Koronavirüsle mücadelede dünyanın takdirini toplayan Türkiye, Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı planla normalleşmenin de ilk adımlarını atarken, ekonominin faiz cephesinde tarihi başarılar yakalanıyor. Hükümetin açıkladığı tedbir paketleri ile birlikte Merkez Bankası ile kamu bankalarının lokomotifliği üstlendiği hamleler faizi her cephede tek haneye çekti.
İLK HAMLE MERKEZ BANKASI'NDAN
Faizlerdeki düşüşün ilk fitilini, Temmuz 2019'da yönetimi değiştirilen Merkez Bankası ateşledi. 2018'in ağustos ayındaki kur saldırısının ardından 13 Eylül 2018'de 625 baz puan artırılarak yüzde 24'e yükselen politika faizi 25 Temmuz 2019'dan itibaren gerçekleştirilen 8 Para Politikası Kurulu toplantısında toplam 15.25 puan indirilerek yüzde 8.75'e çekildi. Böylece tek haneye inen politika faizi aynı zamanda 3.5 yılın dibine geriledi.
TÜKETİCİ KREDİSİNDE TARİHİ DİP
Merkez Bankası'nın faiz indirimleri ile birlikte kredi ve mevduat faizlerinde de düşüş başladı. Fakat özellikle son dönemde, virüsün ekonomiye etkilerinin azaltılması için sürdürülen mücadelenin finansal cephesinde adeta tek başına mücadele eden kamu bankalarının kampanyaları ile birlikte kredi faizlerinde tarihin en düşük seviyeleri görüldü. Merkez Bankası verilerine göre 3 Nisan 2020'de yüzde 16.10 olan yıllık tüketici kredisi faizleri, 24 Nisan'da yüzde 8.27 ile tarihinin en düşük seviyesine geriledi. Faizlerdeki düşüşte kamu bankalarının başlattığı aylık yüzde 0.49 faizli Temel İhtiyaç Destek Paketi belirleyici oldu.
TİCARİDE 7 YILIN EN DÜŞÜK FAİZİ
Kredi faizlerindeki düşüş, ticari tarafta da kendisini gösterdi. Kur saldırısının ardından yüzde 35.85'e kadar yükselen ticari kredi faizi, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın koordinatörlüğünde, kamu bankalarının lokomotifliğinde başlatılan kampanyalarla 24 Nisan 2020'de yüzde 9.53 ile 28 Haziran 2013'ten bu yana en düşük seviyeye indi. Bir anlamda, faizlerdeki yüzde 4.6'nın görüldüğü Gezi olayları öncesindeki seviyeye bir adım daha yaklaşılmış oldu. Ticari kredi faizlerinde son dönemde hızlanan faiz düşüşünde, kamu bankalarının uygulamaları belirleyici oldu. Kamu bankaları Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın koordinatörlüğünde salgının etkilerini hafifletmek için çok önemli adımlar attı. Firmaların çalışan sayılarının korunması için İşe Alım Kredisi'nde yıllık yüzde 7.5 faizli, Çek Ödeme Destek Paketi'de ise yüzde 9.5 faiz uygulandı.
MERKEZ SWAP LİMİTİNİ YÜKSELTTİ
Merkez Bankası (TCMB) döviz karşılığı TL swap piyasası işlem limitlerini döviz ve efektif piyasaları işlem limitlerinin yüzde 30'undan 40'ına yükseltti. Merkez Bankası tarafından bankalara gönderilen yazıda, "Döviz Karşılığı Türk Lirası Swap Piyasası'nda vadesi gelmemiş toplam swap satış (TCMB tarafından spotta döviz alınması, vadede döviz satılması) işlem miktarı Döviz ve Efektif Piyasaları işlem limitlerinin yüzde 40'ı ile sınırlandırılmıştır" denildi. 22 Nisan'da ilgili sınır yüzde 20'den 30'a çıkarılmıştı. Alınan kararla bankaların Merkez Bankası ile daha fazla miktarda swap yapması ve Merkez Bankası'nın da rezervlerini artırması bekleniyor.
TAHVİL FAİZLERİ DE İNİYOR
Merkez Bankası'nın adımları, enflasyondaki düşüş ve bankaların son dönemdeki alımları tahvil faizlerinde etkisini gösterdi. Kur saldırısı sonrası 10 Ekim 2018'de yüzde 27'ye çıkan 2 yıllık tahvilin faizi yüzde 8.35 ile 4 yılın en düşük seviyesine geriledi.
MEVDUAT FAİZİ 6 YILIN DİBİNDE
Faizlerdeki düşüş, mevduatlarda da kendini gösterdi. BDDK'nın bankaların kaynaklarının verimli alanlara yönelmesini sağlamak için uygulamaya başladığı Aktif Rasyosu'nun da katkısıyla mevduat faizi 8.76 ile 6 yılın dibine indi. Faiz Gezi olayları öncesinde yüzde 5.59'a düşmüştü.
