Pulse oksimetre adı verilen aletler, dakika başına düşen kalp atış hızımızı ve kanımızda bulunan oksijen miktarını ölçmeye yarar. Kolay ve basit şekilde kullanılabilen bu aletler, ölçtükleri değerleri kayıt altına da alabilmektedir. Pulse oksimetreler, teknolojik gelişmelerin sonucunda ortaya çıkmış ve ilk olarak 1970'li yıllardan itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle, anestesi birimlerinde ve yoğun bakım ünitelerinde çok pratik ve yaygın şekilde kullanılmaktadır. Aynı zamanda, özellikle Covid-19 pandemisi döneminde ev kullanıcıları için de büyük kolaylık sağlamıştır. Hastaların kanlarındaki oksijen düzeyini ve nabızlarını hastaneye gitmeden, kendi evlerinde pratik bir şekilde ölçmelerine yaramıştır.
Pulse oksimetreler, dokulardan geçen ışıktan yararlanarak ölçüm yapan aletlerdir. Bu aletlerin üzerinde ışık kaynağı ve algılayıcıdan oluşan sensörler vardır. Sensör aparatının arasına parmak veya kulak memesi gibi dokular yerleştirilerek, ölçüm yapılabilir.
Pulse oksimetrelerin çalışma prensibi, alyuvarların içinde bulunan hemoglobinin oksijen tutup tutmadığına göre farklılaşan renkleri tespit etmeye dayanır. Kanın renginden kandaki oksijen oranını tespit eder. Çünkü kanın taşıdığı oksijen taşıma miktarına bağlı olarak renginde değişiklik olmaktadır. Kandaki alyuvarların oksijen miktarı arttıkça, kanın rengi parlak kırmızı olur.
Tam tersi durumda ise kanın parlaklığı azalır. İşte pulse oksimetreler kanın renk tonundaki bu farklılaşmayı algılayarak çalışır. Cihazın içinde bulunan sensörler, aynı zamanda atardamarların dakika başına atış sayısını da tespit eder. Bu şekilde, hastanın nabzı da tespit edilmiş olur.
Pulse oksimetre kullanımı oldukça kolay olan bir alettir. Kan atış hızını ya da kanındaki oksijen oranını tespit etmek istediğimiz hastanın parmağı cihazın iki kanadı arasına sıkıştırılmak suretiyle cihaz çalıştırılır. Ölçüm sırasında hasta herhangi bir şekilde acı ya da ağrı hissetmez.
Cihazın üzerinde bulunan fotoelektrik sensörleri ölçümleri yaparak ölçüm sonuçlarını dijital ekran üzerinde gösterir. Pulse oksimetre, el parmağı üzerinden ölçüm yapabildiği gibi, ayak parmakları ya da kulak memesi gibi organlar üzerine takılarak da kullanılabilir.
Bazı hastalıklara sahip kişilerin nabız ve kandaki oksijen miktarlarının düzenli ve pratik takibi önemlidir:
Pulse oksimetrelerin tamamı aynı prensip üzerine çalışır. Farklı pulse oksimetreler arasında sensörlerin kalitesi, bataryanın kapasitesi ya da alarm gibi özellikler bakımından farklılıklar olabilmektedir. Bu bakımdan, farklı kalitelerde pulse oksimetreler vardır. Daha uzun ömürlü olması ve daha sağlıklı ölçüm yapabilmesi bakımından, kaliteli pulse oksimetre kullanmakta yarar vardır.