Eski uygarlıklar bıraktıkları maddi ve manevi miraslarla anılırlar. Anadolu ve Mezopotamya coğrafyasında hüküm sürmüş Akad, Sümer, Hitit, Elam, Asur ve Babil gibi medeniyetlerin bugüne ulaşan kültürel miraslarının yanında bilim, sanat ve hukuk gibi alanlara önemli katkılar olmuştur. Bu Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin insanlığa katkıları ve en önemli etkileri neler sadece tarihçilerin değil tüm insanlığın ilgilendiği sorulardır.
İnsanoğlu dünya üzerinde var olduğundan beri deneyimleyerek bilgi edinmiş ve edindiği bu bilgileri akılla işleyerek teknik ve pratik sonuçlara varmıştır. En eski insan topluluklarından bu yana birikerek gelen bilgi modern bilimin, teknolojinin, sanatın, hukukun, siyasetin, ticaretin ve nihayetinde kültürün temellerini atmıştır. Hemen medeniyetin bu zincire katkısı olmuştur ama Anadolu ve Mezopotamya'da kurulan uygarlıkların insanlığa katkısı ve şimdiki dünyaya etkisi yadsınamaz. Başta Sümerler olmak üzere Babiller, Akadlar, Hititler, Asurlular ve Elamlar bu medeniyetlerdendir.
Sümerler M.Ö. 4000 yılı civarında günümüz Irak topraklarında yani Mezopotamya'da kurulmuş olan ilk medeniyetlerden biridir. Bu medeniyet yazının icadıyla insanlığa büyük bir katkı sunmuştur. Sümerler çivi yazısını geliştirerek bilgiyi kaydetme ve aktarma yolunda insanlık tarihinin en önemli adımlarından birini atmışlardır. Sümer tabletlerinde matematik, astronomi ve tıp alanında önemli bilgiler de bulunur. Aynı zamanda ay yılı esaslı ilk takvimi oluşturarak zamanın ölçülmesi konusunda da insanlığa rehber olmuşlardır.
Akadlar Mezopotamya'da M.Ö. 2300 yıllarında Sargon'un öncülüğünde ilk imparatorluğu kurmuşlardır. Akad İmparatorluğu dil ve kültür alışverişini yayarak Mezopotamya'daki kültürel birikimi genişletmişlerdir. Akadlar Sümer yazısını geliştirerek Akad diline uyarlamış ve bölgedeki kültürel çeşitliliğin yayılmasına katkıda bulunmuşlardır. Ayrıca ilk merkezi imparatorluğu kurarak idari sistemlerin gelişiminde rol oynamışlardır.
Anadolu uygarlıklarından biri olan Hitit medeniyeti M.Ö. 1600 civarında Orta Anadolu'da kurulmuştur. Büyük bir medeniyet kuran Hititler diplomasi ve hukuk alanında önemli adımlar atmışlardır. İlk yazılı antlaşma olarak bilinen Kadeş Antlaşması'nı Mısır ile imzalayan Hititler, diplomasi ve uluslararası ilişkilerin temellerini atmışlardır. Aynı zamanda kendilerine özgü hukuk kuralları geliştirmişler ve kanunlarını yazılı hale getirerek hukukun sistematik hale gelmesine katkıda bulunmuşlardır.
Elamlar günümüzdeki İran topraklarında yaşamış olup M.Ö. 3000'li yıllardan itibaren tarih sahnesine çıkmışlardır. Mezopotamya kültürüyle yoğun etkileşim içinde olan Elamlar tarım ve ticaret alanında önemli gelişmelere imza atmıştır. Elamlar Mezopotamya ile Anadolu arasında ticaret yollarını geliştirerek ekonomik ve kültürel alışverişi hızlandırmış, ayrıca bronz ve demir işlemeciliği gibi teknolojik yeniliklerde önemli bir rol oynamışlardır.
Asurlular Mezopotamya'da askeri gücü ve ticari ağı ile bilinen bir medeniyettir. M.Ö. 2000'lerde kurulan Asur ticaret kolonileri Anadolu'ya kadar uzanan ticaret yollarıyla, kültür ve bilgi alışverişini teşvik etmiştir. Asurlular ticaretle birlikte hukuk ve ekonomi alanında da birçok yenilik sunmuşlardır. Ticaret kolonileri aracılığıyla Anadolu'ya yazıyı taşıyan Asurlular, bölgedeki medeniyetlerin bilgi birikimine katkıda bulunmuşlardır. Asur ticaret ağı farklı kültürlerin bir araya gelmesini sağlayarak hem Mezopotamya hem de Anadolu için kültürel zenginlik yaratmıştır.
Babil Mezopotamya'daki en görkemli medeniyetlerden biridir. Babiller Hammurabi Kanunları ile adalet anlayışını sistematik hale getirmiş, toplum düzenini sağlama konusunda ileri bir aşama kaydetmişlerdir. Babil medeniyetindeki astronomi çalışmaları bilimsel düşüncenin temellerini atarak gezegen hareketlerini incelemeye ve takvim geliştirmeye yönelik önemli adımlar meydana getirmişlerdir. Babil Kulesi ve Babil Asma Bahçeleri gibi yapılar insanlık tarihinin en dikkat çekici eserleri arasında yer alarak sanat ve mimari alanlarında da ilham verici olmuştur.