Okur yazar nasıl yazılır, öğrenciler ve hatta yetişkinler tarafından cevabı araştırılan bir sorudur. TDK okuryazar doğru yazılışı birleşik mi yoksa ayrı mı diye düşünenlerin, bunun birleşik kelimeler arasında bulunduğunu ve bundan dolayı ayrı yazılamayacağını öğrenmeleri gerekir. Kalıplaşmış bir tanım olan okuryazar sözcüğünün Türk Dil Kurumu'na (TDK) göre anlamı nedir? Doğru yazılışı ve kullanımı nasıldır?
Bilindiği üzere Türkçede çok sayıda birleşik kelime bulunur. Bu kelimeler, iki ayrı veya benzer anlama sahip olan kelimelerin bir araya gelmesiyle oluşurlar. Birleşik sözcükler kendi içinde, kuruluşuna göre birleşik kelimeler ve anlamlarına göre birleşik kelimeler olmak üzere temel olarak ikiye ayrılırlar. Kuruluşuna göre birleşik kelimeler; iki veya ikiden fazla kelimelerin birleşmesi sonucu ortaya çıkan ve yapı olarak birleşik olan sözcüklerdir. Buzdolabı, Anıtkabir, gecekondu ve sivrisinek buna örnek olabilirler.
Anlamlarına göre birleşik kelimeler; iki veya çok daha fazla sözcüğün birleşerek, anlam olarak farklı bir kelime meydana getirmesidir. Birleşen iki ayrı sözcük, artık anlam bakımından bambaşka bir nesneyi veya durumu tanımlar. Örnek olarak, yavruağzı, kuşbaşı, hanımeli, kadınbudu verilebilir. Ancak bazı durumlarda birleşen kelimelerden biri kendi anlamında, diğeri ise farklı anlamda kullanılmış olabilir. Okuryazar gibi her ikisi de kendi anlamında kullanılan birleşik kelimeler de bulunur. Türk Dil Kurumu'na (TDK) göre bu sözcüğün doğru yazılışı ise şu şekildedir;
Okuryazar
Eli kalem tutan, okuma ve yazma bilen, temel veya daha üst seviyede eğitim almış olan insanları ifade eden okuryazarın, bitişik olarak olarak yazılması doğrudur. Çünkü Türkçeye göre birleşik kelimelerin hepsi kalıplaşmış ifadelerdir ve birleşik yazılırlar. Aşağıda okuryazar sözcüğünün nasıl kullanıldığına dair bazı örnekler verilmiştir.
Babam okuryazar olmadığı için formu dolduramamış.
Onun gibi okuryazar bir insana böyle davranmak yakışmıyor.
Ben de isterim evlatlarımın okuryazar insanlar olmalarını.
