Sosyal Güvenlik Kurumu sigortalılık, borçlanma, işe giriş ve çıkış konusunda tüm kesimleri ilgilendiren merak edilen sorulara yanıt verdi. İşte, sigortalılık, borçlanma, fiili hizmet zammı, işe giriş ve çıkışla ilgili bazı soruların yanıtları:
1-Erken emeklilik prim borçlanması ne kadar, nasıl yapılır?
Sigortalı çalışmaya başlanılan tarihe göre değişen asgari prim gün sayısını tamamlayarak emekli olunabilir. Ücretsiz doğum ya da analık süreleri hangi statüde çalışılırsa çalışsın borçlanma yapılarak prim günlerine eklenmesine olanak sağlıyor. Memurların aylıksız izin süreleri, doktora süresi (yurtiçi yurtdışı), yurt dışındaki öğrenim süreleri, , tutukluluk süreleri, sendikalı işçilerin grev ve lokavtta geçen süreleri, hekimlerin fahri asistanlıkla geçen süreleri borçlanma kapsamında yer alıyor.
2-Seçimlerde aday olanlar, kısmi süreli çalışanlar borçlanabilir mi?
Seçimlerde aday olmak için görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden aybaşına kadar açıkta geçirdikleri süreler kapsamda bulunuyor. Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, 25 Şubat 2011 tarihinden sonraki dönemde kısmi süreli çalıştıkları aylara ait 30 günden eksik süreler için borçlanma mümkün.
3-Doğum borçlanmasında statünün etkisi var mı?
Kadın çalışanlar, statülerine bakılmaksızın üç çocuk için, her birinde 2'şer yıldan toplam 6 yıla kadar doğum borçlanması yapabilirler. Doğum borçlanması, çocuğun yaşaması şartıyla doğumdan sonra sigorta primi ödenmemiş günler için yapılabilir. İki yıllık süre dolmadan çalışmaya başlayanlar, çalışmaya başladıkları tarihe kadar olan süreyi borçlanabilirler.
4-Emeklilik borçlanması için ödenecek prim tutarı ne kadar?
Günlük borçlanma primi günlük asgari ücretin yüzde 32'si ile bunun 7.5 katı arasında değişen tutarda hesaplanıyor. Bu yıl borçlanmaya gideceklerin ödemeleri gereken günlük asgari prim tutarı 38.16 lira. Sigortalılar günlük 38.16 lira ile 286.20 lira arasında günlük prim ödemek suretiyle borçlanma yapabilirler.
5-Yurtdışında iş üstlenen işverenlerin çalıştırdığı Türk İşçileri sigortalı sayılırlar mı?
Yurtdışında iş üstelen işverenlerin çalıştırdıkları Türk işçiler için 4A kapsamında kısa vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanıyor. Yurtdışındaki Türk işçiler uzun vadeli sigortaya tabi olmak isterse Bağ-Kur kapsamında değerlendiriliyor.
6- Hizmet akdi nedir hangi şartlarda oluşur?
Hizmet akdi, işçinin işverene bağımlı olarak belirli, belirli olmayan süreyle iş görmeyi ve işverenin de ona zamana veya yapılan işe göre ücret ödemeyi üstlendiği sözleşmeyi ifade ediyor. Bunun için işverenin gösterdiği yerde belirli ya da belirsiz sürede çalışılması, ücret alınması gerekiyor.
7-Profesyonel sporcular sigortalı sayılırlar mı?
Gençleri spora teşvik etmek, gelecek vadeden sporculara sahip çıkmak, belli spor branşlarını güçlendirmek için bazı sporculara, kulüpleri tarafından düzenli ödemeler yapılıyor. Sporcularla yapılan sözleşmelerde aylık ödenecek ücretin asgari ücret veya üzerinde belirlenmesi durumunda sigortalı sayılıyorlar.
8- Güvenlik korucuları sigortalı sayılır mı?
Nisan 2017 tarihi itibariyle güvenlik koruculuğu yapanlar ile bu tarihten sonra güvenlik korucusu olarak işe alınanlar sigortalı sayılıyor ve haklarında uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanıyor.
9-İŞKUR kursiyerleri sigortalı sayılırlar mı?
Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren sigortalı kabul ediliyor. Bunlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanıyor.
10- Askerlik borçlanmasına hangi süreler dâhildir?
Er veya erbaş olarak silahaltında geçen süreleri, yedek subay okulunda geçen süreleri, Türk Silahlı Kuvvetleri hesabına okuyanların, istekleri dışında, disiplinsizlik veya başka bir nedenle ayrılmaları halinde, harp okulu veya yüksekokulda geçen süreleri, kendi hesabına okuduktan sonra TSK veya Emniyet mensubu olanların, normal öğrenim süreleri askerlik borçlanması kapsamında bulunuyor.
11-Avukatların borçlanabileceği azami süre ne kadardır?
Avukatlar sigortalı olmaksızın ilk altı ay mahkemelerde kalan altı ay da avukat yanında olmak üzere toplam 1 yıllık staj sürelerini gösteren onaylı baro belgesi ve borçlanma talep dilekçesi ile Kuruma başvurmaları halinde bu süreleri borçlanabilir.
12- Borçlanmadan vazgeçilmesi halinde borçlanılan tutar iade alınabilir mi?
Aylık bağlanmamış olması şartıyla borçlanma tutarının tamamı sigortalının talebi halinde herhangi bir sınırlama olmaksızın iade edilir. Yeniden borçlanmak istemesi halinde yeni talep alınarak borç tutarı hesaplanır.
13- İnşaat, Balıkçılık Ve Tarım İşyerlerinde İşe Başlatılacak Sigortalılar kişileri için işe giriş bildirgesi en geç ne zaman kuruma verilebilir?
İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacakların sigortalı işe giriş bildirgesinin işverenleri tarafından en geç sigortalıların çalışmaya başladığı gün Kuruma verilmesi gerekiyor.
14- İlk defa işyeri bildirgesi verilen işyerlerinde işe başlatılacak sigortalıların bildirimi ne zaman yapılabilir?
Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi veren işyerlerinde, sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde işe alınacakların sigortalı işe giriş bildirgesi en geç işyerinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde verilmesi gerekiyor.
15- Sigortalıların kendilerini kuruma bildirmesi mümkün müdür?
4/a kapsamında çalışan sigortalılar, çalışmaya başladıklarını, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde, sigortalı bildirim belgesi ile doğrudan veya internet ya da benzeri ortamda Kuruma bildirebilir.
16- Fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacak sigortalılar kimlerdir?
Maden ocağı, ateşçilik, yangın söndürme, otomatik fırınlarda pişirme, kimyasal arıtma, alüminyum oksit üretimi, yangın söndürme, yasama organı üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Bakanlar, ceza infaz kurumu müdürü, idare memuru, infaz ve koruma başmemuru, infaz koruma memuru unvanlı kadrolarda çalışanlar başta olmak üzere çok sayıda meslek grubu fiili hizmet süre zammından yararlanıyor.
