Belediyeler, bağlı kuruluşlar ve belediye şirketlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu'na olan borçları konusunda CHP başta olmak üzere muhalefet partilerinin oluşturmaya çalıştığı algı operasyonları "SGK borçları konusunda gerçekler ne?" sorusunu tartışmaya açtı. İşte muhalefetin gerçek dışı 10 iddiası ve gerçekler:
İDDİA: Genel Başkan Özgür Özel, partisinin Balıkesir Halk Buluşması programında "Diyorlar ki SGK'ya en borçlu 5 belediye CHP'nin. Oysa ki İBB'nin bir kuruş SGK borcu yok. İştiraklerinin var" ifadeleri.
DOĞRUSU: "Belediyenin borcu yok, iştirak şirketlerinin borcu var" demek halkı yanıltmaktır. Zaten SGK'ya olan belediye borçlarının yüzde 80'inden fazlasının belediye şirketlerinin borcu. Belediye şirketleri, belediyeden ayrı bir kurum değildir.
İDDİA: Özgür Özel'in "AK Parti'den aldığımız Bursa Belediyesi'nin toplam borcu 30 milyar" ifadeleri ve gerçekler.
DOĞRUSU: Türkiye genelinde bütün belediyelerin iştirakleri ile birlikte SGK borcu 96 milyar lira. En fazla SGK borcu olan belediye 5.7 milyar lira ile Ankara Büyükşehir Belediyesi. Ardından sırasıyla İzmir, İstanbul, Adana ve Şişli belediyeleri geliyor. Bu belediyeler 2024 yerel seçimlerinden önce de CHP'nin elinde bulunan belediyelerdir. Özel'in açıklamalarının gerçekle bir alakası yok.
İDDİA: Başkan Özgür Özel, "Sunumda 4.5 milyarlık SGK ve vergi borcunu gördük. Geçmiş yönetimden devralınan 3.5 milyara yakın SGK borcunun bu yönetimden tahsil edilmek istendiğini gördük" dedi.
DOĞRUSU: Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin ve iştiraklerinin 31 Mart 2024 tarihli SGK prim borcu 382 milyon TL'dir. Ve bu rakam büyükşehir belediyeleri arasında SGK borcu en düşüklerden bir tanesi.
İDDİA: Genel Başkan Yardımcısı Burhanettin Bulut, bir röportajda "Bizim de dâhil olduğumuz 15 büyükşehrin SGK'ya hiçbir borcu yok. Borçlu olan üç il var. Bir tanesi Bursa, 670 milyon. Balıkesir, 90 milyon. Denizli 28 milyon lira. Bu geçmiş dönemde iktidar partisine mensup belediye başkanlarından gelen belediyelerdeki borçlar. Sadece AK Parti'den CHP'ye geçen üç belediyenin SGK borcu 789 dokuz milyon 835 bin lira" değerlendirmesinde bulundu.
DOĞRUSU: 81 büyükşehir ve il belediyesinin toplam borcu 36.7 milyar. 81 ilin 35 tanesi CHP'li. Bu 35 CHP'li belediyenin borcu 26.2 milyar. Diğer 46 il ve büyükşehir beled iyesinin borcunun 2,5 katı. 30 büyükşehirin toplam borcu 29,6 milyar. Bunlardan 14 tanesi CHP'li ama bu 14'ün borcu 22.5 milyar. Yani büyükşehir borçlarının yüzde 76'sı CHP'li büyükşehirlere ait. SGK'ya en fazla borcu bulunan 6'ncı belediye Hatay Büyükşehir Belediyesi.
BORCU 25.5 KAT ARTTI İDDİA: CHP Milletvekili Ali Öztunç, "Hiçbir belediyeye tam olarak para gitmiyor İller Bankası kesintisi var. Bu belediyeler SGK'la yapılandırma anlaşması yaptılar, borçları yapılandırdılar ve İller Bankası yapılandırma nedeniyle gitmesi gereken para 50 milyonsa 20'sini kesiyor borcuna karşılık" dedi.
DOĞRUSU: Belediyelerin kendi prim borçları yapılandırılmalarında İller Bankası üzerinden kesinti oluyor. Bu açıklama doğruyu ifade etmiyor.
İDDİA: CHP Milletvekili Mustafa Adıgüzel, "(2019- 2024) Ankara Büyükşehir Belediyesi borç ödemiş, 1.8 milyar dolar azalış var" değerlendirmesini yaptı.
DOĞRUSU: 2019'da CHP Ankara'yı devraldığında SGK prim borcu 225 milyon TL idi. 2024 yılı itibarıyla 5.7 milyar TL. Borç azalmak bir yana dursun, 25.5 katına çıktı.
CAMİ ARSASI ALINMADI
İDDİA: CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Taşcıer, "AK Partili belediyeler mesela cami için ayrılan araziyi borca binaen devlete tahsis etmiş. Biz de böyle yapabiliriz. Sağlık için, cami için ayrılan arazileri tahsis edebiliriz" ifadelerini kullandı.
DOĞRUSU: SGK, prim borçlarına karşılık hiçbir belediyeden cami arsası almamıştır. Borçlara karşılık kamuya tahsisli yerleri almadığı gibi tecil ve taksitlendirme taleplerinde bu tür yerleri teminat olarak da kabul etmemektedir.
İDDİA: CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, "Bursa'nın 4.5 milyar, Uşak'ın 1 milyara yakın borcu var. Zonguldak'ın 546 milyon, Kastamonu'nun 505 milyon, Kütahya'nın 269 milyon, Kırıkkale'nin 195 milyon, Kilis'in ise 32 milyon. Ankara ve İstanbul'un 2019'da devralınan borçlarını bugüne devredince 20 milyarı geçiyor" iddiasında bulundu.
DOĞRUSU: Başarır'ın iddia ettiği rakamların hiçbiri doğru değil. Ankara'nın 225 milyon, İstanbul'un 2019'daki SGK borcu 70 milyon TL'dir. 2019'dan bu yana Ankara'nın borcu 25 kat, İstanbul'unki ise 47 kat arttı.
ADANA BAŞVURMADI
İDDİA: CHP Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar, "Adana'da 3 milyar falan da değil, aslında yaklaşık 1 milyar civarı, belki biraz daha fazlası faizden kaynaklanıyor. Bir faiz silinmeli, yapılandırma yapılmalı" ifadelerini sarf etti.
DOĞRUSU: Belediyelerin prim borçları belediyelerce ödenmediği zaman yasal faiz uygulanmakta. Bunun yanında belediyeler eğer borçlarını ödemek isterlerse SGK'ya yapılandırma başvurusunda bulunabilirler. Adana Büyükşehir Belediyesi'nin borçlarına yapılandırma yapılmadıysa, sebebi belediyenin başvurmamış olmasıdır.
İDDİA: Balıkesir Belediye Başkanı Ahmet Akın, "Benden önceki belediye başkanı, okulun arazisinden, kamunun kullandığı arazilerden bir kısmını borcunun karşılığı olarak vermiş. SGK borcumuz 90-91 milyon lira şu anda" dedi.
DOĞRUSU: SGK, kamuya tahsisli yerleri borçlara karşılık almadığı gibi tecil ve taksitlendirme taleplerinde bu tür yerleri teminat olarak da kabul etmemekte. Ayrıca bir haciz işlemi uygulanacaksa kamuya tahsisli bu tür yerler için haciz uygulanmamakta.
