İşten çıkarma yasağı son dakika gelişmeleriyle gündemde yer alıyor. Koronavirüs pandemisi döneminde hem işçi hem de işverenlerin mağduriyetinin önüne geçmek üzere uygulamaya geçen ve fesih kısıtı adıyla da bilinen bu kısıtlamanın Haziran sonunda biteceği biliniyordu. Hal böyleyken İşten çıkarma yasağı ne zaman bitiyor, uzatıldı mı? soruları bugün de araştırma konusu haline geldi. Başkan Erdoğan, işten çıkarma yasağının 30 Haziran 2021 Çarşamba gününe kadar uzatıldığını açıklamıştı.
MKEK Barutsan Roket ve Patlayıcı Fabrikası'nda Enerjitik Malzemeler Üretim Tesisi Açılış Etkinliği ve Ürün Lansmanı'nda konuşan Başkan Erdoğan, işten çıkarma yasağının 30 Haziran 2021 Çarşamba gününe kadar uzatıldığını duyurdu.
Fesih yasağı süresince bazı işverenlerin Kod-29'u kullanarak işçi çıkışı yapması ve bu maddenin çalışanlar için ağır suçlamalar içermesi büyük haksızlıklara yol açmaktaydı. Bildiğiniz gibi 17 Mayıs'a kadar uzatılan fesih yasağında İş kanunu geçici 10. Madde gereğince tek istisna İş Kanunu 25. Maddedeki Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymamak olarak düzenlendi. Bu yolla yapılan çıkışlar SGK'ya kod 29 ile bildiriliyor. Oysa bu maddede işçi için ağır ithamların olması gerekiyor. Cinsel tacizden, uyuşturucu kullanımına, hırsızlıktan saldırıya kadar birçok ağır suçun bulunduğu 25. Madde dolayısıyla atılan işçiler mağdur olmaktaydı.
Mesaiye ya da sözleşmeye uymayan işçi ile uyuşturucu kullanan işçi böylece aynı kod ile işten çıkartılarak bir haksızlık da yapılıyordu. Geçtiğimiz hafta bu konuyu Sabah.com.tr'de gündeme getirmiş ve mağduriyetleri ortaya koymuştuk.
Bu konudaki yazımız üzerine Sosyal Güvenlik Kurumu harekete geçerek çok önemli bir düzenlemeye gitti.
Bundan sonra ahlak ve İyiniyet kurallarına uymayan haller sebebiyle işten çıkartılacak olan işçiler yaptıkları fiil ile ilgili kodla bildirilecek. SGK'dan yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:
"Birbirinden farklı fesih nedenlerinin tamamının aynı kod (Kod-29) ile bildiriminin çalışma hayatında belirsizliklere yol açtığının görülmesi üzerine SGK genelgesinde yapılan değişiklik ile ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin tamamı için ayrı ayrı kodlar belirlenmiştir. Böylelikle mazeretsiz devamsızlık hali ile hırsızlık gibi birbirinden farklı fesih sebeplerinin farklı bildirim kodları ile yapılması sağlanarak, olası sorunların önüne geçilecektir."
SGK'nın açıklamasında 16 Nisan 2020'den itibaren uygulanan "fesih kısıtını delmek amacıyla işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışı olmaksızın 'Kod-29' kullanılarak çok sayıda çalışanın işten çıkarıldığı" yönünde iddialar bulunduğuna işaret edilerek, şu bilgiler paylaşıldı: "Geçmiş dönem SGK verilerine göre işten ayrılış nedeni 'Kod-29' olarak belirtilen çalışan sayısı yıllara göre; 2018'de 233 bin 430, 2019'da 194 bin 524, 2020'de 176 bin 662'dir. Fesih kısıtından önceki dönemde aylık ortalama 17 bin çalışanın işten ayrılış nedeni 'Kod-29' olarak bildirilmiş iken fesih kısıtından sonraki dönemde bu sayı daha düşük olup aylık ortalama 15 bin kişidir."