Mısır'da Hüsnü Mübarek'in 30 yıldır süren iktidarını hedef alan protesto gösterilerinin yarattığı politik gerilim ülkede yatırımı bulunan uluslararası dev şirketleri de vurdu. Japon otomotiv üreticisi Nissan, şiddeti artan gösteriler ve olaylar nedeniyle Mısır'ın Giza şehrindeki fabrikasında üretimi durdurduğunu açıkladı. 1 hafta süre ile kapatma kararı alınan fabrikada X-Trail ve Sunnuy pickup modellerinin montajı gerçekleştiriliyordu. Mısır'daki kaos yüzünden üretimine ara vermek zorunda kalan bir diğer uluslarası şirket ise Hollandalı bira üreticisi Heineken. Mısır'daki fabrikasında operasyonlarına ara veren şirket, can güvenliğini tehlikeye atmamak açısından 2 bin 40 çalışanına mecbur kalmadıkları sürece evlerinden çıkmamaları tavsiyesinde bulundu.
İLK TEDBİR FABRİKAYA KİLİT
Fransız çimento üreticisi Lafarge şirketi de Mısır'daki olaylardan nasibini aldı. Üretimini durduran Lafarge, operasyonların faaliyete ne zaman geçeceği konusunda açıklama yapmadı. ABD'li havayolu şirketi Delta Airlines, Mısır seferlerini iptal ettiğini duyurdu. Mısır'daki operasyonlarında üretime ara vermek zorunda kalan diğer uluslararası şirketler arasında ABD'li otomotiv üreticisi General Motors (GM), Hollandalı kimyasal ürün şirketi Akzo Nobel, İngiliz-Hollanda ortaklı hızlı tüketim ürünleri devi Unilever ile İngiliz doğalgaz üreticisi BG Group ve Statoil de yer alıyor. Dünyanın üçüncü büyük liman işletmecisi olan Dubai merkezli DP World, yaşanan kaosa karşı ihtiyatı bir tedbir olarak Mısır'daki liman operasyonlarını durdurdu. Sabancı Holding iştiraklerinden Temsa Global ve Kordsa Global'in Mısır'da faaliyet gösteren tesislerinde bir hafta süreyle üretime ara verildiği açıklandı.
Dev şirketler hedef oldu
Mısır'daki
protesto gösterilerinde finanstan gıdaya tekstilden otomotive kadar farklı alanlarda faaliyet gösteren çok sayıda uluslararası şirketin mağaza ve şubeleri de hasar gördü. Başta ABD ve Avrupalı markaları hedef alan öfkeli gruplar, çok sayıda yabancı banka şubelerine zarar verirken, uluslararası gıda zincirlerini de yağmaladı. İngiliz HSBC Bankası da Mısır'daki şubelerine yapılan saldırı ve yağma girişimlerine hedef oldu. Fast food zincirleri McDonald's, KFC ve Pizza Hut'ın da hedef olduğu yağmalama olaylarında, Fransız perakende zinciri Carrefour da bazı bölgelerde mağazalarını kapadı.
İngiliz ve Fransız bankaları risk altında
Uluslararası Ödemeler Bankası'nın (BIS) verileri de Mısır'daki olaylar yüzünden en fazla risk altında olan bankaların Avrupalı bankalar olduğunu açıkladı. Uluslararası bankalar, Mısır'daki kredi kullanıcılarına 49.3 milyar dolar kredi vermiş durumda ve en fazla kredi veren finans kurumlarının başında Fransız ve İngiliz bankaları geliyor. BIS'ın 27 Ocak tarihli verilerine göre Fransız bankalarının Eylül sonu itibariyle Mısır'da verdikleri krediler 17.6 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. İngiliz bankalarının bu ülkedeki riskleri ise 10.7 milyar dolar. Bu iki ülkenin bankalarını 6.3 milyar dolar ile İtalya takip ediyor. Avrupa bankalarının toplam riski ise 40.3 milyar dolar seviyesinde. Konuya banka bazında yaklaşıldığında ise Societe Generale'nin Fransa'daki bağlı ortaklığı National Societe Generale Bank'ın verdiği krediler 4.1 milyar euro, bu ülkedeki mevduatları ise 6.2 milyar euro seviyesinde. Societe Generale'nin Mısır'da 3 bin 700 çalışanı bulunuyor.
Ülkelerden "Mısır'a gitmeyin" uyarısı
Almanya
Dışişleri Bakanlığı'nın vatandaşlarına Mısır'daki olaylar yüzünden ülkeye gitmemeleri yönünde yaptığı çağrıya Rusya da katıldı. Rusya'nın en büyük seyahat şirketleri Mısır'a, bu ülkedeki sosyal huzursuzluk nedeniyle turist göndermeyi durdurdu. Rusya Turizm Ajansı ve Dışişleri Bakanlığı, vatandaşlarından Mısır'a seyahat etmemelerini istedi. Rusya, Mısır'a yılda 2.5 milyon turist gönderiyor. Gelişmeleri yakından takip eden ABD dahil çok sayıda ülke, Mısır'da mahsur kalan vatandaşları için peşi sıra uçak kaldırıyor.
Turizm rotasından Mısır çıkartıldı
Mısır'da
tatil yapan ve çalışan yabancılar ülkeyi terketmek için havaalanlarına hücum ederken, ABD'li ve Avrupalı turizm şirketleri de Mısır rotalarını başka ülkelere çevirdi. Uluslararası seyahat şirketi Gate 1 Travel ve kruz şirketi Norwegian Cruise Line, programlarındaki Mısır duraklarını iptal etti. TÜRSAB Mısır turlarını durdurdu. Dünyanın en büyük yolcu gemilerinden Splendida, İskenderiye yerine programı değiştirerek İzmir'e demirledi.
Moody's Mısır'ın notunu indirdi
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Mısır'ın Ba1 olan devlet tahvili notunu Ba2'ye indirdi. Görünümü ise durağandan Negatife revize etti. Moody's yaptığı açıklamada, Mısır'daki politik olay riskinin son dönemde ciddi şekilde artmasının ve politik gelişmelerin Mısır'ın hali hazırda zayıf olan kamu finansmanını baltalayabileceği endişelerinin not indirimine yol açtığını bildirdi. Moody's Mısır'da bu tür gelişmelerinin not indirimine yol açabileceği konusunda 24 Kasım'da uyarıda bulunduğunu da hatırlattı. Mısır'ın ülke tavanı notunu Baa2'den Baa3'e indiren ABD'li reyting şirketi, yabancı para cinsinden banka mevduatı notunu da Ba2'den Ba3'e indirdi.
İş seyahatleri de askıya alındı
Japon elektronik şirketleri Toshiba ve Panasonic, Mısır'daki fabrikalarında şuan için üretimin devam ettiğini açıklarken, Japonya ile Mısır arasındaki iş seyahatlerini askıya aldıklarını açıkladı. İki şirketin yönetiminden yapılan açıklamada Mısır'daki olayların yakından takip edildiği ve gelişmelere göre durum değerlendirmesinde bulunulacağı bildirildi.
Birliklerin telefonları susmuyor
İstanbul Kimyevi Madde ve Ürün İhracatçıları Birliği Başkanı Murat Akyüz, Mısır'daki firmalardan kendilerine 'yardım edin' telefonları geldiğini söyledi. Akyüz, "Bölgede yatırımları olan şirketler bir an önce bölgeden uzaklaşmaya çalışıyor. Bize de aracı olmamız, uçakların hızla ayarlanması için telefon ediyorlar, neyse ki THY elini çabuk tuttu" dedi.
Türkiye, kriz masası oluşturdu
Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) bünyesinde Mısır ve Tunus kriz masaları oluşturulduğunu söyledi. Her iki ülkeyle ilgili oluşturulan kriz masalarında şu anda bu ülkelerde görev yapan ticaret müşavirlerin yanı sıra sivil toplum kuruluşları da yer alacak. Toplantıya Mısır ve Tunus'ta yatırımı bulunan işletmelerin birinci derece sorumlularıyla, Mısır ve Tunus'a ihracat yapan firmaların temsilcileri de katılacak.
'Eximbank, Türk şirketlerini korusun'
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu İcra Kurulu Başkanı Rona Yırcalı, Mısır ve Tunus olaylarını örnek göstererek, Türk Eximbank'ın, siyasi kaostan kaynaklanan risklere karşı Türk şirketlerini sigorta ile koruması gerektiğini söyledi. Yırcalı, iki ülkede yaşanan politik karışıklıktan kaynaklı olayların, Türk iş adamlarının şu anki çalışmalarını yavaşlattığını kaydederken, Mısır'a uzun vadede yeni yatırımların süreceğini savundu.
Operasyonu askıya alan diğer dev şirketler
Coca Cola
Volkswagen
HSBC
UBS
Barclays
Nokia
BP
Carrefour
Citibank
BNP Paribas
Nestle
France Telecom
Vodafone
Moller- Maersk
Etisalat
Daimler
