Türkiye koronavirüsle mücadelesini aralıksız sürdürürken fırsatçılar da meydanı boş bırakmıyor. Virüs nedeniyle pazarlara sosyal mesafe kuralının gelmesi, pazarcı girişinin de sınırlandırılmasıyla birlikte vatandaşların ağırlıklı olarak alım yaptığı marketlerde meyvesebze fiyatları ikiye katladı.
Ulusal zincir marketlerden yerel marketlere kadar hemen hepsinin meyve-sebze fiyatlarını iki katına çıkarmasına isyan eden vatandaşlar, "Bunun adı virüs fırsatçılığı" diyor. Koronavirüs nedeniyle meyve-sebzede 'seç-al' sisteminin de kalktığı marketlerde paketlenen ürünlerin ezik ya da bozuk çıkması ise vatandaşı hepten çileden çıkarıyor.
EN BÜYÜK ARTIŞ NARDA
Meyve-sebzenin hal fiyatına oranla ortalama iki katına satıldığı görülürken, bazı ürünlerde bu oran 4 kata kadar çıkabiliyor. Öyle ki hal fiyatı 4 TL olan salkım domates markette 9.95 TL'den, halde 2 lira olan salatalık markette 4 TL'den, halde 2 TL olan ıspanak markette 5.95 liradan satılıyor. 2 liralık patatesi ortalama 5 liradan satan marketler, 2 lira olan soğanı da 4 liranın altında vermiyor.
Benzer durum meyvede de yaşanıyor. Vatandaş halde 2 lira olan greyfurta 5 lira öderken, 3 TL olan mandalinayı da 10 liranın altında alamıyor. Meyvede en büyük fırsatçılık ise narda yapılıyor. Halde 4 liradan satılan nar markete gelince 13 liraya çıkıyor. Nisan-mayıs aylarının gözdesi olan çilek ise halde 5 liradan markette ise iki katı fiyatla 10 liradan satılıyor. Bazı marketlerde bu fiyat 15-20 liraya kadar çıkıyor.
KÜNYE OYUNU YAPIYORLAR
Ticaret Bakanlığı tarafından marketlerin meyve-sebze satışlarında künye yazma zorunluluğu bulunuyor. Özellikle uluslararası marketlerin harfiyen uyguladığı künyedeki oyun ise dikkat çekiyor. Öyle ki, künyede domatesin 4 TL'den alındığı bildirilirken, işletme giderlerine 95 kuruş, mağaza giderlerine 1.55 lira yazılması, toplamda bir kilo domates için 2.5 TL gider yansıtıldığı görülüyor. Marketlere künye zorunluluğunun geldiğini ancak yeterli denetimin yapılmadığını belirten sektör temsilcileri, "Marketler künyede istediği gibi oynayıp, gider göstererek fiyatı şişiriyor. İşletme gideri ayrı, mağaza gideri ayrı kalem gösterilip her birini maliyet yazıyor. Vatandaşların künyeleri okuyup fiyatları sorgulaması gerekiyor" diyor.
SEÇ-AL DA KALKTI, BU NEYİN ZAMMI?
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, meyve- sebzenin hal fiyatının iki katına satılmasının fırsatçılık olduğunu belirtti. Tavşan, "Meyve-sebzede nakliye, işletme, depo, işçilik, KDV giderleri dahil tüm maliyet kalemleri eklendiğinde maksimum yüzde 50 fark olur. Market bu farkla kâr elde eder. Yani halde 4 TL olan bir ürün 6-6.50'ye satıldığında kâr edilir. Ancak 10 TL'ye satış işi fırsatçılığa dökmektir" dedi. Marketlerin en büyük gider kalemi olarak 'Seç-al'ı gösterdiğine dikkat çeken Tavşan, "Market sahipleri seçal nedeniyle ürünlerin zayi olduğunu, bu şekilde minimum yüzde 30'unun çöpe gittiğini iddia ediyorlardı. Virüs nedeniyle bu sistem kalktı; poşetleyerek veriyorlar. Bu neyin zammı?" şeklinde konuştu.
ÜRETIM AKSAMADI FİYATLAR ÜRETİCİDE YÜKSEK DEĞİL
Antalya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi Cüneyt Doğan, Türkiye'nin koronavirüsle mücadeleyi çok başarılı bir şekilde yürüttüğünü belirterek, "Dünyanın birçok ülkesinde virüs nedeniyle üretim sistemi aksadı. Türkiye'de ise bu çok başarılı bir şekilde yürüyürütülüyor. Meyve-sebzede üretici tarafında en ufak bir aksama yok. Fiyatlar da zaten üreticide yüksek değil" dedi. Doğan, her sıkıntılı dönemde bu tür fırsatçıların ortaya çıktığını sözlerine ekledi.
