2023 yılı iyisiyle kötüsüyle geride kaldı. Yeni bir yıla başladık. 2024'te Türkiye'de en önemli başlık enflasyonla mücadele olacak. 2024, üretim, istihdam ve ihracatın önceliklendirildiği, büyümeden taviz verilmeden yola devam edileceği bir yıl olacak. Gerek ithalat bağımlılığının azaltılması gerek üretim yapısının daha yüksek katma değer üretecek bir yapıya dönüşmesi en önemli hedeflerden biri… Cari işlemler dengesinde kalıcı iyileşmenin sağlanması, yurtiçi tasarrufların artırılması, kaynak dağılımında etkinliğin sağlanması, sermaye piyasalarının geliştirilmesi yoluyla finansmana erişimin kolaylaştırılması, finansal okuryazarlığın yaygınlaştırılması ve makroihtiyati tedbirlerde sadeleştirmeye gidilmesi suretiyle piyasa ekonomisiyle uyumlu şekilde finansal istikrarın desteklenmesi amaçlanıyor. Kamu harcamalarında depremlerin yaralarının sarılmasına ve afet risklerinin azaltılmasına öncelik verilecek.
YEŞİL VE DİJİTAL DÖNÜŞÜM
Bu alanların dışındaki harcama kalemlerine azami tasarruf anlayışıyla yaklaşılacak. Ayrıca, yeşil ve dijital dönüşüme katkı sağlanması, gelir dağılımının iyileştirilmesi ve dezenflasyon sürecinde para politikasının desteklenmesi maliye politikasının öncelikleri arasında yer alacak. Üretken alanlara yönelik yatırımlara dayalı ve verimlilik artışlarıyla desteklenen bir büyüme stratejisiyle yıllık ortalama yüzde 4 büyüme oranına ulaşılması hedefleniyor. İşsizlik oranının yüzde 10.3 olarak gerçekleşmesi, enflasyonun da yıl sonuna kadar yüzde 33 seviyesine indirilmesi öngörülüyor. Kamu kesimi genel dengesinin 2024 yılında GSYH'nın yüzde 5.9'u oranında açık vermesi Orta Vadeli Program'da yer alan hususlardan biri… Hükümetin açıkladığı 3 yıllık Orta Vadeli Program'a göre de Türkiye'nin fert başına düşen milli gelirde orta-üst gelir grubundan üst gelir grubuna yükselmesi hedefleniyor.
DÜNYA FAİZ İNDİRİMİNİ KONUŞACAK
Küresel enflasyon sorunu son yıllarda ekonomiler üzerinde sert rüzgârlar estirdi. Koronavirüs salgınından sonra ortaya çıkan enflasyon sorunu dünya ekonomilerini zora soktu. Rusya-Ukrayna savaşı ve İsrail-Hamas arasındaki çatışmalar da ekonomiler üzerinde etkili oldu. Merkez bankaları enflasyonla mücadele etmek için faiz artırımı yapsa da tam olarak başarı sağlayıp sağlamadıkları tartışmalı… Artan fiyatların geri gelmesi uzun vadeye yayılacak gibi görünüyor. Faizlerin ne zaman düşeceğine ilişkin güvenilir bir öngörü de yok ve merkez bankaları da bu konuda gereğinden fazla erken adım atmaktan sakınıyor. ABD Merkez Bankası Fed'den 2024 yılında 3'ün üstünde faiz indirimi beklentileri artsa da Fed Başkanı Jerome Powell, enflasyonun yüzde 2 hedefine gelmesine çok mesafe olduğundan bahsedip faiz indirimin sert şekilde olmayıp ılımlı olabileceğine yönelik algı oluşturdu. Bazı uzmanlar, para politikasının sıkılaştırılmasının etkilerinin, 2024'te hissedilmeye başlanacağı tahmininde bulunuyor.
KÜRESEL EKONOMİLERDE BÜYÜME SANCISI
Dünya ekonomisinde 2024 yılı büyümesini şekillendirecek birçok unsur bulunuyor. Öncelikle 2023 yılında yavaşlamaya neden olan sıkı para politikaları, 2024 yılının ilk yarısında da devam edecek. Hane halklarının tüketim harcamalarına yol açan enflasyonun 2024 yılında gerilemesi bekleniyor. Jeopolitik gerginlikler ve buna bağlı olarak enerji krizi riski 2024 yılına da sarkıyor. ABD ile Çin ve müttefikleri arasındaki ayrışma 2024 yılında da sürecek. Tüm bu gelişmeler dikkate alındığında dünyada büyüme oranları da yavaşlayacak. Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), gelecek yıl yüzde 2.7 dolayında bir büyüme tahmininde bulunuyor. Bu, 2023 yılındaki yüzde 2.9 oranından bir düşüşe işaret ediyor. Öte yandan Uluslararası Para Fonu (IMF) yüzde 2.9, Avrupa Merkez Bankası ise yüzde 3'lük bir büyüme tahmininde bulunuyor. Tahminler, çeşitli bölgelerde farklı büyüme oranları yaşanacağına işaret ediyor. Örneğin IMF, Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) Çin ve Avrupa'dakinden çok daha güçlü bir büyüme yaşanacağını öngörüyor. Dünya ekonomisi, 2021 yılında salgın sonrası yüzde 6 büyüme göstermişti. 2022 yılında Rusya-Ukrayna savaşına rağmen yüzde 3 büyüme gerçekleşmişti. 2023 yılında ise sıkı para politikalarının etkisiyle büyüme önemli ölçüde yavaşladı ve yüzde 2.5'e geriledi. 2024 yılında dünya ekonomisinde yine zayıf bir büyüme bekleniyor. Bu büyüme temposu, Türkiye'nin ihracatını da sınırlayacak.
YAKIN VE KOMŞU ÜLKELERDE BÜYÜMELER SÜRECEK
Türkiye'nin yakın ve komşu pazarlarını oluşturan ülkelerde görece yüksek büyümeler 2024 yılında da sürecek. Rusya, savaşın etkileri ve yaptırımlar ile 2022 yılında yüzde 2.1 küçüldükten sonra, 2023 yılında yüzde 2.2 büyüyor. 2024 yılında ise yüzde 1.1 büyüme bekleniyor. Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde 2023 yılında yüzde 2 olan büyümenin, 2024 yılında yüzde 3.4'e çıkacağı tahmin ediliyor. Ancak Orta Doğu'da yaşanan son gelişmeler bu büyümeyi düşürebilecek. Orta Asya ülkelerinde 2023 yılında yüzde 2 olan büyüme, 2024 yılında yüzde 3.6 olarak bekleniyor. Sahra Altı Afrika ülkelerinde büyüme 2023 yılında yüzde 3.3 olduktan sonra, 2024 yılında yüzde 4'e yükselecek.
HANGİ SEÇİM NEDEN KRİTİK?
TAYVAN (13 Ocak): Güney Çin Denizi, boğazlar, ABD-Çin gerilimi, çip tedariki…
RUSYA(15-17 Mart): Ukrayna Savaşı, gıda, enerji, silahlanma ve nükleer tehdit…
AVRUPA PARLAMENTOSU (6-9 Haziran): AB Bütçesi, yeşil dönüşüm, karar alma süreçlerinde yaşanan zorluklar, dış politikada ayrışma, AB genişlemesi, göçmen politikası, siyasi kutuplaşma, Ukrayna ve Gazze'ye yardım…
İNGİLTERE (En geç 17 Aralık): Atlantik Paktı, AB ile ilişkiler, Ukrayna'ya destek…
HİNDİSTAN (Nisan-Mayıs): Çin'i ikame edecek yeni bir üretim ve talep kaynağı doğuyor mu? Gıda ihracatı, gıda fiyatları…
ABD (5 Kasım): Biden ve Trump dışında bir aday olabilir mi? Biden gider Trump gelirse ne olur? Küreselleşme, tedarik zinciri, uluslararası kurumlar, Çin, BRICS, Rusya ile ilişkiler, Ukrayna Savaşı, OPEC, NATO, AB, Birleşik Krallıkla ilişkiler, Orta Doğu, İsrail…
