Refleksif kelimesine genellikle günlük yaşantımızda ve sanat gibi alanlarda pek çok kez karşılaşmışızdır. Dilimize Fransızcadan geçen bu kelimenin anlamı, farklı alanlarda kullanıldığında değişiklik gösterecektir. Bu nedenle kafa karışıklığı yaratabilir. Bu alanlardan birisi olan felsefede, refleksif düşünmenin ne anlama geldiği merak edilmiştir. Felsefi bir terim olarak karşımıza çıkan refleksif, sorgulayıcı felsefeye dayanır. Felsefenin yanı sıra gündelik hayatta da kullandığımız bu kelimeye pek yabancı değilizdir. Refleksif kelimesiyle daha önce karşılaşan kişi, bu kelimenin anlamını merak eder ve araştırır. Halk arasında kullanılan anlamıyla bu kelimenin önemini kavramak gerekir.
Refleksif kelimesini daha önce duymuşsunuzdur. Pek çok alanda karşımıza çıktığı gibi, gündelik hayatta da aşina olduğumuz kelimelerden birisidir. Refleksif kelimesinin anlamı, bir şeyin kendi kendine dönmesidir. Bunun yanı sıra refleksif, bir bağlamın neden ve sonuç ilişkisinin birbirini etkilemesi durumu olarak karşımıza çıkar.
Refleksive diğer adıyla düşünsellik ise, neden ile sonuç arasındaki ilişkinin kendisine dönen olguların niteliği ya da neden-sonuç arasındaki döngüsel harekettir. Refleksif bu durumlarda sürekli bir döngüyü ifade eder.
Refleksif kelimesinin anlamı kısaca, bir şeyin döngüsel süreç içerisinde tekrar kendine dönmesidir. Refleksif davranış ise istemsiz bir şekilde davranışın tekrarlanmasıdır. Yani refleksif olmak, bir kişinin bir şeye cevap araması için bilgiyi kendi içinde bulmasıdır. Bir nevi bilgiyi kendi içinde sorgulayarak cevap arar.
Bu kelime halk arasında da sıkça kullanılır. Gündelik yaşamda kullanılan refleksif, sahip olunan bilgileri sorgulayan zihnin kendi kendine dönmesi demektir. Refleksif, zihinde var olan düşüncelerin tekrar gözden geçirme, değerlendirme ve eleştirme noktasında önemli bir yere sahiptir.
Felsefi bir terim olan refleksif, düşünce herhangi bir eşyaya veya duruma yönelik oluyorsa, düşüncenin kendine yönelmesi, yani kendine konu ederek başka bir düşünceyi ortaya çıkarması olarak tanımlanır. Bu durumda felsefi bilgi kavramları varlık, süje, obje ve bilgidir. Refleksif olguda bilginin bilgisi görülene kadar bu kavram sorgulanır.
Bir düşünce kendi üzerine tekrar yönelir. İnsan düşünen bir varlık olarak, kendi düşüncesini özne olarak ele alır ve tekrar düşünür. Böylece insan kendisini obje yerine koymuş olacaktır. Bu düşünce bir olaya, bir nesneye yönelebileceği gibi, bireyin kendisine de yönelebilir.
Refleksif kelimesini anlamak için, farklı anlamlarda kullanılma şeklini bilmek gerekir. Bu yüzden refleksif ile ilgili pek çok örnek mevcuttur. Bu örnek cümleler aşağıdaki gibidir:
Sanat alanında; oyuncunun bir anda kameraya bakıp konuşmaya başlaması, bir yönetmenin filmin içinde görünmesi örnekleri verilebilir.