Rekolte kayıpları nedeniyle, Haziran ayından bu yana pirincin kilo fiyatı yüzde 30, kırmızı mercimeğin kilo fiyatı ise yüzde 14 arttı. Yaşanan rekolte kayıpları nedeniyle yapılan gümrüksüz ithalatın etkisiyle baklagiller ve tahıllarda fiyatlar bir miktar frenlenmiş olsa da, geçen yıla oranla yüksek düzeylerde seyrediyor.
Kuraklığın etkisiyle rekoltede meydana gelecek azalmaların karşılanması için, Toprak Mahsulleri Ofisi'ne, Nisan ayında 1 Eylül 2016 tarihine kadar 200 bin ton gümrüksüz pirinç ve 4.2 milyon ton da tahıl ithalat izni verildi.
Yılın ilk aylarında yaşanan aşırı yağış ve don olaylarının etkisiyle pirinç ve kırmızı mercimek başta olmak üzere bir çok ürünün fiyatı artıyor. Pirincin market fiyatı 9 liraya dayanırken, kırmızı mercimeğin fiyatı 6.70 liraya kadar tırmandı. Üreticiler bu yıl pirinçte yüzde 20 rekolte kaybı yaşandığına dikkat çekiyor.
Yapılan ithalata karşılık, geçen Haziran ayında 6.90 olan baldo pirincin fiyatı Aralık ayında yüzde 30 artışla 9 liraya, 5.90 lira olan kırmız mercimeğin kilo fiyatı da yüzde 14 artışla 6.70 lira çıktı.
Buna karşılık, geçen yıl yaşanan rekolte kayıpları nedeniyle yıl başında kilosu 13.50 liraya kadar yükselen kuru fasulyenin fiyatı yüzde 30 düşerek 9.50 liraya çekildi.
"ÖZELLİKLE MARKALI ÜRÜNLERİ YÜKSEK FİYATINA SATIYORLAR"
DHA'nın sorularını yanıtlayan Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis, bu yıl çeltik hasatında kayıplar nedeniyle pirinç rekoltesinin yüzde 20 dolayında azaldığına dikkat çekti.
Buna karşılık bazı marketlerin kar oranları diğerlerine göre çok fazla olduğunu ifade eden Reis, "Ancak marketlere, pirincin market karı dahil kilo satış fiyatının 6.90 lira olması lazım. Fasulyenin de fiyatı aynı. Bazı marketler bunu daha yüksek kar marjıyla satıyor. Pirinçte yüzde 8 KDV vardır, fabrikadan çıkışta pirince yüzde 8 KDV koymanız lazım" dedi.
Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) ithalat izni olduğuna dikkat çeken Reis, "200 bin ton pirinç ithalat izni var. İthalata ihtiyaç olmadan, biz üretimi artırırsak bu fiyat artışları olmaz, spekülasyonlarda olmaz. Özellikle markalı ürünleri yüksek fiyatına satıyorlar" diye konuştu.
"PAREKENDE NOKTALARI BUNA ZEMİN HAZIRLANIYOR"
Küçük boyda olan fasulye ve nohutların daha ucuza satıldığına dikkat çeken Reis, "Yemek yapılacak iri boydaki ürünlerin fiyatı önemli. Ancak ithal ürünler nedeniyle iki farklı ürün fiyatlandırmada aynı kefeye konuyor. Bazı perakende noktaları buna zemin hazırlanıyor. Kırmızı mercimekte geçen seneye oranla kayıp olsa da, iç tüketimi karşılayacak oranda ürün var. Şu anda fiyatlarda yüzde 10 gerileme var" dedi ve ekledi:
"Türkiye'de üretilen bakliyat kalite ve lezzeti daha fazladır. Ancak Türkiye'de üretimde maalesef azalma var. Dekar başına üretimin azalmasıyla üretim düşüyor. Çiftçiler arasında maliyet farkları da var. Çiftçiye destek artarsa bu fiyatlar da geriye düşer. Pirinçte bu sene yüzde 20, kırmızı mercimekte hem ekim hem verimde azalma var. Buğdayda yüzde 10-15 oranında azalma var."
"FİYATLARIN YÜKSEK OLMASI SPEKÜLATİF BİR DURUM"
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken de DHA'ya, pirinç fiyatlarının Eylül ayından sonra yükselişte olduğunu ve ithalatı da bu sene sınırlı kaldığını ifade ederek, şöyle dedi:
"Şimdi piyasada pirinç fiyatları yüksek. İthal pirinçle aralarında fark var. Geçen aylarda fiyatlarında düşüş yaşandı. TMO fiyatı regule edecek, tekrar normale dönecek. Fiyatların yüksek olması spekülatif bir durum. Para, aracıların elinde; mal ve perakende de stok yok."
"İTHAL MALLAR GELİYOR BU DA FİYATLARI AŞAĞIYA ÇEKİYOR"
Tezcanlar Gıda Yönetim Kurulu Üyesi Mert Tezcan da, pirinçte toptan fiyatta bir indirimin söz konusu olduğunu, geçen Eylül ayında toptan alışverişlerin ise daha pahalı olduğunu belirterek, "Kasımdan itibaren fiyatlar düşüşe geçti. Geçen yıla oranla yüzde 10 bir düşüş var. Dışarıdan çok ciddi ithal mallar geliyor bu da fiyatları aşağıya çekiyor. Fiyatların düşmesi için ekilebilir alanın artırılması ve yer kiralarının düşürülmesi gerekiyor. devletin desteğinin artması gerekiyor" diye konuştu.
