Geçtiğimiz iki hafta Türkiye ve yatırımcılar kripto para piyasasıyla yatıp kalktı. Bitcoin, Ethereum veya Ripple gibi nispeten işlem hacmi yüksek olan kripto paralarda artık zor olsa da altcoin'lerde atılan bir tweet ya da gelen bir haber anında piyasayı ya zıplatıyor ya da çökertiyor. Riskin bu kadar yüksek olduğu çok az finansal ürün var. Uzmanların ve medyanın yatırımcıya soğuk cüzdan alın, her borsaya güvenmeyin, siber saldırılara karşı kendinizi koruyun demekten dilinde tüy bitse de geldiğimiz nokta 100 milyonlarca doların yurtdışına kaçırıldığı bir ortam.
2020'DE 1.9 MİLYAR $ KAYBOLDU
Peki bu kadar riskli bir alanı yatırımcının kendisine veya kripto parayı alıp satan firmanın inisiyatifine bırakmak ne kadar doğru? Bu sorunun cevabı sigortada yatıyor. Dünyada kripto paralar sigorta ile teminat altına alınıyor. 2020'de çalınan veya kaybolan kripto para miktarı 1.9 milyar dolar. Şu anda yüzde 1'lik bir varlık, sigorta kapsamında. Dünyada bu alanda faaliyet gösteren birçok sigorta firması var ve kripto para alanında faaliyet gösteren firmalar da kendilerini uzun süredir sigortalıyor. Coinbase ya da BitGo gibi firmalar üyeleri için milyar dolarları aşan bir teminata sahip.
TÜRKİYE'DE HENÜZ YOK
Türkiye'de henüz bu alanda geliştirilmiş bir sigorta ürünü yok. Çünkü 'tanımlanmamış ve regülasyonu olmayan' bir alanı sigortalamak mümkün değil. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası ve diğer düzenleyici kurumların hazırladığı regülasyon çok yakında çıkacak. İşte bu regülasyonun ardından kripto para piyasasında da sigorta ürünlerinin çıkmasına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak bu süreç biraz zaman alabilir. Sigorta Cini CEO'su Erdem Aydınlı, "Düzenlemenin gelmesinin ardından sektörün oturması lazım. Regülasyon nasıl olacak? Sermaye yeterliliği ya da lisanslamanın nasıl olacağına bakmak lazım. Bunların oturması biraz zaman alır. Sigortalanabilir hale gelmesi lazım bu alanın. Riskin ne olduğu belli değil. Risk tanımlanırsa hızlı bir şekilde ürünler gelir. Varlığı veya işlemi sigortalayabilirsiniz" dedi. Bankalardaki mevduat için yaratılmış olan Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu gibi bir yapı da kurulabilir mi? Bu da düzenlemenin gelmesinin ardından tartışılacak bir konu. Dünyada benzer bir yapı yok. Örneğin ABD'de kripto paranın tanımı yapılmasına ve legal olmasına rağmen Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) kapsamında bir koruma yok.
CÜZDANLAR KORUMA ALTINA ALINIYOR
Kripto paraların sigortası deyince aslında çok geniş bir yelpazeden söz etmek mümkün. Burada ilk akla gelen cüzdanların sigortalanması. Ancak blockchain teknolojisinin dağıtık yapısında çok farklı alanlar olduğu için ürün sayısı da fazla. Sadece blockchain ve kripto para kullanıcıları için geliştirilen sigorta ürünleri var. Online saldırılar için cüzdanları koruyor ve aynı zamanda teknoloji hataları ve eksikliklerden kaynaklanan kayıpları da karşılıyor. Akıllı sözleşme hataları, takas kesintileri ve donanım arızaları da kapsam içinde. Bu işe ilk giren firma ise Evertas. Bu konuda çalışan bir diğer firma da Coincover. Kripto cüzdanlar, akıllı sözleşmeler ve borsalar için merkezi bir sigorta seçeneği. Kripto para borsalarını sigorta ediyor. Firma, ayrıca şirketlerin müşterilerine ek sigorta satmalarına da izin veriyor. Özel anahtar teminatı veya özel anahtarın kaybolması durumunda sigorta devreye giriyor.
BLOCKCHAIN'I KULLANAN FİRMALAR DA VAR
Merkezi olmayan sigorta şirketleri de var. Örneğin Etherisc, Ethereum blok zincirinde sigorta için akıllı bir sözleşme protokolü. Etherisc'te kullanıcılar uçuş gecikmeleri, kasırga sigortası, kripto cüzdan sigortası, kripto kredi sigortası ve mahsul sigortası oluşturdu. Ayrıca, Etherisc sigorta fonuna yatırım yapma seçeneği de var. Kullanıcılar, yatırımlarından faiz kazanmak için Ethereum, Bitcoin veya dolar yatırabiliyor.
