Günümüz Türkiye'sinde olduğu gibi, geçmişte Türk İslam yönetimlerinin hakim olduğu tüm coğrafyalarda, kervansaray görmek mümkündür. Kervansaray yapılış amacı, günümüzle değil; geçmişimiz ile açıklanabilir. Peki, kervansaray nedir? Dilerseniz özellikle Osmanlı'daki kervansaraylar hakkındaki haberimizi birlikte inceleyelim...
Şehir içinde dinlenme ve ticaret amacı ile yapılan yapılar için kullanılmakta olan hanların yanı sıra; şehirlerarasında bulunan yollarda baniler vesilesiyle yaptırılan ve çeşitli ihtiyaçları sağlayacak biçimde olanlara da kervansaray ismi verilmekteydi. Kervanlar bu kervansaraylarda geçici olacak şekilde konaklayabilir, birlikte getirmiş oldukları ürünleri pazarlayabilir ve para işlerini yapabilirlerdi. Kısacası kervansaray, kervanların ticaret yolları üstünde kurulmuş olan konak yerleri idi ve Türk-İslam Devletleri içerisinde yolcu ve tüccarların dinlenebilmesi amacı ile yapılmış olan hayır kurumları idi.
Türk İslam devletleri içerisinde, özellikle de Osmanlı Devleti içerisinde önemli bir yere sahip olan kervansaray yapıları çeşitli özelliklere sahiptir. Bu özellikler şu şekilde örneklendirilebilir;
Birçok özelliği ve hizmeti içinde barındırmış olan han ve kervansarayların ilk yapım amacı savaş için kale iken; Osmanlı İmparatorluğu zamanında bu amaç ticaret, dinlenmek ve konaklamak üzerine gelir kazandıran vakıf yapıları olarak değişmiştir. Ayrıca kervansarayların yapılış amaçları arasında;
Türk İslam devlet yönetimleri içerisinde tüm bu özelliklere ve amaçlara sahip olan kervansaraylar, en çok da Osmanlı döneminde etkisini sürdürmüş ve ne yazık ki yine Osmanlı döneminde etkisini kaybetmiştir. Osmanlıdaki kervansaraylar ise şu şekilde örneklendirilebilir;
