Geçmiş yıllarda Mardin'den büyük şehirlere ve yurt dışına göç eden aktif iş gücü, dev yatırımlarla bölgeye geri dönüyor.
"Doğunun İncisi" Mardin, bu yatırımların bir sonucu olarak yeni başarı hikâyelerinin izinden gidiyor. 2019 yılında ulaştığı 21,66 milyar TL'lik bir ekonomik büyüklükle Türkiye'nin 34'üncü büyük şehri olan Mardin, bölgesel gelişmişlikte de örnekle gösteriliyor. 90'lı yılların en çok göç veren şehri olan ancak, son yıllarda çektiği dev yatırımlarla "Tersine göçün yeni adresi" olarak gösterilen şehir, Güney Doğu Anadolu'nun parlayan yıldızı olarak öncü yükselişini sürdürüyor. Gerek üretim performansı gerekse ihracat faaliyetleriyle Türkiye ekonomisindeki konumunu her geçen gün yükselten Mardin, milyon dolarlarla ifade edilen yeni yatırımlarla ekonomiye sunduğu katma değeri yukarılara taşıyor. Söz konusu yatırımlar, göçü tetikleyen en önemli unsurlardan biri olan işsizlik sorunuyla mücadelede galibiyeti eline alıyor. Bölgeye yapılan her yatırım, işsizlikle mücadelede önemli bir kazanım sağlıyor. 2018'de yüzde 25'i bulan işsizliğin 2019'da yüzde 20,6'ya gerilemesi, bunun çok açık bir göstergesini oluşturuyor. Cengiz Holding tarafından Mardin'in Mazıdağı ilçesinde 1.2 milyar dolarlık yatırımla kurulan Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, doğrudan bin 500 kişiye, dolaylı olarak da yaklaşık 25 bin kişiye iş imkanı sağlayarak bölgesel gelişmişliğin itici bir gücü oldu. Türkiye'nin tek entegre gübre üretim tesisi olarak gübre ve metal üretimi ile ithalata bağımlılığı da önemli bir miktarda düşüren bu yatırım, her yıl yurt dışına çıkan 350milyon doların da Türkiye'de kalmasını sağlıyor.
"EKSİ ATIK" TANIMLAMASININ TEMSİLCİLİĞİ
Mardin'e yerinde yatırım odaklı olarak yapılan yatırımlar, sadece üretim ve yarattığı istihdamla değil, kullanılan en son teknolojilerle de kalkınmaya niteliksel bir değer kazandırıyor. Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, atıklardan elde ettiği kobalt, bakır ve çinko üretimiyle sıfır atık projesi olarak değerlendiriliyor. Ham maddesini atıktan elde eden tesis, diğer tesislerin de atığını azaltarak sıfır atığı daha da ileriye taşıyor ve" eksi atık" tanımlamasının temsilciliğini üstleniyor.
BÖLGESEL KALKINMIŞLIKTA SÖZ SAHİBİ YATIRIMLAR
Şehre yapılan yeni yatırımlar, Mardin'e yatırımı hedefleyen girişimcilere de yol haritası sunan bir yaklaşıma sahip. Bölgesel kalkınmışlık seviyesinin yükseltilmesinde söz sahibi olan yatırımlar, bölgesel işsizlikle savaşmakta çok önemli bir silah görevi üstleniyor. Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri'nin doğrudan iş sahibi yaptığı bin 500 kişinin yaklaşık 900'ü Mazıdağı'nda yaşayan yerel halktan, 300'ü ise yakın bölgede yaşayan insanlardan oluşuyor. Tesis, Mazıdağı'na aylık olarak yaklaşık 10 milyon TL civarında bir katkı sunuyor. Daha önce büyük şehirlere ve yurt dışına göç eden Mardinlilerin, yeni yatırımların bölgeye sağladığı katkı karşısında geri dönmeye başladığı gözleniyor. Mazıdağı'nın nüfusunda son yıllarda bir artış yaşanıyor. Bölge, tersine göç alan ilçe olarak Güney Doğu Anadolu'da parmakla gösteriliyor.
MARDİN'DE İŞE KAZANDIRILAN HER KİŞİ BÖLGE İÇİN BÜYÜK KAZANÇ
Yaklaşık 800 bin kişinin yaşadığı Mardin'de 18 yaş üstü 200 bin kişi bulunuyor. Mardin'de işe kazandırılan her bir kişi, büyük şehirlerde yüzlerce kişilik istihdam yaratmışçasına büyük bir etki yaratıyor. Bölgeye yapılan dev yatırımların sağladığı istihdam, henüz yatırım aşamasından başlıyor. Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri'nin inşaat aşamasında 5 bin kişiye doğrudan, 25 bin kişiye dolaylı iş imkânı sağladığını düşünürsek, yatırımların başlama vuruşu bile tersine göçü tetikleyen en önemli unsur olarak karşımıza çıkıyor. Tesisin tasarım ve yapım aşamasında 22 ülkeden, dünyanın önde gelen mühendislik şirketlerinden 285 yabancı mühendisin Mazıdağı'nda Türk mühendisler ile birlikte çalıştığını da hesaba katarsak, bu tür dev yatırımlar yeni iş geliştirme potansiyeli de yaratıyor.
DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGELERİNİN EN BÜYÜK ÖZEL SEKTÖR YATIRIMI
Maden Açık İşletmesi'nden Gübre Üretim Tesisi'ne, Metal Geri Kazanım Tesisi'nden Enerji Santrali'ne içerisinde çok sayıda tesisi barındıran Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin en büyük özel sektör yatırımı olarak değerlendiriliyor. Cengiz Holding, bölgedeki bir diğer yatırımı olan 2018 yılında tamamladığı Ilısu Barajı ve HES İnşaatı ile bölgeye sunduğu ekonomik katma değeri pekiştiriyor. Holding her iki yatırımı ile bölgede tersine göçe dair yeni başarı hikâyeleri yaratmayı sürdürüyor.
"25 BİN KİŞİYE DOLAYLI İŞ İMKANI SAĞLADIK"
Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri Genel Müdürü Emre Kayışoğlu, tesisin bölgenin çehresini nasıl değiştirdiğini açıkladı. Kayışoğlu, bir kişinin bile işe girmesinin kendileri için çok önemli olduğunu ifade ederek şunları söyledi: ''İnşaat aşamasında 5 bin kişiye doğrudan, 25 bin kişiye dolaylı iş imkânı sağladık. Tesis üretime başlayınca da 1.500 kişilik bir kadromuz oluştu. Mardin'in nüfusu yaklaşık 800 bin ve 200 bin kişi ise 18 yaş üstü hesaplanıyor. Mardin'de geçen yıl işsizlik oranı yüzde 25 idi. Şimdi ise bu rakam yüzde 20,6'ya inmiş durumda. Bu rakamlar tesissimizin bölgeye etkisini gösteriyor. Ekosistem geliştikçe bu rakamların olumlu yönde değişeceğini öngörüyoruz.''
"MÜHENDİSLER GERİ DÖNDÜ"
Kayışoğlu sadece işçilerin değil beyaz yakalıların da Mardinli olmalarına dikkat ettiklerini ve Mardin'den Türkiye'nin dört bir yanına göç eden mühendislerin, yöneticilerin memleketlerine dönmelerini sağladıklarını söyledi.
İLÇENİN NÜFUSU ARTTI
Emre Kayışoğlu, yapılan yatırım ile hem Mardin'in hem de Mazıdağı'nın çehresinin değişmeye başladığına da dikkat çekti: '' Mazıdağı'nın 2014 yılında 33 bin 70 olan nüfusu 2015'de 33 bin 930'a, 2016'da 33 bin 972'ye, 2017'de 34 bin 745'e ve 2018'de ise 35 bin 757'ye yükseldi. Bu rakamlar bize Mazıdağı'nın bölgede çekim merkezi olduğunu gösteriyor. Hatta sadece Mardin'i değil bölgeyi de etkiledik. İstihdamda Mardin'den sonra 139 çalışan ile Diyarbakır ikinci sırada geliyor.
