Türkiye asrın felaketi olarak tanımlanan depremlerin yaralarını sarmak için seferber olurken, sergilediği büyüme performansı ile bunun üstesinden de gelineceğinin mesajını verdi. 2021'in sonunda devreye alınan üretime, yatırıma, istihdama ve ihracata dayalı yeni ekonomi modeli ile kesintisiz büyüme süreci 10 çeyreğe taşındı.
BEKLENTİNİN ÜZERİNDE
Ekonomi geçen yılın son çeyreğinde yüzde 3.5 ile 2.8 olan beklentinin üzerinde büyüdü. Türkiye'nin 2022 büyümesi ise yüzde 5.6 ile yine 5.2 olan piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşti. Hem son çeyrekte hem de yılın tamamında büyümeyi sürükleyen yüksek enflasyon nedeniyle tüketimini öne çeken vatandaşın harcamaları olurken sanayi ve ihracatın ilk üç çeyrekteki yüksek katkısı, son üç ayda terse döndü.
10 BİN DOLAR AŞILDI
2022 sonu itibarıyla GSYH 15 trilyon lirayı geçerken, dolar bazında ise 906 milyar dolarla 8 yılın en yüksek seviyesine ulaşıldı. Türkiye G20'de en hızlı büyüyen dördüncü ülke olurken, ayrıca Arabistan'ı geçerek en büyük 18'nci ekonomi oldu. Kişi başı gelirde 10 bin 655 dolarla 2017'den bu yana ilk kez 10 bin dolar sınırını geçti. Öte yandan yılın üçüncü çeyreğine ilişkin büyüme verisi yüzde 3.9'dan 4'e, ikinci çeyrek büyümesi yüzde 7.7'den 7.8'e ve ilk çeyrek büyümesi yüzde 7.5'ten 7.6'ya revize edildi. TÜİK verilerine göre milli gelirde harcamalar hesabında vatandaşın öne çektiği tüketim harcamaları büyümeyi sırtladı. 2022'nin tamamında vatandaşın tüketimi yüzde 19.7 arttı ve büyümeye 12.08 puan katkı verdi. 2022'nin son çeyreğinde yüzde 16.1 büyüyen vatandaşın tüketiminin son çeyrek büyümesine pozitif etkisi 10.34 puan olarak hesaplandı. Devletin tüketim harcamaları 2022'de yüzde 5.16 arttı ve büyümeye 0.69 puan katkı verdi. Son çeyrekte de devlet harcamaları yüzde 9 büyümeyle 1.24 puanlık katkı sağladı.
YATIRIMLAR SÜRÜYOR
Toplam yatırımlar 2022'nin tamamında yüzde 2.79 büyüyerek ekonomiye 0.7 puanlık katkı sağladı. Özel yatırımların göstergesi olan makine-teçhizat yatırımları son 13 çeyrektir üst üste yükselişini sürdürdü. Yine ilk çeyrekte inşaat yatırımlarının hızlanması ve deprem bölgesindeki makine teçhizat yatırımlarının devreye girmesiyle toplam yatırımlarda artışın sürmesi bekleniyor. İhracatın 2022 yılında yüzde 9.06 büyümesi ve ithalatın da yüzde 7.9 büyüme performansı göstermesi dış ticaretin ekonomiye olumlu katkısının azalmasına neden oldu. 2021 yılında dış ticaretin ekonomik büyümeye neredeyse 5 puana varan katkısının ardından 2022 yılında dış ticaretin pozitif katkısı 0.58 puanda kaldı. 2022'nin son çeyreğinde ise dış ticaretin katkısı negatif oldu. 2022'nin tamamında stoklardaki düşüşten ekonomik büyümeye 8.45 puan, 2022'nin son çeyreğinde ise 5.61 puan negatif katkı verdi.
İNŞAATTA KÜÇÜLME DURDU
Sanayi
2022 yılını yüzde 3.3'lük büyüme ile tamamlayarak büyümeye 0.68 puanlık destek verdi. İnşaat sektörü 2022'de 2021'de olduğu gibi küçülmesini sürdürdü. İnşaat sektörü yüzde 8.41 küçüldü ve 2022 ekonomik büyümesini 0.45 puan geriletti. Yılın son çeyreğinde ise 5 çeyrektir sürekli daralan inşaat sektörü yüzde 2 büyüdü ve 2022 son çeyrek büyümesine 0.08 katkı verdi. Deprem sonrası yeniden yapılanma ile özellikle İstanbul'da hızlanan deprem hazırlıkları sektörün 2023 yılında pozitif katkı vereceğine işaret ediyor.
FİNANSTA GÜÇLÜ BÜYÜME
Pandemi sonrası hızlı toparlanmasını sürdüren hizmetler sektörü 2022'de yüzde 11.75 büyüdü ve 2.8 puanlık katkı verdi. Finans sektörü 2022'de yüzde 21.82 büyüyerek 0.96 puan katkı sağladı. Son çeyrekte ise finans yüzde 13.4 büyüdü ve 0.54 puan katkı sağladı.
