Eğitimde haritalama yöntemi olarak kullanılan zihin haritası ile birçok insan yeni fikir bulma aşamasında hızlı bir şekilde yol alır. Bir görsel beyin fırtınası aracı olan zihin haritası nedir, örnekleri nelerdir gibi sorular da birçok insanın erişmek istediği bilgilerin en başında gelir. Bu yazımızda öğrenmenin ve düşünmenin birçok sürecinde fayda sağlayan zihin haritası nasıl hazırlanır ve ne işe yarar başlıklarını sizin için derledik. Metnin devamını okuyarak bu bilgilere rahatlıkla ulaşabilirsiniz.
Özellikle eğitimde, "yapılandırmacılık" olarak bilinen eğitim kuramını destekleyen bir öğrenme aracı olan zihin haritalama, kuramda bilginin nesnel halden öznel hale dönüştürülmesi açısından çok önemlidir. Öğrencinin pasif öğrenen ve dinleyici olarak aktif öğrenen olması, bilgi ile çalışırken hayal gücünün işin içine katılarak, o bilginin uzun süre hatırlanabilir hale getirilmesi ve bilginin yapılandırılması bu haritalandırma sistemi için çok önemlidir.
Basit, anlaşılır ve bir o kadar güçlü bir teknik olan zihin haritası tekniği, yeni fikir bulma aşamasında çok etkin kullanılır. Görsel beyin fırtınası aracı olması sebebiyle metaforik olarak İsviçre çakısıyla ilişkilendirilen bu teknik, öğrenmenin ve düşünmenin birçok sürecinde fayda sağlayan ve beynin gerçek potansiyelini ortaya çıkartan marifetli bir öğrenme aracıdır.
Bir zihin haritasını anlamanın en basit yolu, onu bir şehir haritasına benzetmektir. Şehir merkezi, ana fikri temsil eder; merkezden giden ana yollar, düşünce sürecinizdeki anahtar düşünceleri temsil eder; tali yollar ise ikincil düşüncelerinizi temsil eder. Özel görüntüler veya şekiller ise, özel ilgi alanları ve özgün fikirleri temsil edebilir. Aslında zihin haritası, beynin dinamik potansiyelinin kilidini açmak için evrensel bir anahtar kullanarak, düşünceleri güçlü birer grafik işlem haline getirip fikirlerin işlenebilirliğini kolaylaştıran, kendi doğal düşüncelerimizin bir aynasıdır. Zihin haritası yönteminin bilinen en iyi yönlerinden biri, insan beynine, herhangi bir zamanda akla gelen fikirleri derhal "klasörleyebilme" yeteneği kazandırmasıdır. Akla gelen sırada düşünmek zorunda kalmak ve beyin kapasitesini kısıtlamak yerine, zihin haritası tekniğiyle tüm fikirler gerektiği zaman kullanılmak üzere yerlerini alırlar.
Özetle;
Ana fikir, konu veya odak, merkezi bir görüntüye yerleştirilir.
Ana temalar merkezi görüntüden dallar olarak yayılır.
Şubeler, ilgili satırda çizilmiş bir anahtar görüntü veya anahtar kelime içerir.
Daha az önem taşıyan konular, ilgili dalın dalları olarak temsil edilir, yani dallara bağlı bir düğüm yapısı oluşturulur.
Beyin dostu bir teknik olması, yani aynı doğadaki birçok canlı organizmadaki yapı gibi, merkezden yayılan yapısı zihin haritalamanın en önemli özelliğidir. Beynimizin çalışma prensiplerine uygun bir teknik olması gerçek potansiyelimizin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Hem analitik hem de sanatsal bir aktivite olduğundan, beyninizin tüm bilişsel işlevlerine yardımcı olacak şekilde beyninizi bütünsel bir biçimde kullanılır.
Kişisel (günlük/haftalık/aylık) planlamalar yapma,
Ders çalışırken not alma,
Problemler için alternatif çözüm arayışları içinde olma,
Kitap-makale özetleri çıkarma,
Yeni fikirler üretme gibi amaçlarla oluşturulur.
Zihin haritası örneği yapabilmek için öncelikle bir tema düşünün ve bunu sayfanın ortasına yazın.
Ana fikrinizin alt temalarını belirleyin ve merkezden onlara birer dal çizin.
Oluşturduğunuz her bir alt tema için en az iki ana nokta düşünün ve bunlar arasında da dallar oluşturun (çizdiğiniz her dal sonunda, haritanız örümcek ağı gibi görünmeye başlayacak).
Çok kısa ifadeler ve hatta tek kelimeler kullandığınızdan emin olun.
Düşünceyi çağırmak veya mesajı daha akılda kalıcı kılmak için resimler ekleyin.
Sadece bir kalem ve bir kağıtla zihin haritalamak da kesinlikle mümkündür fakat gelişen teknoloji çağının getirilerinde yararlanıp kendinize zaman kazandırmak isterseniz, düşüncelerinizi düzenlemenize ve daha sonra bunları kolayca okunabilen, sıralı bir listeye otomatik olarak aktarmanıza yardımcı olacak harika zihin haritalama yazılımı programlarının da mevcut olduğunu unutmayın.