Yeni yılda, milyonlarca çalışan, emekli, memur, asgari ücretli, öğrencinin geçim kaynağı olan "ücret, maaş, aylığı" artacak. Yeni yılda en düşük emekli aylığının 10 bin liranın üzerine çıkması, emekli ve memura enflasyonun üzerinde artış yapılması bekleniyor.
Beklenti yüzde 50'nin altında olmayacağı yönünde. Bugün kasım ayı enflasyon verisi açıklanacak ancak yeni yıl zamları 3 Ocak 2024'te açıklanacak enflasyonla netleşecek. Asgari ücret görüşmeleri de 11 Aralık'ta başlayacak. Hükümet enflasyonun üzerine refah payı ekleyecek. Memur ve memur emeklileri 15 Ocak 2023'de, SSK emeklileri 17-26 Ocak arasında, Bağ- Kur emeklileri de 25-28 Ocak tarihleri arasında zamlı maaşlarını alacak. Asgari ücret düzeyinde ücretle sürekli bir işte çalışan veya gelire sahip olan öğrenciler burs, öğrenim kredisi almaya devam edecek. İşçi-memur ayırımı olmadan bütün çalışanların asgari ücrete kadar olan gelirine vergi istisnası uygulanacak. Ücreti geciken, çalışmaktan kaçınma hakkının yanı sıra iş akdini feshedip kıdem tazminatı talep edebilir. Çalışanlara sağlanan sosyal yardımlar nedeniyle de asgari ücretten indirim yapılamaz. Yeni emekli aylıkları, ücret, maaş konusunda merak edilenler şöyle:
Asgari ücret ne zaman açıklanacak? Süreç nasıl işleyecek?
Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını 11 Aralık'ta yapacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ev sahipliğinde yapılacak bu toplantıda komisyonun çalışma takvimi netleştirilecek. Yeni asgari ücrete ilişkin ilk resmi taleplerin ikinci toplantıda dile getirilmesi bekleniyor. İşçi, işveren arasında hakem olan hükümet belirleyici olarak optimal düzeydeki ücreti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a sunacak. Aralık ayının son haftasında 4. toplantı sonrası 2024 asgari ücret zammı netleşecek. Asgari ücret zammında kritik aralık yüzde 40-50 olarak ifade ediliyor. Yüzde 40 artarsa 15 bin 962 lira, memura artışın dikkate alınması durumunda yüzde 50 zamla 17 bin 103 liraya çıkacak.
En düşük emekli aylığı ne kadar olacak? Dul ve yetimler de yararlanacak mı?
Bugün itibarıyla 7.500 lira olan en düşük (taban) emekli aylığı 3 Ocak'ta açıklanacak enflasyon verisiyle netleşecek. Bugün çoğunluğu Bağ-Kur'lu olmak üzere yaklaşık 660 bin kişi en düşük tutardan emekli aylığı alıyor. En düşük emekli aylığında 10 bin lira ve üzeri en güçlü seçenek olarak masada duruyor. Dul ve yetim aylığı alanlar bugüne kadar aldığı hisseleri oranında bu artıştan yararlanacak. En düşük emekli aylığında artış için Meclis düzenlemesi gerekiyor. Kök aylık üzerinden mi yoksa kademeli bir artış mı yapılacağı önümüzdeki günlerde netleşecek.
Memur ve emekliler yeni yılda ne kadar zam alacak?
Memur ve emekli zammı da 3 Ocak'ta açıklanacak enflasyonla netleşecek. Zam oranı ocak ayında sosyal refah düzenlemeleri ile beraber enflasyonun üzerinde çıkacak. Sosyal refah payı eklenmesi için yasal düzenleme yapılması gerekiyor. Yılsonu için yüzde 65 öngörülen enflasyon tahminine göre SSK, Bağ-Kur emeklilerinin aylığı ocak ayında refah payı hariç yüzde 37.76, memurların da yüzde 49.96 artacak. En düşük memur maaşı 33 bin liraya yaklaşırken, en düşük memur emekli aylığı da yaklaşık 15 bin lira olacak. Merkez Bankası tahminin üst noktası yüzde 68 olarak gerçekleşirse Ocak'ta SSK, Bağ-Kur emekli aylıklarına refah payı hariç yüzde 40.28, memur ve emeklilerine yüzde 52.19 zam yapılacak. Refah payıyla birlikte emeklilere yapılan zam da yüzde 52'yi geçecek.
Yeni yılda asgari ücretin üzerinde maaş alanlar ne kadar zam alacak?
Asgari ücrete yapılacak zam tüm özel sektörde belirleyici, diğer maaşlar için de referans oluyor. Bu yıl temmuz ayında yapılan ikinci zamla asgari ücretin 11 bin 402 liraya çıkmasının ardından özel sektör de harekete geçerek çalışanlara ek zam yaptı. Son yıllarda yapılan ücret artışlarında asgari ücret artışı baz alınıyor.
Aylık ücret fazla mesai ücretini de kapsayacak şekilde belirlenebilir mi?
Fazla mesai konusunda istisnalar hariç çalışanın onayı zorunlu. Aylık toplam kaç saat fazla mesai yapılacağının da baştan belirlenmesi zorunluluğu var. İş Kanunu'na göre, bir yıl boyunca yaptırılan fazla mesai toplamı 270 saati geçemiyor. Bir çalışanın günlük çalışma süresinin 11 saatten fazla olmayacağı, gece çalışmaları 7.5 saati geçemiyor. Aylık ücretin içinde belirlenecek fazla mesai ücretinde bu sürelere uygun olarak belirlenmesi gerekiyor. Ücret yabancı para olarak belirlendiyse ödeme günündeki rayice göre Türk Lirası ile ödenebilir.
Asgari ücret geliri olan üniversite öğrencilerinin devlet kredisi kesilir mi?
Asgari ücret düzeyinde aylık veya ücretle sürekli bir işte çalışan veya gelire sahip olan öğrenciler Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'ndan burs veya öğrenim kredisi alabilir. Kredi tutarı da yeni yılda bin 250 liradan 2 bin liraya çıkacak.
Zamlı aylık, maaş ne zaman hesaba yatacak? Ek ödemeler de maaş, aylıkla beraber artacak mı?
Devlet memuru, sözleşmeli, geçici personel ve memur emeklisi, zamlı maaş ve aylıklarını 15 Ocak'ta alacak. Zamla birlikte ek ödemeler de artacak. Kamuda maaşlar derece ve kademeye göre değişiklik gösteriyor. Hemen her memurun maaşı farklı yatıyor. Derece ve kademe (1/1- 1/4-4/1-3/3-5/4-6/4-2/4) değiştikçe alacakları maaş da farklılık gösteriyor. Toplu sözleşmeye göre memurlar ocak ayında maaşlarını ek farkla birlikte zamlı alacak.
Fazla mesai ücretlerinin bordroda görünmesi zorunlu mu?
Fazla mesai ücretlerinin hak edilen ücret sütununa yazılması gerekiyor. İş kazası, meslek hastalığı, analık hallerinde alınan istirahat raporlarına istinaden ödenecek geçici iş göremezlik ödemelerinde son üç ayda ödenen ücretin tamamı esas alınıyor. Prim, ikramiye, bu nitelikteki arızı ödemelerin ücretin yüzde 50'sini aşan kısmı dikkate alınıyor.
