İktisat bölümü öğrencilerin adını sıkça duyduğu ve finansal alanda öne çıkan terimlerden biri marjinal faydadır. Marjinal fayda, herhangi bir malın fiyatının bir birim artması sonrası malın toplam faydasında yarattığı değişikliğe denir. Marjinal fayda kendi içerisinde azalan marjinal fayda kanununa sahiptir.
MARJİNAL FAYDA NEDİR?
Marjinal fayda bir mal veya hizmet için son küçük bir birim tüketim artışının sağladığı pozitif faydadır. Bu ifadeye göre eğer herhangi bir mal veya hizmetinin tüketim miktarı artarsa tüketicinin faydası da artacaktır ve aksi ifade de doğru olup bir malın tüketim miktarı azalırsa tüketicinin faydası da azalacaktır. Eşit marjinal fayda kanunu ise, tüketicinin para gelirini mallar arasında mallar arasında dağıtacağını, böylece her bir mal için harcanan son rupiden türetilen hacminin eşit olacağını belirtir.
MARJİNAL FAYDA NASIL HESAPLANIR?
MARJİNAL FAYDA FORMÜLÜ
MARJİNAL FAYDA SORU ÇÖZÜMÜ
ÖRNEK: X malının fiyatı Y malının fiyatına eşitken tüketici faydasını maksimize ediyorsa, X ve Y mallarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ( Sayıştay 2006 )
A- X'in marjinal faydası Y'ninkine eşittir.
B- Gelirin arttığı durumda bile tüketilen X ve Y malı miktarları değişmez.
C- X ve Y malları tamamlayıcı mallardır.
D- X ve Y malları tam ikame mallardır.
E- Tüketilen X malı miktarı Y malı miktarına eşittir.
Cevap: X malının marjinal faydası X malının fiyatını yansıtması gibi Y malının marjinal faydası da Y malının fiyatını yansıtmaktadır. Buradan malların marjinal faydalar oranı ve fiyatlar oranına ilişkin olarak;
MUX : MUY = PX : PY eşitliğine ulaşılabilir.
Gerekli düzenlemeler yapıldığı takdirde, MUX/PX = MUY/PY eşitliğine ulaşılır. X ve Y malları için, bu malların fiyatlarının eşitliğinde faydasını maksimize eden tüketici açısından X ve Y mallarının marjinal faydalarının da eşit olduğu söylenebilir.
Yanıt, A seçeneği
ÖRNEK: Marjinal maliyetin tanımı aşağıdaki ifadelerin hangisinde doğru olarak tanımlanmıştır? (Sayıştay 2006)
A- Toplam maliyetin toplam çıktı miktarına oranıdır.
B- Bir birim daha fazla emek istihdam etmenin toplam maliyette yaratacağı değişmedir.
C- Bir birim daha fazla çıktı üretmenin toplam maliyette yarattığı değişmedir.
D- Toplam çıktı miktarının toplam maliyete oranıdır.
E- Bir birim daha fazla sermaye istihdam etmenin toplam maliyette yaratacağı değişmedir.
Cevap: Üretimde kullanılan bütün girdilerin toplamı toplam maliyeti vermektedir. Çıktıda bir birimlik artışla sonuçlanan toplam maliyetteki değişme ise marjinal maliyeti vermektedir. Bu haliyle marjinal maliyet, toplam maliyet eğrisinin birinci derece türevine eşit olmaktadır.
Yanıt, C seçeneği
ÖRNEK: Tekelci bir firmanın marjinal hasılatı 20 ve talebin fiyat esnekliği -2 olduğuna göre, bu firmanın karını maksimize eden fiyat düzeyi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir ? (Sayıştay 2006)
A- 0 B- 15 C- 20 D- 40 E- 45
Cevap : Lerner Endeksi ile tekelcinin fiyat belirleme gücü ölçülür. Tekelcinin denge koşullarında türetilen Lerner Endeksi :
P-MC /P = 1 /IedI
şeklinde hesaplanmaktadır. Buna göre :
P-20 /P = 1 /I -2 I
2P-40=P
P=40
Yanıt, D seçeneği