Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüs salgınının ardından tüm dünyada alınan önlemler artarak devam ediyor. Türkiye'de de risk grubunu oluşturan yaşlıların evden çıkmamasının tavsiye edilmesi ve özel sektörde bir çok şirketin çalışanlarını evden çalışmaya yönlendirmesi ile birlikte, online alışverişlerde tüm dünyada görüldüğü gibi Türkiye'de de büyük bir artış gözlemlendi.
TEMASSIZDA YÜZDE 23 ARTIŞ
Virüsün temasla geçmesi ve banknotlardan oldukça fazla bulaşması nedeniyle temassız işlem adedi mart ayında hızla arttı. Uyarılar üzerine vatandaşlar para yerine kredi kartına yöneldi. Özellikle temassız kredi kartları ilgi görüyor. BKM verilerine göre temassız işlem adedi mart ayının ilk 11 gününde 31 milyon adede ulaştı. Bu, bir önceki ayın aynı dönemine göre yüzde 23'lük bir artış anlamına geliyor. Ayrıca bu dönemde, toplam kartlı ödeme adedindeki artış ise yüzde 12 oldu.
KOLONYA SATIŞI 34 KAT ARTTI
Koronavirüs'ün yayılımını azaltmaya yönelik alınan tedbirler doğrultusunda Türkiye de dahil olmak üzere vatandaşlar e-ticarete yöneldi. Evde çalışma uygulamalarının yaygınlaşmasıyla güncel ihtiyaçlar internetten giderildi. Özellikle hijyen ürünleri, paketli gıdalar gibi belirli kategorilerde artış gözlemlendi. 9-16 Mart tarihleri arasında, bir önceki haftaya göre kolonya satışı 34 kat, steril eldiven 19 kat, el dezenfektanı 10 kat, sabun 4 kat, medikal maske 4 kat, tuvalet kağıdı satışı ise 3.5 kat arttı. Bebek bezi satışlarında da yüzde 30 artış yaşandı. Gıda ürünlerinde ise sıvı yağ satışı 5 kat, bulgur ve pirinç satışları ise 3 kat artış gösterdi.
ONLINE GIDA IKIYE KATLANDI
Ancak tatil sitelerinde yüzde 60 ila yüzde 75'lik trafik düşüşü yaşanırken online çiçek perakendecilerinde de aynı seviyede azalma gerçekleşti. Salgın tehdidinin ne kadar süreyle devam edeceğini bilemeyen tüketici, öncelikle temel ihtiyaçlara odaklanarak gıda gibi tüketim malzemelerine yöneliyor. Bu süreçte dışarıdaki konvansiyonel marketler yerine dijital alanda, mümkün olduğunca temassız alışveriş yapmaya özen gösteren kitle online gıda marketlerinin trafiğini yüzde 100'ün üzerinde artırmış durumda. Ancak online gıda marketlerinin yoğun talep karşısında teslimat işlemlerinde güçlük yaşadığı da gözleniyor. Öte yandan e-ticaret şirketi Amazon da koronavirüs sebebiyle hareketli günler geçiriyor. Amazon, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla çevrimiçi alışverişe artan talebi karşılayabilmek için ABD'de 100 bin yeni personel alacağını ilan etti. Amazon'un Dünya Operasyonlarından Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Dave Clark tarafından kaleme alınan blog paylaşımında, Kovid-19 salgınıyla e-ticarete olan talepte önemli bir artış görüldüğü ve işgücü ihtiyacı doğurduğuna dikkat çekildi.
BİR HAFTADA YÜZDE 25 ARTIŞ
Koronavirüsle etkin mücadele kapsamında çok sayıda kurum ve kuruluşun evden çalışma kararı alması sonrası uzaktan çalışmayı kolaylaştıran online platformların kullanımı arttı. Evde çalışma koşullarında da çalışanların işverenlerle ve kendi aralarındaki koordinasyonunda sorun yaşamamasını isteyen şirketler, video konferans programları kullanmayı tercih etti. Evden çalışma sistemine geçilmesi ile bazı uzaktan çalışma platformları, kullanıcı sayılarını sadece son bir haftada yüzde 25'ten fazla artırdı. Grup görüntülü görüşmelerine imkan sağlayan ve uzaktan çalışmayı kolaylaştırıcı çeşitli özellikler sunan platformlar arasında kullanıcı sayısı bakımından Microsoft Teams, GoToMeeting, Google Hangouts, Zoom, Slack ve Skype öne çıkıyor. Microsoft'un verilerine göre, şirketin tek arayüz aracılığıyla uzaktan çalışmaya yönelik birçok işlevi kullanıcılarına sunduğu Microsoft Teams uygulaması, 11 Mart'ta, 32 milyon kullanıcı tarafından kullanılıyordu. Koronavirüs sonrası günlük kullanıcı sayısının 12 milyon arttığı platformun toplam kullanıcı sayısı 18 Mart'ta 44 milyona yükseldi.
YENİ MODA GÖRÜNTÜLÜ ARAMA
Uzaktan çalışmaya yönelik tasarlanmış programların yanı sıra aralarında WhatsApp'ın da bulunduğu mesajlaşma ve görüntülü görüşme imkanı sağlayan uygulamalar da bu süreçte yoğun şekilde kullanılıyor. Bu kapsamda, şirketlerin çalışanlarını evde çalışmaya yönlendirmeye başlamasından bu yana grup görüntülü görüşme süresi 3 kat arttı.
İNTERNET REKOR KIRIYOR
Koronavirüs günlerinde evde eğitim ve evde iş hayatı nedeniyle GSM ve iletişim firmaları tarafından verilen rakamlara göre yüzde 40-50 arasında internet kullanımı arttı. Fiber internet abonelerinin yaklaşık yüzde 90'ı limitsiz tarifelerden hizmet alıyor. Sosyal medya uzmanları Kovid-19 mücadele sürecinde evde geçirilen zamanın teknoloji kullanımını da etkilediğini belirterek, "İnsanların pandemiden önce günlük ortalama kullanımları 4 saat civarındaydı ama şu an yaklaşık 8 saatin üzerinde sosyal medya ve teknoloji bağımlılığı ile iç içe yaşıyoruz" yorumunu yapıyor. Son dönemde koronavirüsle ilgili aramalarda 10 milyardan fazla sonuç, sosyal medyada 3 milyardan fazla paylaşım oldu. Bu paylaşımlar da neredeyse 100 milyardan fazla etkileşim aldı. Dünya Sağlık Örgütü bu duruma da 'infodemi' adını verdi. İnfodemi, insanların doğru bilgiye ulaşmaya çalışırken karşılaştığı bilgi kirliliği olarak tanımlanıyor.
OYUN TRAFİĞİ YÜZDE 200 ARTTI
Koronavirüs salgını nedeniyle evlerine kapanan tüketiciler daha fazla online oyun oynamaya başladı. Gelen ilk verilere göre son bir haftada online oyun sitelerine olan trafik yüzde 200 artarken giyim, seyahat gibi e-ticaret şirketlerinin verilerinde ise gerileme yaşandı. Bu dönemde öğrenciler ve beyaz yakalılar ise online ve uzaktan eğitim platformlarına yöneldi. Latin Amerika ve Ortadoğu ülkelerinde dijital oyunlar trafiğindeki yüzde 100 seviyesinde artış gerçekleşirken Türkiye'deki artış yüzde 200'lere ulaştı. Tüketiciler online oyunların yanı sıra e-spor gibi diğer eğlence servisleri tüketimine de ağırlık verdiler. Dijital veriler tüketicilerin geçen haftaya oranla daha çok e-spor seyrettiğini ortaya koyarken genel e-spor tüketimi ise yüzde 60 oranında arttı. Karaoke gibi eğlence servislerindeki artış ise yüzde 200'ü buldu. Analizde, bu tarz dijital eğlence tercihlerinin toplam tüketimdeki payı halen düşük olsa da hızla artmaya devam ettiğine dikkat çekildi.
VİDEO ÖNE ÇIKTI
Açıklanan verilere göre internet ortamındaki video ve müzik gibi içerik servislerine de tüketiciler yoğun ilgi gösteriyor. Tüm dünyada TV'lerden seyredilen video servislerinde ciddi yükseliş var. Bu alanda son bir haftada yüzde 45 ila 50 seviyesinde artış yaşandı. Türkiye'deki yükseliş trendinin global OTT (doğrudan internetten yayınlanan içerik) servisleriyle paralel seyrettiği ifade edilirken internetteki video içeriklerine olan ilginin artarak devam etmesi bekleniyor.
ÇOCUKLAR BU YENİ DÜZENE ALIŞACAK
Dünyada devletlerin en üst kademesinden en alt kademesine kadar beden gücü gerektirmeyen ve acil olmayan bütün işlerin uzaktan yapılmaya başlandı. Örneğin, G20 Zirvesi, Cumhurbaşkanının bakanlarla yaptığı toplantılar, kamu kurumlarında hazırlanan raporlama işlemleri, bilgisayar ve internet erişiminin olduğu yerlerdeki yapılabilecek bütün işlemler artık evden yani uzaktan yapılmaya başlandı. TRT üzerinden Eğitim Bilişim Ağı (EBA) aracılığıyla, çocuklarımız uzaktan eğitime adapte olmaya çalışıyor. Uzaktan eğitim tartışılan bir konu ama yeni bir konu değil. İnternetle beraber açıköğretim fakülteleri, uzaktan öğretim üniversiteleri ile insanlar aslında dünyanın her yerinden uzaktan bir eğitime dahil olabiliyor. Uzaktan eğitimin sadece ilk, orta ve lise dönemindeki öğrenciler için yeni bir süreç. Bu yeni sürece de adapte olmaları biraz zaman alacak. Çünkü bir okul disiplini içerisinde, öğretmen kontrolünde topluca öğrenmenin yerine artık bireysel olarak evlerinde, odalarında bilgisayar başında öğrenmeye çalışıyorlar. Bu da haliyle adaptasyon sürecini biraz zorlayacak ama bir süre sonra çocuklar da bu yeni düzene alışacak.
