Yeni sistemin ilk bütçesinde yatırım kalemlerinde tasarrufa gidilirken, emekli, yaşlı, kamu çalışanları, işçilerin hakları korundu. "İnsana yatırım" odaklı bütçede, 2019 yılında emekli ve yaşlı aylıkları zamlar ve bayram ikramiyeleriyle birlikte yüzde 36.5 oranında artış göstererek 185.1 milyar liraya yükseldi. Böylece, emekli ve yaşlılar için ayrılan bütçe 50 milyar lira artış göstermiş oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, "Tasarrufları yatırım kalemlerinde gerçekleştirirken işçimizi, emeklilerimizi, devlet çalışanlarımızın haklarını koruduk" dedi. Bütçede, orta ve uzun vadede yaklaşık 40 milyar liralık kamu kaynağının Tek Hazine Kurumlar Hesabı üzerinden yönetileceği vurgulandı.
BAKAN ALBAYRAK SUNDU
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin 961 milyar lira büyüklüğündeki bütçesini Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda sundu. İşte Albayrak'ın mesajlar şöyle:
BÜTÇE AÇIĞI % 2'NİN ALTINDA: Küresel kriz sonrası Türkiye 8.5 milyon istihdam yarattı. Yeni Ekonomi Programı sonunda enflasyonun yüzde 6'ya gerilemesi hedefleniyor. Sermaye yeterlilik oranı Ağustos 2018 itibarıyla yüzde 17.3 olarak gerçekleşti. Bu oran, hedef oran olan yüzde 12'nin oldukça üzerinde, yasal sınır olan yüzde 8'in iki katından yüksektir. Başta tasarruflar olmak üzere uygulamaya konulacak yapısal tedbirlerle, merkezi yönetim bütçe açığının GSYH'ye oranı program dönemi boyunca yüzde 2'nin altında tutulacak.
TASARRUF HARCAMALARDAN: Bütçe ödenekleri bu yıla göre yüzde 26 artacak. Bu artışta yaklaşık 198 milyar liralık artışın 197 milyarı personel giderleri, Sosyal Güvenlik Kurumu'na transferler, faiz giderleri, ve gelirlerden ayrılan paylardan oluşuyor. Diğer kalemlerdeki artış, azalışların net etkisi yüzde 1 oluyor. Bu da tasarrufun harcamalardan yapıldığını gösterdi. Kamu personel ücretlerine yansıtılacak olan enflasyon farkı ile kadroya geçen taşeron işçilerin ücret ödemeleri nedeniyle, personel giderleri geçen yıla göre yüzde 35.6 oranında artarak 216.5 milyar liradan 293.6 milyar liraya yükseldi. Gelirlerdeki artış nedeniyle gelirden ayrılan paylar bu yılın ödeneklerine göre yüzde 27.2 oranında artarak 89.8 miyar liradan 114.3 milyara yükseldi.
EMEKLİLERİN YÜZÜ GÜLECEK: Gelecek yıl içinde emekli ve yaşlılık aylıklarına zamlar ve bayram ikramiyeleri ile beraber yüzde 36.5 artış yapılacak. Emekli ve yaşlılara yapılacak ödemeler 135.6 milyar liradan 185.1 milyar liraya çıkacak. Böylece emekli, yaşlılara yapılacak ödemelerde yaklaşık 50 milyar lira artış yaşanacak.
İHRACAT VE TURİZME KESİNTİ YOK
İHRACATA, teknoloji üretimine ve turizme yönelik ayrılan kaynaklarda temel olarak kesinti uygulanmadı. Gelir tarafında ise vergi vergi gelirlerinde artış öngörülüyor. Bu yıl vergi gelirleri hedefin 31.1 milyar lira üzerinde gerçekleşerek 630.5 milyar lira olacak. İthalden alınan KDV bütçe hedefinin 25.2 milyar lira üzerinde gerçekleşecek. Gelir vergisi 14.9 milyar lira olacak.
CARİ DENGE POZİTİF GERÇEKLEŞECEK
YEP'E göre sıkı para ve maliye politikaları uygulanarak ekonomideki dengelenme süreci doğru şekilde yönetilecek. Altın ve enerji hariç cari dengenin 2018 sonunda pozitif gerçekleşmesi bekleniyor. Bütçede gelir karşılığı olmayan harcamalara da yer verilmedi. Son bir yıl içinde ekonominin maruz kaldığı iç ve dış tehditlere karşı güçlü tedbirler alındı, dış politikada yapıcı adımlar atıldı. Şartların normalleşmeye başlamasıyla birlikte önümüzdeki beş yıl ekonomik hedeflerin başarılması için önemli bir fırsat penceresi sunuyor.
VERGİ GELİRLERİ HEDEFİN ÜSTÜNDE
BU yıl ÖTV bütçe hedefinin 5.9 milyar, dahilde alınan KDV'de 5.8 milyar lira olarak gerçekleşecek. Vergi dışı gelirler hedefin 21.7 milyar TL üzerinde gerçekleşerek 119 milyar lira olması öngörülüyor.
62 MİLYARLIK SOSYAL HARCAMA
SOSYAL harcamalar için ayrılan kaynak 62.1 milyar liraya çıkarıldı. En büyük kaynak eğitime ayrıldı. Eğitime gelecek yıl 161 milyar lira, sağlığa 157 milyar lira kaynak ayrıldı. Yatırımlar için 65.1 milyar liralık bütçe öngörülürken, büyükşehir ve diğer belediyelerimiz ile İl Özel İdareleri'ne ayrılan kaynak yüzde 28.4 artarak 93.6 milyar lira seviyesine çıkarıldı. Gelecek yıl bütçede yatırım ödenekleri dahil tarıma ayrılan kaynak toplamı 26.5 milyar liraya ulaştı. Tek Hazine Kurumlar Hesabı ile kamu nakit kaynakları Hazine tarafından tek bir hesapta izlenecek.
"2019 yılında bütçeden yatırımlar için 65,1 milyar TL kaynak ayırıyoruz"
MEMUR, İŞÇİ, EMEKLİ HAKLARI KORUNDU
2019'DA merkezi yönetim gelirlerinin yüzde 17.4 artışla 880.4 milyar lira, vergi gelirlerinin yüzde 20 oranında artarak 756.5 milyar lira, vergi dışı gelirleri de yüzde 4 oranında artarak 123.9 milyar liraya çıkması bekleniyor.
TEMEL ÖZELLİK TASARRUF: Bütçenin temel özelliği tasarruf bütçesi olması. Tüm gider kalemlerinden kesintiler yapıldı. Özellikle altyapı yatırımları doygunluk noktasına ulaştığı için öncelikli tasarruf alanı oldu. Tasarrufları yatırım kalemlerinde gerçekleştirirken, memurun, işçinin, emeklinin, devlet çalışanlarının hakları korundu. Bununla beraber, geçmiş yılların biraz altında alımlar öngörüldü.
BES'E 19.4 MİLYARLIK DEVLET KATKISI: 2019'da BES kapsamında bütçedeki devlet katkısı 4.1 milyar lira olacak. Yılsonunda bütçeden karşılanan toplam devlet katısı tutarı 19.4 milyar liraya ulaşacak.
REEL SEKTÖRE 32.8 MİLYARLIK DESTEK: Reel kesim destekleri için bütçeden 32.8 milyar lira kaynak ayrılacak.
