Son dakika haberi... Bireysel emeklilik sistemi ile sağlık, hayat, eğitim sigortası gibi özel güvencelerin cazip olanaklarla bütünleşik bir güvence paketini içeren yasa Eylül sonunda Meclis'e sunulacak. Gelir İdaresi Başkanlığı, bireysel emeklilik sisteminde sigorta primlerinde vergi indiriminden sistemin işleyişine kadar birçok başlıkta merak edilen sorulara yanıt verdi:
1-Eşim ve çocuklarım için ödediğim sigorta primlerinde vergi indiriminden yararlanabilir miyim?
Ücretli olarak çalışan, serbest meslek sahipleri kendiniz ve aile bireylerinizin birikimli hayat sigortası poliçeleri için ödediğiniz primlerin yüzde 50'si vergi indiriminde kullanılabilir. Sağlık, hastalık, kaza, ölüm, işsizlik, doğum, analık, eğitim gibi diğer hayat sigortaları poliçesi için ödenen primlerin tamamı aylık brüt ücretin yüzde 15'ini, brüt asgari ücretin toplam tutarını aşmamak koşuluyla vergi indiriminde kullanılır.
2-Bireysel emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan hangi tür ödemeler menkul sermaye geliri sayılır?
Emekli sandıkları, sigorta ve emeklilik şirketleri tarafından on yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen gelir menkul sermaye iradı kabul ediliyor. On yıl katkı payı ödemekle beraber emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlarla bu sürede kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı da (devlet katkılarının ödemeye konu olan kısmına isabet eden tutar dâhil) bu kapsamda yer alıyor.
3-Sigorta şirketlerine ödenen şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik şirketlerine ödenen katkı payları gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılabilir mi?
Beyan edilen gelirin yüzde 15'i ve asgarî ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla şahsa, eşe, küçük çocuklara ait hayat sigortalarına ödenen primlerin yüzde 50'si indirim konusu yapılabilir. Sağlık, ölüm, kaza, hastalık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri deaynı kapsamda yer alıyor.
2013'ten itibaren ücretliler için vergiye tabi ücret matrahının; yıllık beyanname verenler için vergi matrahlarının tespitinde ödenen katkı payları indirim konusu yapılamayacak.
4- Bir ücretli yapmış olduğu şahıs sigorta primlerini hangi şartlarda indirim konusu yapabilir?
İndirim için sigorta şirketine ödenen şahıs sigorta primlerinin, mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait olması, şirketin merkezinin Türkiye'de bulunması zorunluluğu bulunuyor.
Ayrıca sigorta priminin ödendiğinin belgelendirilmesi, bu primlerin ücretin safi tutarının tespitinde ayrıca indirilmemiş olması gerekiyor.
5- Yeni doğan çocuklar BES'ten yararlanabilir mi?
Temmuz ayı itibariyle mevcut sistem 18 yaş altındaki çocuklara da aynı şekilde uygulanıyor. Çocukların BES hesabına yatırılacak her 100 liraya karşılık devlet 25 lira katkıda bulunuyor.
Örneğin bu yıl aylık 3600 lira yatırılan hesaba devletin katsı da yaklaşık 900 lirayı buluyor.
6- Gayrimenkul sermaye iradı mükellefi prim ve katkı payını indirim konusu yapabilir mi?
Bireysel emeklilik dışındaki şahıs sigortaları için ödenen primlerin beyan edilen gelirin yüzde 15'ine kadar olan kısmı (2013'ten itibaren) yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması koşuluyla matrahın tespitinde indirim konusu yapabilir. Beyan edilen gelir olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları düşülmeden önceki tutar esas alınıyor. Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları hiçbir surette indirim konusu yapılmıyor.
7- Devlet katsına nasıl hak kazanılıyor?
Devlet katkısı her ay düzenli olarak hesaba yatırılıyor. Sistemden erken ayrılanlar katkıyı eksik alıyor. Sistemde on yıl kazanlar devlet katkısı hesabındaki tutarın yüzde 60'ına, üç yıl kalanlar yüzde 15'ine, 6 yıl kalanlar da yüzde 35'ine lak kazanıyor. Sistemde 56 yaşına kadar bekleyenler ise devlet katkısının yüzde 100'ünü alabiliyor. Ölüm ya da maluliyet halinde de devlet katkısının tamamı ödeniyor.
8- Bireysel emeklilik pirimi ödemekteyim. 10 yıldan önce sistemden vazgeçerek paramı iade alırsam stopaja tabi olur muyum?
BES'e yatırılan paradan elde edilen gelirden sistemden ayrılırken vergi kesintisi yapılıyor. Vefat veya emeklilik durumunda yüzde 5, on yılı doldurunca çıkılması durumunda yüzde 10, on yılı doldurmadan ayrılma durumunda da yüzde 15 stopaj kesintisi söz konusu. Vergi kesintisi anaparadan değil sadece gelir üzerinden yapılıyor.
9- Kaç yaşında emekliliğe hak kazanılıyor, birikimimi topluca alabilir miyim?
Emekliliğe hak kazananlar hesaptaki birikimini bir program dâhilinde talep edebilir. Bu eşit taksitler şeklinde olabileceği gibi toplu olarak da çekilebilecek. Bir diğer seçenek de ömür boyu emeklilik aylığı şeklinde olabilir. Emekliliğe hak kazanma yaşı 56.
10-Gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılacak prim ve katkı payları nasıl belgelendiriliyor?
Ödeme tutarı ve tarihi; sigorta şirketlerince düzenlenen makbuz, şahıs sigorta primi bilgilerinin yer alması koşuluyla banka dekontu, kredi kartı ekstresi, otomatik para çekme makinesi makbuzları, posta çekleriyle belgelendirilebilir. Ayrıca, sigorta poliçesinin bir örneğinin işverene verilmesi halinde sigorta şirketlerince; faks veya e-posta yoluyla katılımcılara gönderilen makbuz örnekleri. İnternet ortamında yapılan ödemelere ilişkin olarak bilgisayardan alınan çıktılar esas alınarak da indirim uygulanabilir.
11- Geçmiş dönemlere yönelik yapılan (gecikmiş) ödemeler indirim konusu yapılabilir mi?
Ödenmemiş primler, sigorta poliçesi bulunsa dahi indirim konusu yapılamamaktadır. Geçmiş dönemlere ilişkin olarak yapılan prim ödemelerinin düzeltme yoluyla ödemenin ilgili olduğu dönemin matrahının tespitinde indirim konusu yapılması da mümkün değil.
12- Konut, taşıt ve tüketici gibi kredilerin kullanımı sırasında bu kredilere bağlı olarak ilgili bankalarca yapılan hayat sigortası poliçelerine ilişkin ödenen primler indirim olarak dikkate alınır mı?
Konut, taşıt ve tüketici gibi kredilerin kullanımı sırasında bu kredilere bağlı olarak ilgili bankalarca yapılan hayat sigortası poliçelerine ilişkin ödenen primler indirim olarak dikkate alınabilecek.
