Küresel enflasyonda yaşanan artış, Fed'in faiz artımları, Luna'nın yarattığı panik, Rusya- Ukrayna savaşı... Tüm bu gelişmeler kripto paraları yarım yılda 2 trilyon dolar eritti. Bir İtalya ekonomisi veya Kanada ekonomisi kadar erime meydana gelirken Bitcoin'in değeri 20 bin doların altını bile gördü. Yeterince insan vazgeçerse veya satmak zorunda kalırsa Bitcoin'in 10 bin doların altında işlem görmesini durduracak hiçbir şey yok. Bitcoin'in ve kripto paraların fiyatı da önceki akşam Fed'in parasal sıkılaştırma adımları ve 28 yılın en hızlı faiz artırımı yapmasının ardından bir saat sonra, bitcoin 21 bin 444 dolara kadar çıktı. Ancak bu seviye hâlâ zirvesinden oldukça uzak. Dün de hemen 21 bin 300 dolarlar seviyesine gerileme yaşandı.
Kripto para birimleri neden çöktü?
Yatırımcılar, küresel enflasyon karşısında kripto para biriminden ve daha az riskli yatırımlara doğru kaymaya başladı. TerraUSD (UST) kripto para biriminin dolara karşı sabit değerini kaybetmesinin ardından çöküş hızlandı. Kripto kışı olarak adlandırılan soğuma dönemi yerini 'kripto buzu çağına' bıraktı.
Küresel ekonomi nasıl etkiliyor?
Uzmanlar, kripto para birimlerindeki düşüşü daha geniş küresel ekonomik iklime bağlıyor. Durgunluk yaklaşıyor, enflasyon yükseliyor, faiz oranları yükseliyor ve yaşam maliyetleri de artıyor. ABD borsaları tarihinin en kötü düşüşlerini yaşıyor. Yatırımcılar kripto para birimi gibi değişken ve öngörülemeyen bir alana yatırım yapmak yerine, daha az riskli alanlara kayıyor.
Neden 2022?
Bu alana yatırım yapanlar giderek daha fazla satmaya karar verdi 2022'de. Ne kadar çok insan satarsa, değer de o kadar geri çekiliyor. Zamanlama konusunda küresel ekonomik gelişmeler kadar diğer geleneksel varlıkların aksine, kripto paraları destekleyecek gerçek bir değerin olmaması etkili. Pandemiden çıkış da zamanlamada bir diğer dikkat çekici etken.
Neden panik havası oluştu?
Düşüş yedi aydır devam ediyor ancak stablecoin'lerde yaşanan yüzde 99'a varan ani kayıp panik havası oluşturdu. En büyük borsalarından gelen haberler de paniği körüklüyor. Örneğin Binance, tüm Bitcoin para çekme işlemlerini birkaç saatliğine durdurdu. Coinbase, işgücünün yüzde 18'ini işten çıkardığını duyurdu. Korkmuş yatırımcılar daha da fazla Bitcoin satmaya başladı.
İşleri ne tersine çevirebilir?
En basit şekliyle piyasanın dengeye oturması için, halen Bitcoin'e sahip olan kişilerin onu tutması ve diğerlerinin onu tekrar satın almaya başlaması gerekecek. Bu daha önce oldu. Çünkü çabuk zengin olanların hikayeleri ve yüksek profilli ünlülerin destekleri kripto paralara yeni para çekiyor.
Değer kaybı ne kadar?
Bitcoin ve Ethereum gibi büyük para birimleri tarihi zirvelerinden yüzde 70'in üzerinde değer kaybı yaşamış durumda. Kripto yatırımcıları sadece sekiz ayda 2 trilyon dolardan değer kaybı yaşadı. Kaybedilen değeri karşılaştırmak için örnek olarak ülkelerin GSYİH'sı gösterilebilir. Kanada ve İtalya gibi ülkelerin GSYİH'si 2 trilyon doların biraz üzerinde. Brezilya'nın GSYİH'si 1.83 trilyon dolar. Yani bir Kanada kadar kayıp var denebilir?
Gereğinden fazla mı abartıldı?
Kripto piyasası aşırı satın alındı. Bir şey aşırı satın alındığında, satın almanın bir yerde durması gerekir. Alıcılardan daha fazla satıcı olduğunda da bir piyasa çöküşü meydana gelir. Bunun gerçekleşmesi için çok büyük sebepler de olmayabilir.
Yılın geri kalanında ne olabilir?
Birçok kripto para yatırımcısı, Bitcoin'in dijital çağın altını olarak görüyordu. Potansiyel bir güvenli liman gibi. Ancak kripto para birimlerindeki fiyat hareketi, piyasanın bu son derece değişken varlıkları ekonomik belirsizlik dönemlerinde güvenilir değer depoları olarak görmediğini gösteriyor. En belirgin etkileyecek sebepler arasında enflasyon, artan faiz oranları ve Ukrayna'daki savaş var. Piyasa şu anda büyük pozitif haberlerden yoksun. Yatırımcılar, Fed'in sıkılaştırmasının potansiyel olumsuz ekonomik etkisinden korunmak istiyor ve bunu kripto para piyasasında aramıyor.
Dip görüldü mü? Alım yapılır mı?
Bu soruya cevap verebilecek kimse yok. Ancak uzmanlar dipten satın alma stratejisinde kripto yatırımcılarının çok daha dikkatli hareket etmeleri gerektiğini söylüyor. Tüm piyasalarda yaşanan sert düşüşler kripto piyasasındaki düşük fiyatları cazip gibi gösterebilir. Ama uzmanlar bu konuda eski Wall Street profesyonellerinin bir temel kuralını hatırlatıyor: "Asla düşen bir bıçağı yakalamaya çalışmayın."
Kripto paralar ne kadar riskli?
Tüm kripto yatırımları risklidir. Ancak Luna örneğinde olduğu gibi yatırım yapılan tüm para bir anda yok olabilir. Düzenleyici otoriteler bu konuda: "Kripto varlıklara veya bunlarla bağlantılı yatırımlara ve kredilere yatırım yapmak, genellikle yatırımcıların parasıyla çok yüksek riskler alması anlamına gelir. Tüketiciler bu tür ürünlere yatırım yaparsa, tüm paralarını kaybetmeye hazır olmalılar. Son derece volatil olmanın yanı sıra, çoğu kripto para birimi düzenlenmemiş durumda. Aynı zamanda yatırımcıların dolandırıcılığa karşı çok az veya hiç koruması yok" değerlendirmesinde bulunuyor.
BÜYÜK APTAL KURAMI
MICROSOFT'UN kurucusu Bill Gates, kripto para ve NFT hakkındaki eleştirilerine devam etti. Gates, dijital varlık trendlerinin "yüzde 100 daha büyük bir aptal kuramına dayalı" olduğunu öne sürdü. Büyük aptal kuramı, aşırı değerli varlıkları satın alarak para kazanılabileceğini öne süren bir kuram. Buna göre, aptal bir yatırımcı kensinden daha aptal bir yatırımcıya satabileceğini düşünerek, aşırı pahalı bir varlık satın alabiliyor.
