Fiiller, bir dilin yapı taşlarından biridir. Düşünceleri ifade etmek, anlatım yapmak ve iletişim kurmak için ihtiyaç duyarız. Türkçede fiiller, anlamlarına göre üç temel kategoriye ayrılır: iş bildiren (kılış fiilleri), oluş bildiren (oluş fiilleri) ve hareket bildiren (durum fiilleri) fiiller. İş, oluş, hareket bildiren kelimeler nelerdir, örnekleri neler, nasıl ayırt edilirdemeden önce bu ayrımın, fiilin ifade ettiği eylemin niteliğine ve öznenin bu eylemle olan ilişkisine göre yapıldığını belirtmeliyiz.
İş Bildiren Fiiller: yemek, yazmak, okumak, çalışmak, inşa etmek, üretmek, temizlemek, tamir etmek, çizmek, söylemek.
Oluş Bildiren Fiiller: büyümek, küçülmek, değişmek, gelişmek, oluşmak, erimek, donmak.
Hareket Bildiren Fiiller:
• Dün gece erkenden uyumuşum.(uyumak)
• Arkadaşım yan binada oturuyor.(oturmak)
• Saksıyı köpek kırmış. (kırmış fiili iş bildirir)
• Odaya girdiği anda montunu masaya fırlattı. (fırlattı fiili iş bildirir)
• Eve girdiğimde bilgisayarın başında gülüyordu. (gülüyordu fiili hareket bildirir)
• Arkadaşımın kedisi oldukça yaşlandı. (yaşlandı fiili oluş bildirir)
• Evimizin arkasındaki çimenler biraz uzamış.( uzamış fiili oluş bildirir)
Fiil türlerini ayırt etme ipuçları şunlardır:
1. Nesneye Yönelik Sorular (Neyi, Kimi?):
Eğer eylemin etkilediği bir nesne bulunabiliyorsa, bu iş fiilidir.
Örneğin: "Ayşe mektup yazdı." (Neyi yazdı? → Mektubu)
2. Eylemin Kendiliğinden Olup Olmadığı:
Eğer eylem, bir özne tarafından yapılmadan kendiliğinden meydana geliyorsa, bu oluş fiilidir.
Örneğin: "Gökyüzü karardı." (Bu eylem, bir özne olmadan gerçekleşmiştir.)