanız gerekiyor. Borçlanmaya rağmen prim gününü dolduramayan SSK'lılar ya fiilen bir işte çalışacak ya da 1260 günü aşmamak koşuluyla isteğe bağlı sigorta primi ödeyecek.
Kademeli tabloda hangi prim gününe tabi olduğumuzu nasıl öğrenebiliriz?
Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 ve daha öncesi başlayan SSK'lılardan 5000- 5975 arasında değişen prim günü ve kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini tamamlayanlar yasa yürürlüğe girdiği gün emekliliğe hak kazanacak. E-devlet'ten prim günlerinize bakabilirsiniz.
8 Eylül 1999'dan önce 3600 prim günü 15 yılla kısmi emeklilik mümkün mü?
Yasa teklifinde kısmi emekliliğe ilişkin bir hüküm yer almıyor. Bu nedenle prim günü 3600'ün üzerinde SSK'lı kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilecek. Bağ-Kur'lu erkekler 5400 prim günü koşuluyla kadınlar 56, erkekler 58 yaşında emekli olabilecek.
30 Nisan 2008'de işe başladım, farklı hizmet türüm var. Nasıl emekli olacağım?
Sigortalığı 30 Nisan 2008 tarihinden sonra başlayanlar ilk defa sigortalı çalışmaya başlayanların hangi statüden emekli olacakları tüm çalışma yaşamları boyunca en çok çalıştıkları statüye göre belirleniyor. Emekli aylığı bağlanırken prim günü, aylık bağlama, prime esas kazanç tutarına bakılıyor.
Sigorta girişimin yapıldığı 1999'da 17 yaşındaydım. Başlangıç kabul edilir mi?
İşsizlik Sigortası Kanunu yürürlüğe girmeden önce (8 Eylül 1999 öncesi) sigortalı olanlar için Sosyal Sigortalar Kanunu geçerli olup işe girişin 18 yaş öncesi ya da sonrası olmasına bakılmadan giriş tarihine göre kademeli sisteme tabi bulunuyor. Yine 18 yaş altı çalışmada sigorta başlangıcı olarak kabul edilmenin bir başka istisnası da 1 Nisan 1981 yılı öncesinde işe girilmesi.
Sigorta girişim Ekim 1999. Borçlanma talebim kabul edilebilir mi?
Kabul edilecek. Sigorta başlangıcını öne çekme hakkı veren borçlanma sürelerinin (askerlik, staj dönemi doğum, sigortasız doktora öğrenimi vs) borçlanılması durumunda sigorta başlangıcı 8 Eylül öncesine çekilir.
