Magna Carta nedir, maddeleri nelerdir? Magna Carta Libertatum hangi ülkenin kralıyla yapılmış bir sözleşmedir?

İngiltere'de, kral ile soylu baronlar arasında bir mücadele sürmekteydi. Kralın toplum üzerinde uyguladığı ağır vergi politikaları, halkı zorlamakla birlikte aynı zamanda baronlarda da büyük rahatsızlık oluşturmuştur. Papa ile de çeşitli anlaşmazlıklar yaşayan İngiliz Kralı John'un hakimiyeti hem din adamları hem de soylular arasında huzursuzluğa yol açmıştır. Bu anlaşmazlıklar üzerine Papa ve baronlar ortak hareket ederek krala karşı cephe almışlardır. Kral John'un 1214 yılında Fransızlar karşısında yaşadığı bir yenilgi üzerine baronlar, krala karşı başkaldırmıştır. İngiltere'de önemli bazı yerleri hakimiyet altına alan derebeyler ya da baronlar, kralı kendi haklarını tanımaya ve genişletmeye mecbur bırakmışlardır. 1215 yılında imzalanan Magna Carta, kralın kendi yetkilerini kısıtlamayı ve derebeylerin yetkilerini genişletmeyi kabul ettiği bir sözleşme olmuştur. Her ne kadar sıradan yurttaşlar lehine çok büyük değişikliklere yol açmasa da Magna Carta, derebeylerin ve din adamlarının yetki alanını genişletmiştir.

MAGNA CARTA TARİHİ

Magna Carta'nın ilan edildiği Avrupa ülkesi, İngiltere'dir. Magna Carta sözleşmesi İngiliz Kralı John ile baronlar arasında imzalanmıştır. Magna Carta'nın imzalanmasına giden süreçte, Kral John ve soylu baronlar arasında süregiden anlaşmazlıklar vardı. Kral John, savaşlarda kendi ordusuna katılmayan baronlardan, bunun yerine yüksek vergiler almaya kalkmıştır. 1215 yılında baronlar ve Krallık arasında çatışmalar gerçekleşmiştir. Bu çatışmaların ardından, zaten bir önceki yıl Fransızlar karşısında bir önceki yıl yenilgiye uğramış olan Kral John, baronların ve din adamlarının dayattığı bazı kararları içeren ve kendisinin yetkilerini kısıtlayan Magna Carta adlı belgeyi imzalamak durumunda kalmıştır.

MAGNA CARTA HANGİ ÜLKENİN KRALIYLA YAPILMIŞ BİR SÖZLEŞMEDİR?

Magna Carta, İngiltere kralıyla yapılmış bir sözleşmedir. Baronlar ve İngiliz Kralı arasında yapılan bu sözleşme, başlangıçta yalnızca kral, soylu baronlar ve din adamları arasındaki güç mücadelesinin sonucu olarak imzalanmıştır. Hatta kısa bir süre uygulamada kaldıktan sonra devre dışı kalmıştır. Daha sonrasında ilerleyen yıllarda bu belgede yazılı olan hükümler temel alınarak yeniden kralın yetkilerini sınırlandıran adımlar atılmıştır. Her ne kadar başlangıçta hakim güçlerin güç dengesiyle ilgili bir metin olarak imzalanmışsa da zaman içinde genel olarak halkın yaşam koşullarını ve özgürlüklerini iyileştiren hükümler de ortaya koymuştur.

MAGNA CARTA KAÇ YILINDA İMZALANMIŞTIR?

Magna Carta, 1215 yılında imzalanmıştır.

MAGNA CARTA MADDELERİ

Magna Carta, toplam 63 maddeden oluşan bir sözleşmedir. Magna Carta'nın önemli maddelerinden bazıları şunlardır:

• 39. Madde: "Özgür hiç kimse kendi benzerleri tarafından ülke kanunlarına göre yasal bir şekilde muhakeme edilip hüküm giymeden tutuklanmayacak, hapsedilmeyecek, mal ve mülkünden yoksun bırakılmayacak, kanun dışı ilan edilmeyecek, sürgün edilmeyecek veya hangi şekilde olursa olsun zarara uğratılmayacaktır."
• 3. Madde: "Yasalar dışında hiçbir vergi, yüksek rütbeli kilise adamları ile baronlardan meydana gelen bir kurula danışılmadan, haciz yoluyla veya zor kullanılarak toplanılamaz."
• 2. Madde: "Adalet satılamaz, geciktirilemez, hiçbir hür yurttaş ondan yoksun bırakılamaz."

MAGNA CARTA İLE SENEDİ İTTİFAK ARASINDAKİ BENZERLİKLERİ

Sened-i İttifak, Osmanlı Sadrazamı Alemdar Mustafa Paşa'nın, âyanları İstanbul'da toplayarak imzaladığı bir anlaşmadır. Bu anlaşma, Türklerin tarihindeki ilk anayasal belge olarak bilinir. Bu anlaşma ile Magna Carta arasında bazı benzerlikler vardır:

• Sened-i İttifak da tıpkı Magna Carta'nın derebeylerle imzalanmış olması gibi, toplumda güç sahibi, önder kişiler olan âyanlarla imzalanmıştır.
• Her iki metin de merkezi yönetimin yetkilerini sınırlandıran hükümler içerir.
• Her iki metinde de cezaların yönetimin keyfi uygulamaları şeklinde olmasının önüne geçebilecek hükümler vardır.
• Vergilerin belirlenmesi ve vergi politikası konusunda toplumdaki güç sahibi gruplar, hükümdarla birlikte söz sahibi olacaktır.

MAGNA CARTA SONUÇLARI

Magna Carta'nın önemli sonuçları olmuştur. Bunlardan bazıları:

• Derebeyler, kralın karşısında geçmişte olduğundan daha güçlü bir konum elde etmişlerdir.
• Tarihte imzalanan en önemli belgelerden biridir, çünkü halkın geneline verilen hak ve özgürlüklerin de temelini oluşturmuştur.
• Bir parlamentonun oluşmasına neden olmuş ve parlamenter sistemin temelleri atılmıştır.