Uzun yıllar boyunca saltanat sistemi ile yürütülen Osmanlı Devleti'nin, dünya düzeninde yaşanan değişimler ile birlikte yönetim sisteminde de değişimler yaşanmıştır. Bunlardan en önemlisi ise saltanat sisteminin kaldırılmasıdır. Babadan oğula geçen ve halkın yönetimde söz sahibi olmasına izin vermeyen bu sistem 1922 yılında kaldırılmış ve cumhuriyet sistemi benimsenmiştir.
Saltanatın kaldırılması hangi ilke?
Osmanlı Devleti, tarih boyunca farklı coğrafyalarda, farklı milletleri yönetmiştir. Ancak Fransız İhtilali ile birlikte tüm dünyada milliyetçilik, cumhuriyetçilik ve demokrasi gibi kavramlar benimsenmiştir. Bu ihtilal Osmanlı Devleti'ni de etkilemiş ve yabancı devletlerin de topraklar üzerindeki etkinliğinin artması ile saltanat ile yönetilen İstanbul Hükümeti'ne karşı Türkiye Büyük Millet Meclisi kurulmuştur. Bununla birlikte saltanatın kaldırılması da en önemli gündemlerden biri olmuştur. Saltanatın kaldırılmasına yol açan ilkeler ise İnkılapçılık, Cumhuriyetçilik ve Laikliktir.
Saltanatın kaldırılması tarihi
Saltanatın kaldırılması aynı zamanda padişahlığın da kaldırılması demektir. Saltanatın kaldırılması ilk olarak TBMM'de 30 Ekim 1922 yılında görüşülmeye başlamıştır. Doktor ve siyasetçi olan Rıza Nur tarafından ilk kez saltanatın kaldırılması teklif edilmiştir. Saltanat ne zaman kaldırıldı? Sorusunun cevabı ise 1 Kasım 1922 tarihidir. TBMM'nin kabul ettiği 308 numaralı "Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili hakikisi olduğuna dair" isimli kararnamedir. Saltanatın kaldırılmasından 11 ay sonra Cumhuriyet ilan edilmiştir. Saltanatın kaldırılmasının ardından yönetimde yaşana değişimler ise şunlardır: