Parşömenden önce kullanılan en yaygın kağıt çeşidi papirüstür. Parşömen ilk bulunduğu yıllarda papirüsün popülerliği geçmekte zorlanmış olsa da sonrasında parşömen kağıdı da papirüs kağıdı kadar popüler olmuş ve kullanımı yaygınlaşmıştır. Parşömen kağıdının daha geç yaygınlaşmasının altında yatan sebebin, parşömen kağıdı yapmanın ustalık istemesi oluşu parşömen kağıdının son halini uzun denemeler sonucunda alışı olarak bilinmektedir.
PARŞÖMEN KAĞIDI NEDİR?
Parşömen kağıdı resim yapmak ve yazı yazmak için kullanılan bir kağıt türüdür. Hayvan derisini incelterek yapılmaktadır. Charta Pergamena ikilemesinden diğer dillere geçen parşömen kağıdının latince anlamı Bergama Kağıdı demektir. Parşömen, hayvan derisinin fazlalıklarından arıtılıp gerilerek kurutulması ile üretilmektedir. Günümüzde parşömen kağıdı adı altında satılan kağıtlar asıl parşömen kağıdından çok daha farklı özelliklere sahiptirler.
PARŞÖMEN KAĞIDINI KİM BULDU?
Parşömen kağıdının hikayesi konusunda pek çok farklı inanç olsa da bunlardan en yaygını parşömeni bir kütüphane müdürü olan Krastek'in bulmuş olduğudur. antik Yunan efsanesinde anlatılana göre, o dönemlerde Bergama Kütüphanesi giderek genişliyordu. Bunun üzerine Mısır Kralı Bergama Kütüphanesi'nin dönemin en geniş kütüphanelerinden olan İskenderiye kütüphanesini geçmesinden korkarak Bergama'ya yapılan papirüs ihracatına son verdi. O zamanlar Perganon'un krallığını yapan II. Eumenes halkından bir kağıt icat etmelerini istedi. Kağıdı icat eden kişiye büyük ödüller vaat edilmişti. Bunun üzerine Krastek deri parçalarını kurutup üzerine yazı yazılmaya ve çizim yapılmaya hazır hale getirmiş ve krala sunmuştur.
İlk bulunma yeri Bergama olsa da M.Ö II. Yüzyıldan itibaren bütün dünyaya yayılan parşömen kağıdı, IV. Yüzyıla kadar papirüs ile birlikte yaygın bir şekilde kullanılmaya devam etmiştir. Parşömen kağıdı, yırtılamaması, yanmaması, çok dayanıklı olması ve hayvanların bulunduğu her yerde kolayca üretilebilmesi gibi özellikleri göz önünde bulundurularak kısa sürede çok hızlı bir şekilde dünyaya yayılabilmiştir. Günümüzde de farklı şekillerde bile olsa parşömen kağıdı hala karşımıza çıkabilmektedir. Parşömen hangi uygarlığa aittir ve parşömen nerede icat edildi sorularına cevap olarak parşömenin Mısır'ın Bergama kentinde icat edildiğini söylemek yeterli olacaktır.
PARŞÖMEN NEYDEN YAPILIR?
Parşömen yapımında hayvan derisi kullanılmaktadır. Hayvandan alınan deri öncelikle temizlenmektedir. Temizleme işlemi için kirece yatırılan deri yağ, kıl ve fazlalık olan etlerinden arındırılmaktadır. Sonrasında derinin yazıma uygun hale getirilebilmesi için deri gerilerek kurutulur, kurutma işlemi tamamlanınca da zımparalanarak düz bir zemin haline getirilir.
Bugün bile çoğu insan parşömen yapımını bir zanaat olarak görmektedir. Günümüzde sıklıkla kullanılan kağıtların üzerindeki yazılar dayanıklı değildir ancak bir parşömenin üzerinde bir yazı yüzyıllar hatta bin yıllarca kalabilmekte ve ilk günkü halini koruyabilmektedir.