İnsan ruhuna hitap eden, güzel duygular uyandırmayı amaçlayan şiir ahenkli bir söz sanatıdır. Belli başlı konuları işleyen şiirler türlerine göre ayrılmaktadır. Lirik, epik, didaktik, pastoral, satirik ve dramatik olarak 6 çeşide ayrılan şiirler; konularına göre şiir türleridir. Edebiyat şiir türleri birbirlerinden bağımsız, farklı konuları işler. Peki şiir türleri nelerdir? İşte edebiyat şiir türleri…
ŞİİR TÜRLERİ NELERDİR?
Edebiyat türlerinin en eskisi olan şiir, insanın duygu ve düşüncelerini ahenkli, etkileyici bir dille mısralara aktarılmasıdır. Şiir, ahenkli bir söz sanatıdır ve konularına göre şiir türleri olarak 6 çeşide ayrılır. İşte edebiyat şiir türleri…
KONULARINA GÖRE ŞİİR TÜRLERİ
Kişilerin duygularını ifade etmek kullandıkları şiir alt başlıklara ayrılmaktadır. Farklı konuları anlatmak için şiir çeşitleri kategorize edilmiştir. Peki, şiir türleri nelerdir? İşte şiir çeşitleri…
Lirik Şiir: İnsanların duygularına hitap eden Lirik şiir, insanı ilgilendiren her konuyu kapsamaktadır. Latince, Fransızca ve Yunanca kelimelerden türetilen Lirik şiir, duyguların coşkulu bir biçimde anlatıldığı bir edebiyat dalıdır. İlham dolu ve coşkun anlamlarına gelen Lirik, Antik Yunan'da kullanılıyordu. İçli bir dile sahip ve coşkun anlamlarına gelen lirik sözü, bu özellikleri taşıyan düzyazı eserlerini de kapsamaktadır. Lirizm terimi ise duyguların içten ve coşkulu bir biçimde anlatılması anlamına gelmektedir.
Epik Şiir: Yurt sevgisi ve kahramanlık konularını temele alan Epik şiirler lirik özellik taşımaktadır. Okuyucuda coşku uyandırmayı amaçlayan Epik şiirler savaş, yiğitlik ve kahramanlık gibi konular üzerine yazılır. Divan edebiyatındaki kasideler, halk edebiyatında destan, varsağı ve koçaklama gibi türler de Epik özellik taşımaktadır. Şanlı zaferle dolu tarihimizde epik şiir örnekleri bir hayli zengindir.
Pastoral Şiir: Doğaya karşı sevgi ve imrenme duygularını coşturan Pastoral şiir, doğa şiiri olarak da bilinmektedir. Pastoral şiir, Türk Dil Kurumu tarafından 'çobanlanma' olarak adlandırılmıştır. İmgesiz, sade bir dille kaleme alınan Pastoral şiirin idil ve eglog olmak üzere iki türü vardır.
Didaktik Şiir: Didaktik şiir; belirli bir konuda düşünceyi aşılamak, bilgi aktarmak ve öğüt vermek amacıyla kaleme alınmaktadır. Öğretici olarak da bilinen Didaktik şiirler, biçim olarak her ne kadar şiire benzese de edebi dil yönünden şiir değeri taşımamaktadır. Bir fikri okuyucuya benimsetmeyi amaç edinen Didaktik şiir, ahlaki ders verme amacıyla kaleme alınır.
Satirik Şiir: Günümüz edebiyatında yergi olarak da adlandırılan Satirik şiir bir olay ve durumu alaylı, iğneleyici bir dille kaleme almaktadır. Satirik şiir içerisinde ne kadar öğretici ögeler barındırsa da öğrenme amacı gütmez. Satirik şiir halk edebiyatında taşlama, divan edebiyatında hiciv adını alırken yeni edebiyatta yergi adını almıştır.
Dramatik Şiir: İnsanda acıma ve hüzün duygularını ön plana çıkarmayı amaçlayan şiirler dramatik şiirdir. Dram türündeki konuları işleyen şiir, konuyu okuyucunun gözünde canlandırmayı amaçlamaktadır.
ŞİİR ÇEŞİTLERİ ÖRNEKLERİ
Şiir çeşitleri; lirik, epik, didaktik, pastoral, satirik ve dramatik olmak üzere farklı kategorilere ayrılmıştır. İşte, konularına göre şiir türlerine örnekler…
LİRİK ŞİİR
Desem ki – Cahit Sıtkı Tarancı
Desem ki vakitlerden bir Nisan akşamıdır,
Rüzgarların en ferahlatıcısı senden esiyor,
Sende seyrediyorum denizlerin en mavisini,
Ormanların en kuytusunu sende gezmekteyim,
Senden kopardım çiçeklerin en solmazını,
Toprakların en bereketlisini sende surdum,
Senden tattım yemişlerin cümlesini.
Desem ki sen benim için,
Hava kadar lazım,
Ekmek kadar mübarek,
Su gibi aziz bir şeysin;
Nimettensin, nimettensin!
EPİK ŞİİR
Küçük Asker – Tevfik Fikret
Küçük asker, silah elde
Kahramanca ilerliyor
Karşısında bütün belde
"Kahramanım, yaşa! " diyor…
Küçük asker, küçük asker!
Vatan senden hizmet ister.
Vatan için çeker emek
Herkes; bu borcu herkesin.
Vatan demek ninen demek,
Sen nineni sevmez misin? ..
Küçük asker, küçük asker!
Vatan senden şefkat ister.
Vatan senden hayat umar,
Sen yaşarsan o canlanır;
Vatan için ölmek de var,
Fakat borcun yaşamaktır…
PASTORAL ŞİİR
Bingöl Çobanları – Kemalettin Kamu
Daha deniz görmemiş bir çoban çocuğuyum,
Bu dağların eskiden aşinasıdır soyum.
Bekçileri gibiyiz, ebenced buraların,
Bu tenha derelerin, bu vahşi kayaların
Görmediği gün yoktur sürü peşinde bizi,
Her gün aynı pınardan, doldurup testimizi
Kırlara açılırız çıngıraklarımızla…
Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski, yeni,
Kuzular bize söyler yılların geçtiğini,
Arzu, başlarımızdan yıldızlar gibi yüksek;
Önümüzde bir sürü, yanımızda bir köpek
Dolaştırıp dururuz aynı daüssılayı,
Her adım uyandırır acı bir hatırayı.
DİDAKTİK ŞİİR
İlim Kendin Bilmektir – Yunus Emre
İlim ilim bilmektir
İlim kendin bilmektir
Sen kendini bilmezsin
Ya nice okumaktır
Okumaktan murat ne
Kişi Hak'kı bilmektir
Çün okudun bilmezsin
Ha bir kuru emektir
Dört kitabın ma'nisi
Bellidir bir elifte
Sen elifi bilmezsin
Bu nice okumaktır
SATİRİK ŞİİR
Belli Değil – Ruhsuti
Adalet kalmadı hep zulüm doldu
Geçti şu baharın gülleri soldu
Dünyanın gidişi acaip oldu
Koyun belli değil kurt belli değil.
Çarh bozulmuş dünya ıslah olmuyor
Ehli fukaranın yüzü gülmüyor
Ruhsati de dediğini bilmiyor
Yazı belli değil hat belli değil.
DRAMATİK ŞİİR
Elektra – Sophokles
Koro: Sözlerinde pek ileri gitme, dikkat et.
Felaketinin nereden geldiğini bilmiyor musun?
Kendini böyle feci bir akıbete düşüren sensin.
Çünkü kederli halinle daima kavga çıkararak
Istırabına ıstırap kattın.
Elektra: Kötülük beni kötülüğe zorladı.
Biliyorum, öfkemin ne olduğunu biliyorum.
Fakat felaketler içinde dahi ömrüm oldukça
Çılgın gözyaşlarıma son vermeyeceğim.
Kimden, ne zaman, soylu dostlarım,
Hayırlı bir söz işiteceğim.