Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş.'nin (TUSAŞ) Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil, "Türkiye'nin çıkışı buradan olacak" dediği savunma sanayimizi büyütmek için hummalı bir çalışma içinde. Masasının üstünde birçok dev proje bulunan Kotil, bu çıkışı destekleyecek yetenekli mühendislere büyük ihtiyaç olduğunu söylüyor. "Ana kucağındaki bebeklere bile mühendis ol dememiz lazım" diyen Kotil, ekliyor: "Notunu 3'ün üstünde tut, başım üzerine, çık gel... 2027'de 10 bin mühendise çıkacağız."
Neden çocuklarımıza "mühendis ol" diyelim?
Ülkemizde en iyi beyinlerimiz doktor olmayı tercih ediyor. Doktorlara da saygımız var ama mühendis olsunlar. Türkiye'nin yüzbinlerce mühendise ihtiyacı var. Aileler çocuklarının mühendis olmasını istemiyor ama bu çok önemli. Alman, Fransız ve İngilizler böyle yapıyor.
ÜNİVERSİTE AYRIMI YOK
İşe alım kriteriniz ne, her başvuranı işe alıyor musunuz?
Üniversite ayrımı yapmıyoruz. Tek kriterimiz not ortalamasının 4 üzerinden, en az 3 olması. Notu düşük olup da ortaya bir şey çıkaranlara da imkân veriyoruz.. Öğrencilerimiz çok çalışsın. Öğrenci 7/24 öğrenci olmalı.
Hangi mühendisliklere iş imkânı sağlıyorsunuz?
Makine, uçak, malzeme, aerodinamikçi, termodinamikçiler hemen web sayfamızdan başvuru yapsınlar. Şu anda mühendislik okuyan bin öğrenci bizde haftada en az bir gün stajyer olarak çalışıyor. 60 üniversite ile protokol imzaladık.
Kaç mühendis alacaksınız?
10 yıllık master planımız hazır... Halen biz 3 bin 600 mühendis istihdam ediyoruz... Bu yıl da Allah'ın izniyle 1.000 mühendis alacağız... Bu sayıyı 2027'ye kadar 10 bine çıkarmayı hedefliyoruz. Şu anda 8 bin 500 kişilik toplam istihdamımız var. 2027'de istihdam hedefimiz 20 bin kişi, bunun yarısı mühendis olacak.
DÜNYA DEVLERİNE ÜRETİM
Türkiye'yi savunma sanayisinde nerede görüyorsunuz?
Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde ülkemizde savunma teknolojileri hareketi başladı. Sayın Cumhurbaşkanımızın Savunma Sanayi Başkanlığı'nı (SSB) direkt kendine bağlaması bu alana verdiği önemi gösteriyor. Vakıf şirketi olarak, özel statüsündeyiz ve çok hızlı hareket ediyoruz.
Peki şu anda hangi aşamadayız?
Üretilebilirlik konusunda dünya sınıfındayız... Örneğin kompozit titanyum alüminyumdan F35'in orta gövdesini yapıyoruz, tüm cihazlarını yerleştiriyoruz. Lockheed Martin'e gidiyor, vidalıyorlar. Bu üretimdeki gücümüzü gösteriyor. Aralıksız yatırım yapıyoruz.
Ne yatırımları yapıyorsunuz?
200 milyon dolarlık yatırımla, ilave kompozit üretim tesisi yatırımına başladık. 100 bin metrekare kapalı alanı olacak. Mevcut tesisimiz 50 bin metrekare. İnşallah 18 ayda tamamlanacak.
Birçok proje yürütüyorsunuz... Hangi projeniz öne çıkıyor?
Elbette ki Milli Muharip Uçak... Şu anda bu proje üzerinde 300 mühendisimiz çalışıyor. Bu sayıyı 3 bine çıkaracağız. 2026'da ilk uçuşunu yapacağız. İnşallah 2029'da Türk Hava Kuvvetleri'ne teslim edeceğiz. İsmini de Cumhurbaşkanımız verecek inşallah...
Kimlere üretim yapacaksınız?
Yeni yaptığımız yatırımla Airbus'ın tek koridorlu uçaklarının motorlarının kapaklarını yapacağız. Boing 797'nin hareketli yüzeylerini orada üreteceğiz.
İhracatınız hangi seviyede?
Yılda 500 milyon dolarlık ihracat yapıyoruz. TEİ ile birlikte bu rakam 800 milyon dolara çıkıyor. Dünya devlerine üretim yapıyoruz. Hedefimiz bunu 2027'de 2 milyar dolara getirmek.
YURTDIŞINDA ŞİRKET SATIN ALMA İLE İLGİLENİYORUZ
Türkiye için savunmanın önemine dikkat çeken Kotil, "Yurtdışı satın alma, ortaklık düşünüyor musunuz" sorumuza şu yanıtı verdi: "Fırsat eksenli bir yatırım düşünüyoruz. Burası evimiz, biz satmayız ama başkasınınkini alırız. Bu anlamda bir şirketle ilgileniyoruz. Bizim gibi bir şirketin bir ayağının Türkiye'de, ötekinin ise yurtdışında olması lazım... Almanya'da bir şirketimiz var 5 milyon euro ciro yapıyor ama bu cironun yanına bir sıfır daha koymamız lazım." Dünyadaki en büyük savunma şirketi Lockheed Martin'in cirosunun 50 milyar dolar olduğunu hatırlatan Kotil, "Biz bu yıl 2 milyar dolar, alt şirketimiz TEİ ise 500 milyon dolar ciro yapacak. Bu rakam bile gideceğimiz ne kadar yol olduğunu gösteriyor" dedi. TUSAŞ'ın tersine beyin göçüne de önem verdiğini anlatan Kotil, "Üniversitelerden özel sektörden aramıza katılan çok kişi var. Bu sayının 1000'lere gelmesi lazım" şeklinde konuştu.
KÖYDE KAYNAK YAPARAK ELİMİ KULLANMAYI ÖĞRENDİM
1959'da
Rize'nin Gündoğdu ilçesinde dünyaya gelen Kotil, "Ben köyde doğdum, orada kaynak yapmayı, elimi kullanmayı öğrendim. Çocukken böyle bir hayalim yoktu, derede balık tutardım. Rize'de 10 yaşına kadar kaldım, sonra İstanbul'a geldim. Balık tutacak yer yoktu, ders çalıştım. Ama çok çalıştım. Çalışkanlık ve mücadele azmim rahmetli babaannemden geliyor. Sabah 7'de okula gider, gece 3'e kadar ders çalışırdım. Gençlere de çok çalışmalarını ve inatçı olmalarını tavsiye ediyorum. Halen yoğun olarak çalışıyorum. Sabah 8 gibi gelir, akşam 8-9 gibi eve giderim" diye konuştu.
HAYALİM YOLCU UÇAĞI
Ekim 2016'de görevi devraldığını söyleyen THY eski Genel Müdürü Kotil, "Gönül daha ileride gidiyor aslında. Hayalim bir yolcu uçağı üretmek. Şimdi önceliğimiz mevcut projelerimizi hayata geçirmek. Ama bunların arkasında bir yolcu uçağı bekliyor ama vaktimiz yok" dedi.
