Birçok sektörde zaman zaman toplu işçi çıkartma olayları gerçekleşiyor. Çalışanlar mağdur oluyor. Sebebi ne olursa olsun toplu işçi çıkartmak izne tabi. Dinlemeyen ağır ceza ödüyor
Faruk Erdem / Yeni Asır
Çalışma hayatıyla ilgili yasalarımız işverenlerle birlikte çalışan kesimi de koruyan düzenlemeler içeriyor. Zaman zaman ülkemizde bazı sektörlerde toplu olarak işten çıkarmalar olduğuna rastlıyoruz.Burada bazen çalışanlar haksızlıklara uğrarken, işverenin de kaybı büyük oluyor. 4857 sayılı yasa bu tür durumları düzenleyen özel bir bölüm içeriyor.
SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?
Buna göre toplu işten çıkarma; işverenin keyfi olarak arzu ettiği bir biçimde gerçekleşemiyor. İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az 30 gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, Çalışma Bakanlığı il Müdürlüğü'ne ve Türkiye İş Kurumu'na bildirmek zorunda. Bu bildirimde işçi çıkarmanın sebepleri, bundan etkilenecek işçi sayısı ve grupları ile işe son verme işlemlerinin hangi zaman diliminde gerçekleşeceğine ilişkin bilgilerin bulunması da zorunlu.
FAALİYETİN DURMASI
İşyerinin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyetine son verilmesi halinde, işveren sadece durumu en az 30 gün önceden ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirmek ve işyerinde ilan etmekle yükümlü. İşveren toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden itibaren 6 ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istediği takdirde nitelikleri uygun olanları tercihen işe çağırır. Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçilerin işten çıkarılmaları hakkında, işten çıkarma bu işlerin niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa, toplu işçi çıkarmaya ilişkin hükümler uygulanmıyor.
TOPLU İŞÇİ ÇIKARMA NASIL OLUYOR?
Toplu işten çıkartmanın kaç işçi ile gerçekleşeceği de ilgili düzenlemede yer alıyor. Buna göre toplu çıkartmanın söz konusu olabilmesi için işyerinde en az 20 işçinin çalışıyor olması gerekiyor. a) Çalışan sayısı 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin, b) Çalışan sayısı 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin, c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin, işine 17'nci madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılıyor.
HER İŞÇİ İÇİN AYRI TAZMİNAT
İşveren toplu işçi çıkarılmasına ilişkin hükümleri tazminat ödememek, işe geri dönüş gibi hakları kısıtlamak için yapamıyor. Aksi halde işçinin dava açma hakkı doğuyor. Toplu işçi çıkarma yaparken bu usullere uymayan işyerlerine her işçi için ayrı ayrı para cezası uygulanıyor.