Ateş çemberinde büyüme

AB'deki durgunluk, küresel piyasalardaki dalgalanmalar, Ortadoğu'daki karışıklıklar, Merkez Bankası'nın yüksek faiz politikası, kuraklık ve Paralel Yapı'nın sandıkta püskürtülen darbe girişimlerinin gölgesinde geçen bir yılı hedefi tutturamasak da beklentilerin üzerinde bir büyümeyle kapattık. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, ekonomi geçen yıl yüzde 2.9 büyüdü. Son çeyrekteki yüzde 2.6'lık rakamla, kesintisiz büyümeyi 21 çeyreğe taşımış oldu. 2014 yılında içeride ve dışarıda yaşanan olumsuzluklara rağmen Türkiye, yüzde 1.3 olan AB-28 ve yüzde 1.3 olan Latin Amerika büyüme ortalamalarını geçti.

İÇ VE DIŞ TALEP İLK KEZ BİR ARADA
Merkez Bankası'nın, geçen yıl ocakta 5.5 puan yükselttiği faizi, 11 ayda sadece 1.75 puan düşürmesi, özel sektörün finansman maliyetlerini artırdığı için yatırımlar büyümeyi eksi 0.3 puan etkiledi. İhracatın 2014 büyümesine katkısı 1.8 puan oldu. Tüketim ve yatırımdan oluşan iç talebin 2013'te yüzde 5.1 olan artış hızı, geçen yıl yüzde 1'e indi. Nihai iç talebin katkısı da 1.1 puan oldu. İç ve dış talep ilk kez geçen yıl büyümeye birlikte pozitif katkı sağladı. Büyümenin yüzde 2.6'ya ulaştığı yılın son çeyreğinde, vatandaşın tüketiminde kısmi canlanma gözlendi. Son çeyrekteki büyümeye vatandaşın tüketimi 1.56 puan katkı yaparken, net ihracatın katkısı önceki çeyreklerin tersine negatife döndü. İhracatın reel olarak gerilemesi ve ithalatın da iki çeyreklik gerilemenin ardından yeniden artışa geçmesi, son çeyrekte net ihracatın büyümeye katkısını eksi 0.4 puana çekti. Son çeyrekte büyümeyi yukarı çeken bir diğer değişken ise stoklar oldu. Stokların büyümeye katkısı 1.4 puan olarak gerçekleşti.

TARIM KÜÇÜLDÜ, FİNANS BÜYÜDÜ
Özellikle olumsuz hava koşullarının etkisiyle, tarım sektörü 7 yıl sonra ilk kez küçüldü. Tarım sektörünü oluşturan faaliyetlerin toplam katma değeri, 2014'te bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla yüzde 1.9 azaldı. Tarımın büyümeye katkısı eksi 0.17 puan oldu. Geçen yıl en hızlı büyümenin mali aracılık ve finansta olduğu dikkat çekti. Bu iki sektör yüzde 7 büyürken, inşaatta oran yüzde 2.2'de kaldı.

GEÇEN YIL CEBİMİZDEN 400 DOLARI ALDILAR
Geçen yılın son çeyreğinde, gelişmekte olan ülkelerden çıkışların hızlanmasının yanı sıra Türkiye'de kur üzerinden kriz algısı yaratılmasının faturası tüm Türkiye'ye çıktı. Doların yılın ikinci yarısında yüzde 8 yükselmesinin etkisiyle, 2013'te 823 milyar dolar olan gayrisafi yurtiçi hasıla, geçen yıl 800 milyar dolara indi. Kişi başı gelir ise 10 bin 822 dolardan, 10 bin 404 dolara geriledi. Kişi başı gelir TL bazında ise 20 bin 607 liradan 22 bin 753 liraya çıktı. GSYH de 1 trilyon 567 milyar liradan 1 trilyon 750 milyara ulaştı. TÜİK daha önce yüzde 4.1 olarak açıkladığı 2013 verisini 4.2'ye revize etti. 2014 yılı ilk çeyrek büyümesi yüzde 4.8'den 4.9'a, ikinci çeyrek 2.2'den 2.3'e, üçüncü çeyrek ise 1.7'den 1.9'a revize edildi.

YAPISAL REFORMLAR BÜYÜMEYİ ARTIRACAK
Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, küresel piyasalardaki dalgalanmaların ve jeopolitik gelişmelerin olumsuz etkisiyle 2014'te büyümenin sınırlandığını belirterek, önümüzdeki dönemde yapısal reformların büyümeyi artıracağını söyledi. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise yılın ikinci yarısında hem siyasi hem de finansal öngörülebilirliğin artması ile büyümenin hızlanacağını bildirdi. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Türkiye'nin 2015'in ikinci yarısında büyümede ciddi bir artış yakalayacağını belirtirken, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, "2015 daha fazla büyüyemiz gereken bir yıl ve öyle de olacağına inaniyoruz" dedi. İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, kaliteli büyüme kavramının ancak sanayiyle bir anlam ifade ettiğini belirtirken, Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir de vasat büyüme döneminden çıkılması gerektiğini söyledi. İstanbul Ticaret Odası Başkanı İbrahim Çağlar da, "İlle de yatırım ve üretim demeye devam edeceğiz" dedi. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi ise ihracatın büyümenin lokomotifi haline geldiğini söyledi.