Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın ilkini paylaştığı Kamu Maliyesi Raporu ekonomide umut veren tabloyu gözler önüne serdi. Yılın kalan dönemi için beklentilerin olumlu olduğu vurgulanan raporda, gelir artışıyla ortaya çıkan mali alanın sadece salgın nedeniyle ilave harcama gerektiğinde kullanılacağı belirtildi. Bu yıl çift haneli büyüme beklenirken, hizmet sektöründeki toparlanma istihdama katkı verecek. Kovid-19 ile mücadele kapsamında 661 milyar lira harcanırken, yıl sonuna kadar bu tutar 715.8 milyar liraya ulaşacak. Kamu Maliyesi Raporu'na göre beklentiler, mevcut tablo ve atılacak adımlar şöyle:
SALGIN DESTEĞİ 661 MİLYAR TL: Salgının etkilerinin azaltılması amacıyla uygulanan tedbirlerin büyüklüğü 661 milyar liraya (GSMH'nin yüzde 11.7'si) ulaştı. Bu tutarın yıl sonunda 715.8 milyar liraya çıkması bekleniyor. Merkezi yönetim bütçesinden harcama ise 79.4 milyar lira oldu. İşsizlik Sigorta Fonu ve Sosyal Yardımlaşma Fonu'ndan 136.7 milyar lira ödeme yapıldı. Merkezi yönetim bütçesinden harcamanın 180.5 milyar liraya ulaşması öngörülüyor.
70.2 MİLYARLIK BORÇ ERTELENDİ: Vergi, prim ertelemesi 70.2 milyar lira, kullandırılan kredilerin tutarı 315.1 milyar lira, ertelenen kredi tutarı ise 139 milyar lira oldu. Kredi paketlerinden kullandırma sayısı 1.2 milyon, bireysel tüketici kredi paketlerinden kullandırma sayısı ise 8.2 milyon olarak belirlendi.
37.7 MİLYARLIK VERGİ ÖNLEMİ: Vergi önlemleri toplamı 37.7 milyar liraya ulaştı. Kurumlar Vergisi'nin yüzde 25 uygulanmasından 18 milyar, KDV tevkifatının genişletilmesinden 9 milyar, yıllara yayılan inşaat işlerindeki gelir vergisinden 2.5 milyar, yüzde 10'luk gider yazmanın ertelenmesinden 4 milyar, özel iletişim vergisinin yüzde 10'a yükseltilmesinden 1.6 milyar, altın ithalatından KKDF alınmasından 2 milyar, elektrikli araçların ÖTV artışından da 600 milyon lira ilave gelir oluştu. Vergi avantajı nedeniyle 26.9 milyar lira gelirden de vazgeçilmiş oldu.
ÇİFT HANELİ BÜYÜME: İkinci çeyreğe ilişkin öncü göstergeler, Türkiye ekonomisinde büyüme eğiliminin devam ettiğine işaret ediyor. İkinci çeyrekte güçlü ihracatın ve baz etkisinin katkısıyla çift haneli büyüme gerçekleşmesi öngörülüyor. İlk çeyrekte ekonomi yıllık yüzde 7 büyüdü, bu dönemde toplam yurt içi talebin büyümeye katkısı 5.9 puan seviyesinde gerçekleşti.
BÜTÇE AÇIĞI YÜZDE 3.5'E İNECEK
BÜTÇE TAHMİNLERİ GÜNCELLENDİ: Bütçe yıl sonu temel büyüklükleri tahmin ve hedefleri değiştirildi. Bütçe açığı yüzde 18.41 oranında azaltılacak. Harcamalar yüzde 8.05 oranında daha fazla hedeflendi ancak yüzde 13.94 gelir artışıyla bütçe açığı aşağı çekilecek. Yıl sonu bütçe açığının GSYH'ye oranı yüzde 4.3'ü düzeyinden, yüzde 3.5'i seviyesine indirildi.
CARİ DENGE İYİLEŞECEK: Güçlü mal ihracatı, altın ithalatındaki normalleşme, seyahat gelirlerinde beklenen kısmi iyileşme, ılımlı kredi büyümesi ve yapısal reformlar, gelecek dönemde cari dengeyi olumlu etkileyecek. Cari işlemler açığının milli gelire oranının 2021 yılında yüzde 3'e inmesi öngörülüyor.
ALTIN İTHALATI EN DÜŞÜK SEVİYEDE: Geçen yıl ağustosta 4.6 tona ulaşan altın ithalatı geçen yılın sonuna doğru yavaş bir düşüş gösterdi. Alınan tedbirlerle altın ithalatı bu yılın nisan ayında son üç yılın en düşük seviyesine, 7.5 tona kadar indi. Cari dengeye olumlu yansıması gelecek aylarda belirginleşecek.
35.9 MİLYAR İLAVE HARCAMA: Bütçe giderlerinde ilave 108 milyar liralık bir harcama olacak. Bunun 35.9 milyar lirasının Kovid-19 nedeniyle yapılan ilave harcamalar olduğu belirtildi.
HİZMET SEKTÖRÜ İSTİHDAMI ARTIRACAK: İş gücü piyasasında daha olumlu bir görünüm gözlemleniyor. 2020 Haziran ve bu yılın mart döneminde istihdam 2.4 milyon kişi arttı. Salgının hız kesmesi ve hizmetler sektöründe beklenen toparlanmanın gelecek dönemde iş gücü piyasasına olumlu yansıması bekleniyor.
GELİR HEDEFİ REVİZE EDİLDİ: Bütçe gelirleri bu yıl 153.5 milyar lira daha yüksek tahmin edildi. Bu iyileşmenin, 96.2 milyar lirasının büyüme, enflasyon, istihdam, vergiler gibi temel ekonomik dinamiklerdeki normal değişikliklerden, 19.4 milyar lirasının geçmiş yapılandırmalardan, 37.7 milyar lirasının yapılan vergi düzenlemelerinden ve 21.1 milyar lirasının vergi dışı gelirlerdeki artıştan geldiği açıklandı.
VERGİ DIŞI GELİRLER % 52 ARTTI: Yılın ilk çeyreğinde vergi dışı gelir yüzde 11.8 artarak 89 milyar lira oldu. İlk çeyrekte bir önceki yılın aynı döneme göre teşebbüs ve mülkiyet gelirleri yüzde 9.5 azalarak 40.4 milyar lira, özel gelirler yüzde 51.8 artarak 6.1 milyar lira, faizler, paylar ve cezalar da yüzde 52 artarak 31.7 milyar lira oldu.
