Kızıldeniz'de korsan saldırılarının ikinci ayına girmesi ve saldırıların artarak devam edeceği beklentilerinin güçlenmesi nedeniyle Avrupa ile Asya arasındaki yük gemisi trafiği durma noktasına geldi. 150 yıl önce olduğu gibi (Süveyş Kanalı öncesi) Afrika'yı dolaşarak gelen gemilerin hem zaman hem de maliyetleri katladı. Küresel ticareti sıkıntıya sokan bu durum Türkiye açısından ise hem iç pazarda hem de ihracatta pozitif bir tablo yarattı. Avrupa ve Asya'dan temin edemediği ara malı ürünler için her krizde olduğu gibi Türkiye'ye yöneldi. Özellikle kimya, otomotiv, sağlık gereçleri, beyaz eşya, valfler gibi ürün gruplarında hem iç hem dış pazarda talep patlaması yaşanıyor.
ALMANYA AĞIR DARBE ALDI
Kızıldeniz'deki saldırılar nedeniyle Avrupa'nın en büyük ekonomisi Almanya'da bazı sektörlerde küçülme yaşanacağı uyarısında bulunuldu. Ekonomisi 2023'te yüzde 0.3 küçülen ülkede bazı şirketler üretimi azaltmaya ya da alternatif tedarik rotaları aramaya başladı. Almanya'daki diğer şirketlerin açıklamalarına göre satın alma departmanları çoğu zaman istenilen ürünleri bulmakta zorlanıyor. Asya'dan Akdeniz'e giden gemilerin nakliye maliyetleri ise şimdiden 4 kat arttı. Krizin tırmanması daha geniş ekonomik sonuçlara ilişkin korkuları körüklüyor.
PANAMA DA AKSIYOR
ABD merkezli elektrikli otomobil üreticisi Tesla, geçen hafta Kızıldeniz'de gemilere yönelik saldırıların tedarik zincirini etkilemesi nedeniyle Berlin'deki fabrikasında üretimi iki hafta süreyle durdurma kararı aldığını bildirmişti. Edinilen bilgiye göre sadece Almanya'da 2 binden fazla fabrikada üretim 1 ile 5 gün arasında aksadı. Krizin Avrupa genelinde etkilediği fabrika sayısı ise 10 binlerle ifade ediliyor.
Küresel ticaretin kilit noktalarından biri olan Panama Kanalı da kuraklıkla mücadele ediyor. Krizin devam etmesi durumunda dünya ticaretinin kangren olmasından endişe ediliyor. Yağmur sularına muhtaç olan Panama Kanalı, şu an yüzde 20 kapasite ile çalışıyor.
TÜRKİYE LOJİSTİK AVANTAJA SAHİP
İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Taycı, "Yaşanan durum hem navlun maliyetlerini artırıyor hem de ulaşım sürelerini yaklaşık 1 ay uzatıyor. Orta Asya, Orta Doğu ve tüm Avrupa'nın Asya Pasifik ve Uzak Doğu ülkelerinden tedarik ettiği ürünlerin tekrar bize kayması söz konusu olabilir. Türkiye, önemli bir lojistik altyapısına sahip ve Avrupa'ya da en kısa rota Türkiye'den olduğu için rakip ülkelere göre daha avantajlı durumdayız" dedi.
SİPARİŞLER YÜZDE 10 ARTTI
Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, Kızıldeniz'de Husiler kaynaklı yaşanan problem nedeniyle geçiş rotalarının değiştiğini söyledi. Eroğlu, "Özellikle Avrupa gibi Türkiye'ye karayoluyla da ulaşabilen ülkeler yakın vadeli siparişlerini Türkiye'ye verdiler. Avrupa'dan gelen siparişlerde yüzde 10 civarında artış var. İlk çeyreği kapsayan siparişler için Türkiye'yi tercih ediyorlar" değerlendirmesini yaptı.
POZİTİF AYRIŞIYORUZ
İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz "Avrupa ve Asya bölgesinden gelen ürünlerin termin sürelerinin uzaması ve maliyetlerin artmasıyla tedarikte ülkemiz tercih ediliyor. Türkiye'nin jeopolitik konumu bizi rakiplerimizden pozitif ayrıştırıyor. Sektörümüzde de bu etkileri görmeye şimdiden başladık. Sipariş ve fiyat taleplerinde artış gözlemliyoruz" dedi.
B PLANI TÜRKİYE
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Tecdelioğlu, yaşanan durumun küresel ticarette ciddi sıkıntılar yaratmaya başladığını kaydetti. Tecdelioğlu, "Tabii burada Türkiye'ye kısmi de olsa fırsatlar geliyor. Yani Türkiye tedarik zinciri olarak bir kez daha lojistik yakınlığından dolayı ön plana çıkmış oldu. Yani Türkiye alternatif bir ülke olarak birinci derecede Avrupa'nın ve çevre ülkelerimizin B planı olarak ön plana çıktı" ifadelerini kullandı.
KALICI ÇÖZÜM LAZIM
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Denetim Kurulu Üyesi ve ARMATÜR Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Turhan, "Bu gelişmelerden ders çıkarılıp, iç pazar ve yerli üretimi destekleme sürecine geçiş olursa kazanç sağlarız. Yaşanan durumun tahmin edemeyeceğimiz veya bugünden göremeyeceğimiz başka etkileri de ortaya çıkacaktır. İlgili bakanlıkların hızla önlem alması gerekiyor" diye konuştu.
