Türkiye trafik kazaları açısından tüm dünyada ilk sıralarda yer alan bir ülkedir. Bir hafta içinde yaklaşık 100 kişinin ölümüne neden olabilecek kadar önemli bir sorun. Bu sadece can kaybı sonucu. Bir de yaralanmalar, sakat kalmalar, iş-güç kaybı, hastane masrafları, maddi zararlar katıldığında hem kişilere hem de devlete büyük bir yük getirmektedir. "Trafik canavarı olmayın!" sloganları kurallara bilerek uymayanlar, gerekli yol koşulu tedbirini almayanlar için etkili olabilir. Ama en önemli neden dikkatsizliktir. Dikkatsizliğin en önemli nedenlerinden birinin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olduğunu biliyor muydunuz?
ZAMANINDA TEDAVİ EDİLMELİ
Çocukluk döneminde yüzde 8-10 oranında görülen dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, yüzde 6-8 gençlik ve yüzde 4-5 oranında erişkin dönemde devam eder. Zamanında tedavi edilmeyen dikkat eksikliğinin madde kullanımı, kontrolsüz cinsel ilişkiler ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi risklerinin yanı sıra trafik kazalarının artışında rolü vardır. Ergenlik döneminde tüm kazalara uğrama oranları, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu çok daha fazladır. Spor aktivitelerinde yaralanmalar, ev kazalarına uğramak tedavi edilmeyen gençlerde görülür. Bunların bir kısmı hafif kazalar olmakla birlikte ailenin ve devletin sağlık masraflarını çok artırmaktadır.
KAZALARIN NEDENİ ARAŞTIRILIYOR
Tüm dünyada dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun yol açtığı trafik kazaları araştırılmaya başlandı. Gözlenen o ki, iki ile dört kattan fazla trafik kazasına neden oluyorlar. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olmayanlardan dört kat daha fazla kazaların oluşunda hatalı bulunuyorlar. Ve yaralanma oranları diğer kişilerden üç kat fazla. Bu kazaların nedenleri size tanıdık gelecektir. Kırmızı ışıkta bekleyememek, zaman ayarı yapamamak, oryantasyon bozukluğu nedeniyle yolları takip edememek ve panik halinde ani hareketler yapmak en önemli kaza nedenleri. Kaza nedenleri arasında önemli bir yer tutan alkollü araç kullanmanın, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olanlarda arttığını da düşününce konunun önemi ortaya çıkar.
SORUN ÇOCUKLUKTA BAŞLIYOR
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, çocukluk döneminde başlayıp, erişkin dönemde de devam eden, kişinin gelişim sürecine zarar veren mental bir bozukluktur. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, temel olarak dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtü kontrolsüzlüğüyle giden bir sorundur. Okul, ev, iş ve sosyal yaşamında değişik oranlarda sorunlara yol açar. Dikkatini sürdürmede güçlük (toplantı, okuma, yazma), yavaşlık, yetersizlik, zaman ayarlamada güçlük, organize olamama, engellenmeye tahammülsüzlük, aşırı konuşma, başkalarının sözünü kesme, uygunsuz yorumlar yapmak, dikkat ve konsantrasyon sorunu, planları tamamlayamama, unutkanlık, zamanı yönetememe, işlerini yarım bırakma, işte, evlilikte ve ebeveynlikte zorluklar, düşünmeden karar ve eylem, ani kızma, patlama, eşya kaybetme, fatura unutma gibi bulgular görülür. Bu bulgular motorlu taşıt kullanma yeteneğini azaltmaktadır. Oysa dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu her yaşta çocuk, ergen ve erişkin psikiyatristleri tarafından kolayca tanınabilmekte ve tedavi edilebilmektedir. İlaç ve sosyal destekle yapılan tedavi, özellikle ergenlik döneminde başlayacak başka risklerin önlenmesi için de önemlidir. Bunlardan biri de trafik kazalarıdır. Gerek ehliyet verilme aşamasında yapılacak değerlendirmelerle, gerekse zamanında tanı konularak tedaviye alınmasıyla bu riskler diğer insanlarla aynı oranlara indirilebilir. Üstelik oluşturduğu maddi ve manevi olumsuzluklar dikkate alındığında, erken tanı ve tedavinin hem devlet hem de kişiler için çok daha hesaplı olduğu görülmektedir.
