Mezopotamya'nın en verimli toprakları arasında ilk sıralarda yer alan Hevsel Bahçeleri, Diyarbakır'ı çevreleyen surların hemen dışında yer alması sayesinde ziyaretçilerine tarih ile doğanın iç içe geçtiği muhteşem bir manzara sunar. Peki Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne gidenlerin mutlaka görmesi gereken Diyarbakır ve Hevsel Bahçeleri nerede, hangi ilçede ve nasıl gidilir? İşte Diyarbakır Hevsel Bahçeleri yol tarifi...
Hevsel Bahçeleri, binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan Mezopotamya'nın verimli topraklarından biridir. Bu bahçeler tarih boyunca bölgenin tarımsal üretim merkezi olmuş ve birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Hevsel Bahçeleri'nde 8 bin yıldır hiç ara vermeden aralıksız tarım yapılmıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin tahıl ambarı olan bu bahçeler aynı zamanda bir konaklama ve dinlenme alanı olarak da kullanılmış. Zira Hevsel Bahçeleri İpek Yolu üzerinde yar alır ve geçmişte İpek Yolu'ndan gidecek kervanlar Diyarbakır'ın On Gözlü Köprü'sünden geçip bu bahçelerde konaklarlarmış. İpek Yolu'nu kullanan pek çok farklı millet olduğu düşünüldüğünde farklı medeniyetleri kucaklayan bu coğrafyanın değişik kültürleri de ağırladığı ve bu kültürlerle Hevsel Bahçeleri sayesinde etkileşime girdiği de söylenebilir. Hevsel Bahçeleri, günümüzde de tarımsal faaliyetlerin devam ettiği bir alandır ve 2013 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesi'ne aday olup 2015 yılında bu listeye girmeye hak kazanarak dünya mirası ilan edilmiştir.
Diyarbakır'ın nefes alanı olan Hevsel Bahçeleri yaklaşık yedi yüz hektarlık oldukça verimli bir arazidir. Arazinin yapısından dolayı tarım aracı kullanılamayan Hevsel Bahçeleri'nde halen eski usul tarım yöntemleri kullanılmaktadır.
Bu alan güzelliğinin yanında zengin bitki örtüsü ve biyolojik çeşitliliği ile dikkat çeker. 180 farklı kuş türünü barındırması sebebiyle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en büyük kuş cenneti olarak bilinen bu bahçeler aynı zamanda göçmen kuşların dinlenme ve konaklama yeri olma özelliğini de korur. Hevsel Bahçeleri'ne özgü kuşlar arasında pembe göğüslü ötleğen, arı şahini, kızıl şahin, boz alamecek, yılan kartalı, yaz atmacası ve kerkenez ile kukumav kuşları bulunur. Kuş türlerinden ayrı olarak tilki, sincap, kirpi, susamuru ve sansar gibi memelilerin de yaşam sürdüğü bu bahçelerde pek çok değişik tür ağaç da yetişmiştir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en büyük şehri Diyarbakır'ın tarihi Sur ilçesinde yer alan Hevsel Bahçeleri, Dicle Nehri kıyısındadır. Bu verimli geniş alan nehrin oluşturduğu vadi ile Diyarbakır Kalesi arasında bulunur.
Hevsel Bahçeleri Diyarbakır şehir merkezine yakın olduğu için ziyaretçilerin buraya ulaşımı oldukça kolaydır. Şehir içi toplu taşıma araçları veya özel araçlarla Sur ilçesine gelindikten sonra kısa bir yürüyüşle bu cenneti andıran bahçelere ulaşılabilir.
Diyarbakır'ın incisi Hevsel Bahçeleri'ne giriş ücretsizdir. Diyarbakır'ın tarihi ve doğal güzelliklerini görmek için şehre gelenlerin son duraklarından biri olan Hevsel Bahçeleri'ni gezmek isteyenler herhangi bir ücret ödemeden bu cennet gibi alanı keşfedebilirler. Ancak özel etkinlikler ya da rehberli turlara katılanlardan belirli ücretler talep edilebilir.